Για να αποδράσει κανείς από τις φτωχογειτονιές του Μπουένος Αϊρες υπάρχει μόνος ένας τρόπος: Το ποδόσφαιρο! Το να γλιτώσεις από παραγκουπόλεις όπως η Βίλα Φιορίτο, η οποία βρίσκεται στα προάστια της πρωτεύουσας της Αργεντινής, και στη συνέχεια «με το χέρι του Θεού» να εξελιχθείς στον νέο Μαραντόνα ή στον νέο Τέβες αποτελεί το απόλυτο όνειρο. Αν όμως δεν τα καταφέρεις, γιατί το ταλέντο σου αρκεί για να κλοτσάς το τόπι μόνο στις αλάνες, τότε έχεις ακόμη μια ευκαιρία για να βάλεις γκολ… στη μιζέρια! Μπορείς να γίνεις μέλος κάποιας από τις βίαιες συμμορίες που ελέγχουν ολοκληρωτικά τον βασιλιά των σπορ στη χώρα και -πού ξέρεις;- μια μέρα ίσως τελικά να ζήσεις κι εσύ το αργεντίνικο ποδοσφαιρικό σου όνειρο.
Ο τυπικός φίλος του ποδοσφαίρου που θα βρεθεί σε κάποιο από τα κατάμεστα γήπεδα-θρύλους της Αργεντινής μετά τον αγώνα θα μιλάει περιχαρής στην παρέα του για το παιχνίδι, για τις τακτικές των ομάδων, για τα γκολ και τις χαμένες ευκαιρίες.
Ο μυημένος, όμως, ντόπιος οπαδός της στρογγυλής θεάς ξέρει πολύ καλά ότι το «μεγάλο ντέρμπι» δεν δίνεται εντός των τεσσάρων γραμμών που ορίζουν το γήπεδο, αλλά στις εξέδρες. Εκεί όπου κάθονται οι πελάτες της βιομηχανίας του ποδοσφαίρου, τους οποίους εκμεταλλεύονται οι διαβόητοι barras bravas. Οι αυτοαποκαλούμενοι και «μαχητές» των μεγάλων -κυρίως- ομάδων της Αργεντινής, οι οποίοι συχνά, αν όχι κατά κανόνα, είναι μέλη συμμοριών που λυμαίνονται οτιδήποτε σχετίζεται έμμεσα ή άμεσα με το δημοφιλές σπορ. Σύμφωνα με όσους γνωρίζουν, γιατί ζουν τα πράγματα «από μέσα», μιλάμε για έναν κύκλο «εργασιών» που λέγεται ότι ετησίως φτάνει κάποιες δεκάδες εκατομμύρια ευρώ!
Οπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ο θρύλος των barras bravas είναι χτισμένος πάνω στη βία. Βία που ξεσπά από όλες τις πλευρές, και με αφορμή βέβαια τις ποδοσφαιρικές πεποιθήσεις «των άλλων», βία που πολλές φορές αφήνει πίσω της νεκρούς – πάντα στον βωμό της μέχρι θανάτου αγάπης για την ομάδα! Από εκεί και πέρα το… ξύλο δεν είναι παρά απλά το όχημα το οποίο χρησιμοποιούν συχνά πυκνά οι αρχηγοί των συμμοριών αυτών, προκειμένου να τρομοκρατούν τους αντιπάλους τους και να μπορούν άνετα να κάνουν τις μπίζνες τους.
Δουλειές στις οποίες περιλαμβάνονται «αθώες» δραστηριότητες, όπως η αυθαίρετη εκμετάλλευση των χώρων στάθμευσης έξω από τα γήπεδα και η πώληση εισιτηρίων στη μαύρη αγορά, ως και οι πιο… σύνθετες και προσοδοφόρες, όπως το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, η διακίνηση όπλων, η διακίνηση ναρκωτικών και το «λάδωμα» αστυνομικών και κρατικών αξιωματούχων.
Οπως σημείωνε σε πρόσφατο ρεπορτάζ της για το θέμα η «Observer», «όσο πιο επικερδές γίνεται ένα ποδοσφαιρικό σωματείο (στην Αργεντινή) τόσο μεγαλύτερο γίνεται και το κομμάτι της πίτας των κερδών που διεκδικούν οι barras bravas. Λέγεται μάλιστα ότι οι πιο ισχυροί ανάμεσα στους barras σε μηνιαία βάση κερδίζουν αρκετές χιλιάδες ευρώ από τις δουλειές τους, στις οποίες -πρέπει να σημειωθεί- συμπεριλαμβάνονται ως και τα εμπορικά έσοδα μιας ομάδας. Και το πράγμα δεν σταματά εκεί. Ο Αργεντινός δημοσιογράφος Γκουστάβο Γκράμπια, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια ερευνά το θέμα της διαφθοράς στο ποδόσφαιρο της χώρας του, ισχυρίζεται ότι τα μεγαλύτερα κεφάλια των barras εισπράττουν ως και το 30% από τα έσοδα των μεταγραφών κάθε παίκτη, όπως και το 20% από τους μισθούς ορισμένων ποδοσφαιριστών»!
«Εμείς είμαστε οι πραγματικοί βασιλιάδες στο γήπεδο»
Oπως οι περισσότεροι που ζουν στη Βίλα Φιορίτο, στη φτωχογειτονιά όπου μεγάλωσε ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα, έτσι και ο Χοσέ Μέντεζ απολαμβάνει όταν μπορεί τις δόσεις της ιδιότυπης δόξας του. Oπως εκείνη την ημέρα, πριν από μία πενταετία, όταν επέστρεψε σπίτι έπειτα από ακόμη έναν αγώνα της αγαπημένης του Μπόκα Τζούνιορς έχοντας περασμένη στον ώμο τη φανέλα οπαδού των αντιπάλων ως λάφυρο. «Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι κόσμο μετά τον αγώνα. Ξαφνικά είδα τον τύπο στον οποίον ανήκε η φανέλα. Αρχίσαμε να χτυπάμε ο ένας τον άλλον ως τη στιγμή που κατάφερα να τον ρίξω κάτω. Σταμάτησα να τον κλοτσάω όταν πια δεν μπορούσε να κουνηθεί και αφού κατάφερα να του βγάλω τη φανέλα» θυμάται σήμερα ο Μέντεζ, τονίζοντας ότι «εκείνη η μέρα ήταν αυτή που με έκανε μέλος των οπαδών της ομάδας μου. Ολοι είδαν πόσο την αγαπούσα και τι μπορούσα να κάνω γι’ αυτή».
Πλέον η «καριέρα» του Μέντεζ στα γήπεδα της Αργεντινής έχει πάρει τον δρόμο της, καθώς ο νεαρός οπαδός της Μπόκα έχει προαχθεί σε barra brava βοηθώντας με τον τρόπο του στο χτίσιμο της παράνομης οικονομικής αυτοκρατορίας των Αργεντίνων χούλιγκαν. «Για μένα ανέκαθεν ήταν κάτι σαν όνειρο το να πηγαίνω κάθε εβδομάδα στο γήπεδο, να αισθάνομαι κάποιος» λέει στην «Observer», ενώ προσθέτει ότι «στα παιχνίδια γινόμαστε δεκτοί σαν ήρωες. Δεν χρειάζεται να περάσεις από τους ελέγχους των σεκιούριτι, δεν χρειάζεται να απαντήσεις. Μέσα στο γήπεδο οι πραγματικοί βασιλιάδες είμαστε εμείς».
Ο Μέντεζ δέχτηκε να μιλήσει στη βρετανική εφημερίδα με την προϋπόθεση της ανωνυμίας και εννοείται ότι το όνομα με το οποίο συστήθηκε είναι ψεύτικο. Ποιος ο λόγος; «Τα αφεντικά» εξηγεί, ενώ κάνει ταυτόχρονα μια κίνηση όλο νόημα βάζοντας τα δάχτυλά του στον κρόταφο, ως όπλο που του τινάζει τα μυαλά στον αέρα.
Παρά την πίστη του στη συμμορία αλλά και τις «ηρωικές» του πράξεις, ο Μέντεζ δεν κατάφερε ποτέ να γίνει πλούσιος από την εγκληματική ενασχόλησή του με το ποδόσφαιρο.
«Γιατί να καθόμαστε και να κοιτάμε τους άλλους να πλουτίζουν;»
Πατέρας τριών παιδιών ο Πέπε Ντίαζ -ο οποίος επίσης χρησιμοποιεί ψευδώνυμο- εξηγεί στην «Observer» τους εσωτερικούς μηχανισμούς λειτουργίας της αργεντίνικης μαφίας του ποδοσφαίρου. «Σε αντίθεση με τον Μέντεζ, ο Ντίαζ από τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησής του με τους barras bravas έδειξε ιδιαίτερη ικανότητα σε ό,τι έκανε, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει ανέλθει στην ιεραρχία της οργάνωσης της ομάδας του» επισημαίνει η εφημερίδα. «Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης βγάζει προς τα έξω μια αίσθηση ιδιοκτησίας της ομάδας που υποστηρίζει. Για τον Ντίαζ σήμερα οι barras bravas δεν κάνουν τίποτε περισσότερο από να παίρνουν αυτό που τους ανήκει»!
«Εδώ στην Αργεντινή το ποδόσφαιρο είμαστε εμείς, το ποδόσφαιρο ανήκει σε εμάς» λέει εμφατικά ο ίδιος. «Οι παίκτες, οι ομάδες, όλα ανήκουν σε εμάς. Γιατί να καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια και να κοιτάμε τους άλλους να πλουτίζουν;» ρωτάει κι απαντά μόνος του: «Γι’ αυτό λοιπόν απλά παίρνουμε ό,τι μας ανήκει».
Και ο Ντίαζ είναι παιδί των φτωχογειτονιών της Αργεντινής και για να μεγαλώσει τα παιδιά του κάνει δουλειές του ποδαριού. «Οταν περπατάω στην πόλη, δεν με προσέχει κανείς. Είμαι ακόμη ένας φτωχός εργαζόμενος. Στα μάτια του κόσμου είμαι ανύπαρκτος, σχεδόν αόρατος» λέει στην «Observer», εξηγώντας όμως ότι «τα Σαββατοκύριακα (στους αγώνες) τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Οι άνθρωποι μας βλέπουν. Οι άνθρωποι με βλέπουν».
Τέλος, ο Ντίαζ δεν παραλείπει να δώσει και μια συμβουλή στους Αγγλους χούλιγκαν. «Δεν συγκρίνονται με εμάς» λέει περίπου υποτιμητικά, ενώ προσθέτει ότι «οι Αγγλοι φανατικοί των γηπέδων πίνουν και πλακώνονται μεταξύ τους. Κι εμείς πίνουμε και πλακωνόμαστε, αλλά από όλο αυτό το πράγμα κάνουμε μπίζνες και βγάζουμε λεφτά! Θα μπορούσαν λοιπόν να μάθουν από εμάς δυο τρία πράγματα».
«Κανείς δεν με βοήθησε να βρω τους φονιάδες του γιού μου»
«Κάθε μέρα κλαίω. Κλαίω για το παιδί μου. Ο θάνατός του ήταν τόσο τραγικός, τόσο άδικος. Κανείς όμως δεν με βοήθησε να βρω τους φονιάδες του και να τους οδηγήσω ενώπιον της Δικαιοσύνης για να τιμωρηθούν. Κι αυτό συνέβη γιατί το κράτος και η αστυνομία τούς προστατεύουν». Τα λόγια αυτά ανήκουν στη Λιλιάνα Σουάρες ντε Γκαρσία, μια καλοβαλμένη κυρία γύρω στα 60, η οποία σήμερα -όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο- αποτελεί τον μεγαλύτερο εχθρό των barras bravas!
Είναι κι αυτή ένα από τα έμμεσα θύματα της βίας στα αργεντίνικα γήπεδα, καθώς έχασε τον γιο της Ντανιέλ έπειτα από έναν αγώνα της Αργεντινής με την Ουρουγουάη στο πλαίσιο του Κόπα Αμέρικα, το 1995. Επί χρόνια μετά τη δολοφονία του παιδιού της προσπάθησε να βρει τους ενόχους, αλλά μάταια. Ωσπου αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια της και να ιδρύσει την οργάνωση Familiares de las Victimas de la Violencia en el Futbol Argentino (Οικογένειες Θυμάτων Βίας του Ποδοσφαίρου της Αργεντινής), στην οποία και προεδρεύει.
Παρ’ όλα αυτά, όπως παραδέχεται και η ίδια, μένουν ακόμη πολλά να γίνουν για να σταματήσει η βία στα γήπεδα της χώρας.
Γιώργος Τραπεζιώτης
Μ.Η.Τ. 232120