Στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Ομήρου 55 «χτυπούν» κάρτα σχεδόν καθημερινά. Επίσημα το σπουδαστικό έτος έχει λήξει. Ανεπίσημα όμως οι μαθητές της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης (ΚΣΟΤ), τα «φυντάνια» του σύγχρονου χορού, επιβάλλεται να περνούν αρκετές χορευτικές ώρες στις αίθουσες του οικοδομήματος, είτε για να τελειοποιήσουν τις κινήσεις τους είτε για να προετοιμάσουν τα επόμενα χορευτικά τους βήματα.
Η αφορμή για τη συνάντησή τους στο νεοκλασικό με το όμορφο αίθριο την περασμένη Παρασκευή ήταν η παράσταση που θα παρουσιάσουν στις 10 Ιουλίου κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης, το Ηρώδειο.
Η ομάδα χορού, μέλη της Hellenic Dance Company που δημιουργήθηκε μέσα στους κόλπους της ΚΣΟΤ το 2000, θα χορέψει επάνω στις ποιητικές ρίμες του Κωνσταντίνου Καβάφη και του Νίκου Γκάτσου σε μια ξεχωριστή συναυλία με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τη Φωτεινή Δάρρα. Πρόβες καθημερινές, πολλές φορές και πολύωρες, την ώρα που κάποιοι συνομήλικοί τους αποκτούν το τέλειο μαύρισμα στις παραλίες της Αττικής.
«Η τέχνη απαιτεί θυσίες» θα βιαστούν να πουν κάποιοι. Και όμως, η απάντηση για το δύσβατο μονοπάτι που έχουν επιλέξει βρίσκεται στην αξιομνημόνευτη ρήση της ιέρειας του χορού Μάρθα Γκράχαμ ότι «οι μεγάλοι χορευτές δεν είναι μεγάλοι εξαιτίας της τεχνικής τους, αλλά λόγω του πάθους τους»… Κάτι άλλωστε που μας επιβεβαιώνουν και οι ίδιοι οι σπουδαστές της μοναδικής κρατικής σχολής χορού στην Ελλάδα…
«Για να κάνεις χορό όπως πρέπει οφείλεις να είσαι ολοκληρωτικά δοσμένος σε αυτόν» μας λέει η 25χρονη Ναντίν Ξηντάρα, που κάποιοι ίσως να θυμούνται από τη συμμετοχή της στην τηλεοπτική σειρά του ΑΝΤ1 «Steps». Μπαλαρίνα από τα 3 της χρόνια, η Ναντίν πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι της οδού Ομήρου στην ηλικία των 8 ετών και από τότε έμεινε εκεί…
Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με τους υπόλοιπους σπουδαστές που αποφασίζουν να δώσουν εξετάσεις για να φοιτήσουν στην κρατική σχολή, τη μοναδική όπου δεν απαιτούνται δίδακτρα. Από τα 300 περίπου άτομα που κάνουν αίτηση για να διδαχθούν την τέχνη του χορού, τελικά 25 νεαροί και νεαρές -κατόπιν επιλογής από ειδική επιτροπή που απαρτίζεται από καθηγητές- θα βρεθούν να κάνουν πιρουέτες μέσα στις αίθουσες του ιδρύματος. Οι περισσότεροι από αυτούς θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές, ενώ οι υπόλοιποι θα εγκαταλείψουν κάπου στη μέση την προσπάθεια για μια μεγάλη χορευτική καριέρα. Η πίεση και τα εξαντλητικά ωράρια της σχολής, άλλωστε, δεν είναι για όλους και η παρακολούθηση των μαθημάτων στην ΚΣΟΤ απαιτεί, αν μη τι άλλο, στρατιωτική πειθαρχία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι σχεδόν όλες οι μεγάλες χορευτικές ομάδες του εξωτερικού έχουν στους κόλπους τους και από έναν απόφοιτο της ελληνικής σχολής.
«Δουλεύουμε σκληρά και μπορούμε να σταθούμε επάξια στο εξωτερικό» τονίζει η τριτοετής του επαγγελματικού τμήματος Ναντίν. «Θα ήθελα κι εγώ με τη σειρά μου να διερευνήσω τις πιθανότητες για καριέρα έξω και, γιατί όχι, να ενταχθώ στην ομάδα της Μάρθα Γκράχαμ».
Επιμένουν ελληνικά παρά την κρίση
Μπορεί η ζοφερή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας να διώχνει τους περισσότερους νέους εκτός συνόρων, υπάρχουν και εκείνοι όμως που πιστεύουν ότι οι μάχες θα πρέπει να δοθούν από τις εγχώριες πολεμίστρες. Ο 28χρονος Δημήτρης, απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας -εργάζεται part-time ως ταξιθέτης σε θέατρο-, ο οποίος μόλις ολοκλήρωσε τη φοίτησή του στην ΚΣΟΤ, δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν τον ενδιαφέρει να εγκαταλείψει τη γενέτειρά του.
«Θέλω να προσπαθήσω να κάνω κάποια πράγματα εδώ. Και, γιατί όχι, να δημιουργήσουμε με τα υπόλοιπα μέλη της σχολής μια δική μας ομάδα που να μπορεί να σταθεί στο εξωτερικό. Εξάλλου οι απόφοιτοι της κρατικής σχολής δεν έχουν σε τίποτε να ζηλέψουν τους αποφοίτους αντίστοιχων ιδρυμάτων άλλων χωρών».
Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και το «πρωτάκι» της σχολής, ο 23χρονος Στέλιος, ο οποίος μόλις τελείωσε τις σπουδές του στο Λονδίνο στους τομείς του θεάτρου και της κίνησης επέστρεψε στην Ελλάδα και έδωσε εξετάσεις για να μπει στη σχολή. «Η αλήθεια είναι ότι δυσκολεύτηκα να πάρω την απόφαση να γυρίσω λόγω της κρίσης και της κατάστασης που επικρατεί εδώ, όμως είχα πολύ έντονη την επιθυμία να ασχοληθώ με τον χορό. Και όταν ρώτησα το βρετανικό πανεπιστήμιο μου πρότειναν την ελληνική κρατική σχολή λόγω του υψηλού επιπέδου των σπουδών. Εδώ βρήκα πειθαρχία, αλλά και έμαθα περισσότερα για τις τεχνικές» λέει ο ίδιος.
«Πέρασα τον χειμώνα χωρίς να έχω να φάω. Ακούγεται βαρύ, αλλά είναι η αλήθεια»
Το αυστηρό πρόγραμμα υπαγορεύει ότι οι μαθητές θα πρέπει να βρίσκονται στη σχολή στις 08.30. Εως τις 17.00 περίπου, που ολοκληρώνονται τα μαθήματα, οι εκκολαπτόμενοι χορευτές διδάσκονται μπαλέτο και τεχνικές Γκράχαμ, αλλά και ιστορία της τέχνης, διατροφή, ψυχολογία, ιστορία χορού και φυσικά μουσική.
Στο τέλος της χρονιάς μάλιστα η σχολή ανοίγει τις πόρτες της και μοιράζεται το επιμορφωτικό της έργο όσο και τις εκπαιδευτικές και καλλιτεχνικές διεργασίες που παράγει στο Ανοιχτό Studio, στην αίθουσα BlackBox, ένας χώρος που οφείλει τη δημιουργία του στο Ιδρυμα Νιάρχος, που ανέλαβε και τη χρηματοδότησή του. Εκεί, στο «Μαύρο Κουτί», το μικρό θεατράκι με τις μετρημένες θέσεις, τα τελευταία εννέα χρόνια οι σπουδαστές παρουσιάζουν δείγματα της δουλειάς τους, αλλά και την πορεία τους στους απανταχού λάτρεις του χορού.
Φυσικά στην ανανέωση της σχολής καταλυτικό ρόλο έπαιξε και η παρουσία της διευθύντριας κ. Παυλίνας Βερέμη, η οποία βρίσκεται στο πόστο αυτό από το 1999. Η κρίση του 2011, όπου λίγο έλειψε να μπει «λουκέτο» στο κρατικό ίδρυμα λόγω έλλειψης Δ.Σ. καθώς και άλλων προβλημάτων, φαίνεται ότι έχει ξεπεραστεί και πλέον το χορευτικό ίδρυμα ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία (παρά την πετσοκομμένη χρηματοδότηση που λαμβάνει από το κράτος).
«Η ΚΣΟΤ, ούσα ο μόνος κρατικός φορέας χορευτικής παιδείας στην Ελλάδα, αντιμετωπίζει τον ηγετικό της ρόλο με μεγάλη σοβαρότητα και πολλή σκέψη και υπευθυνότητα απέναντι στους μελλοντικούς επαγγελματίες, στο κοινό αλλά και τον φορολογούμενο Ελληνα πολίτη, ο οποίος θα πρέπει κάποτε να μπορεί να βλέπει αποτελέσματα από εκπαιδευτικούς και άλλους οργανισμούς» υποστηρίζει η κυρία Βερέμη.
Οι περισσότεροι από τους σπουδαστές του επαγγελματικού τμήματος σύντομα θα βρουν μια θέση σε κάποια χορευτική ομάδα. Κάποιοι άλλοι θα «βαδίσουν» μονάχοι τους, ακολουθώντας την καρδιά τους και «κυνηγώντας» το όνειρό τους. Οπως έκανε και η Λαμπρινή, η οποία άφησε πίσω τη γενέτειρά της, τα Γιάννενα, για να έρθει να σπουδάσει στην Αθήνα χορό.
«Δυστυχώς δεν υπάρχουν σχολές στην επαρχία. Γι’ αυτό και ήρθα εδώ» λέει η νεαρή, που εξομολογείται ότι λόγω του δύσκολου και εντατικού προγράμματός της η λέξη «δουλειά» δεν χωράει στο λεξιλόγιό της. «Δεν είναι εύκολο να βρεις να κάνεις κάτι από τη στιγμή που είσαι σχεδόν όλη την ημέρα στη σχολή. Το πολύ πολύ να εργαστεί κανείς το Σάββατο, κάποιες ώρες μονάχα, αλλά ούτε αυτό είναι εφικτό. Να φανταστείς ότι όλο τον χειμώνα τον πέρασα χωρίς να έχω να φάω. Ακούγεται βαρύ, αλλά είναι η αλήθεια. Αν είσαι εδώ πρέπει να το κάνεις σωστά» συνεχίζει η ταλαντούχα χορεύτρια, η οποία ετοιμάζεται για τον τρίτο χρόνο της στην ΚΣΟΤ.
Πώς όμως σκέφτεται το μέλλον της; «Αυτό που επιθυμώ είναι να μπορώ να προσφέρω στην κοινωνία με τον τρόπο που θέλω, δηλαδή μέσω του χορού. Θέλω να κάνω τέχνη και το μέσο μου είναι η κίνηση».
Το μεγάλο παράπονο όλων είναι φυσικά η έλλειψη μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στην Ελλάδα. «Αυτός είναι ουσιαστικά και ο λόγος που μας ωθεί να εγκαταλείψουμε τη χώρα» εξηγεί η Ναντίν.
Οι συνεργασίες με τον Μυριβήλη, τον Τσαρούχη και άλλους μεγάλους
Η Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης αποτελεί τη συνέχεια της ιδιωτικής σχολής που ίδρυσε η αείμνηστη Κούλα Πράτσικα. Για 30 χρόνια, δηλαδή από το 1934 έως και το 1973, το χορευτικό ίδρυμα είχε τον τίτλο Σχολή ορχηστρικής τέχνης, ενώ το 1974 κατόπιν επιθυμίας και της ίδιας της χορογράφου πέρασε στα χέρια του ελληνικού κράτους. Στρατής Μυριβήλης, Εύα Σικελιανού, Κώστας Βαρώτσος, Γιάννης Τσαρούχης, καθώς και άλλοι λαμπροί καλλιτέχνες και λογοτέχνες συνεργάστηκαν με την Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης.
Μάλιστα, στο όμορφο αίθριο του νεοκλασικού, εκεί όπου οι νεαροί σπουδαστές χαλαρώνουν έπειτα από ένα εξαιρετικά κουραστικό ημερήσιο πρόγραμμα, δεσπόζει ένα επιβλητικό γλυπτό του Κώστα Βαρώτσου, μια ξύλινη κατασκευή που έχει τη μορφή σπείρας.
Η Hellenic Dance Company, δηλαδή η ομάδα χορού της κρατικής σχολής, δημιουργήθηκε το 2000 με πρωτοβουλία της διευθύντριας Παυλίνας Βερέμη.
Το 2001 ιδρύθηκε η Βιβλιοθήκη της σχολής, η οποία σήμερα αριθμεί περίπου 6.000 βιβλία. Περιλαμβάνει πακέτα με πολύτιμα βιβλία από την προσωπική βιβλιοθήκη της Κούλας Πράτσικα, τα οποία όμως ήταν παραπεταμένα και σε πολύ κακή κατάσταση.
Χαρακτηριστικό ακόμη είναι το γεγονός ότι με την Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης έχουν συνεργαστεί κορυφαία ονόματα του διεθνούς και του ελληνικού χορευτικού κόσμου. Για λογαριασμό παραστάσεων του μοναδικού κρατικού ιδρύματος χορού εν Ελλάδι έχουν χορογραφήσει, μεταξύ άλλων, ο Κωνσταντίνος Ρήγος, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο Αντώνης Φωνιαδάκης, η Ζουζού Νικουλούδη, ο Ρίτσαρντ Αλστον, ο Μάρτιν Λόρενς, ο Βιμ Βαντεκέιμπους. Ακόμη, η σχολή έχει δουλέψει μαζί με οργανισμούς παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το Μπαλέτο της La Scala του Μιλάνου, το London Contemporary Dance Theater, η Richard Alston Company, η ομάδα χορού Ultima Vez, το Junior Ballet του Conservatoire του Παρισιού, καθώς και μορφωτικά ιδρύματα, όπως το British Council και η Ελληνοαμερικανική Ενωση.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα αλλά και τις ανακοινώσεις της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.ksot.gr.
Γιώτα Βαζούρα
Φωτό: Χρήστος Ζήνας
