Η ελληνική Πολιτεία κάνει «πλάτες» σε μια αδιαφανή διεθνή βιομηχανία αναπαραγωγής, όπως έδειξε και το σκάνδαλο με την παράνομη κλινική υιοθεσιών στα Χανιά
Με χτυπητή εξαίρεση την Ελλάδα, η παρένθετη μητρότητα για ετερόφυλα ζευγάρια αλλά και η δωρεά ωαρίων είναι παράνομες στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Επιπρόσθετα, τον Οκτώβριο η μεικτή επιτροπή Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα δικαιώματα των γυναικών και τις πολιτικές ελευθερίες πρόσθεσε την παρένθετη μητρότητα στον κατάλογο των εγκλημάτων που συνιστούν trafficking, που σημαίνει ότι θα μπορούσε σύντομα να χαρακτηριστεί επίσημα από την Ε.Ε. μορφή εμπορίας ανθρώπων.
Η πρακτική επιτρέπεται, κάτω από στενούς ιατρικούς περιορισμούς, και στην Πορτογαλία, αποκλειστικά για ετερόφυλα ζευγάρια Πορτογάλων με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας. Η Ελλάδα αποτελεί μοναδική περίπτωση στην Ε.Ε. και ταυτόχρονα είναι από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο όπου οι επίδοξοι γονείς γίνονται νόμιμοι γονείς από τη στιγμή της σύλληψης. Δίχως, μάλιστα, να απαιτείται πουθενά αναφορά της παρένθετης μητέρας στα έγγραφα του νοσοκομείου ή της γέννησης, ακόμη κι αν χρησιμοποιηθεί δότης ωαρίου ή σπέρματος.
Οταν νομοθετήθηκε, το 2002 επί Σημίτη, προϋπόθεση για την αίτηση παρένθετης μητρότητας ήταν τόσο η αιτούσα (και μόνο στην περίπτωση που δεν μπορεί για κανέναν λόγο να κυοφορήσει η ίδια) όσο και η παρένθετη να είναι κάτοικοι Ελλάδος. Ομως το 2014, επί Σαμαρά, έγινε τροποποίηση στον νόμο, με σκοπό να ενθαρρύνει τον αναπαραγωγικό τουρισμό στη χώρα. Η δυνατότητα επεκτάθηκε και σε αιτούντες ή παρένθετες μητέρες που έχουν τη μόνιμη κατοικία τους εκτός Ελλάδας, καθιστώντας τη χώρα διεθνές hot-spot για την αγορά της παρένθετης μήτρας.
Αρχικά, η μέθοδος της παρένθετης κύησης ξεκίνησε ως μια αλτρουιστική υπηρεσία από γυναίκα προς γυναίκα. Στην πράξη, όμως, η ελληνική Πολιτεία ενθαρρύνει τη δημιουργία μιας αδιαφανούς βιομηχανίας αναπαραγωγής, όπου το μόνο κίνητρο για να γίνει μια γυναίκα παρένθετη είναι να ξεφύγει από τη φτώχεια. Επισήμως η Ελλάδα παρακάμπτει τον σκόπελο της ευρωπαϊκής απαγόρευσης υιοθετώντας μόνο την αλτρουιστική παρένθετη κύηση. Απαιτείται έγγραφη συμφωνία σε δικαστικό λειτουργό μεταξύ των μερών, βάσει της οποίας η παρένθετη δέχεται άνευ οικονομικού ανταλλάγματος να νοικιάσει τη μήτρα της.
Προβλέπεται, όμως, βάσει απόφασης της Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής να καλυφθούν τα έξοδα εξωσωματικής, εγκυμοσύνης, κυοφορίας, τοκετού, λοχείας, καθώς και αποζημίωση για την αποχή της παρένθετης μητέρας από την εργασία. Εδώ το πράγμα αρχίζει να περιπλέκεται, καθώς, πρακτικά, το πραγματικό κόστος για τη διαδικασία καλύπτεται από μυστικότητα.
Ενδεικτικά, το World Center of Baby, ένα από τα πρακτορεία παρένθετης μητρότητας που προσφέρει υπηρεσίες στις χώρες προορισμούς, ενημερώνει τους πελάτες του για την Ελλάδα: «Το κόστος της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα κυμαίνεται στα 100.000 ευρώ κατά μέσο όρο. Αυτό είναι μόνο το γενικό εύρος τιμών, το οποίο περιλαμβάνει το πρακτορείο, τις αμοιβές της κλινικής γονιμότητας, τον δικηγόρο και την παρένθετη μητέρα. Να αναμένετε, όμως, πως μπορεί να πληρώσετε περισσότερα χρήματα για αποζημίωση και κάλυψη απρόβλεπτων γεγονότων, καθώς η διαδικασία μπορεί να μην είναι τόσο τέλεια όσο είχε προγραμματιστεί».
Το κλείσιμο των «παραδοσιακών» αγορών παρένθετης έπειτα από σκάνδαλα, όπως οι Ινδία, Ταϊλάνδη, Νεπάλ, και πρακτικά της Ουκρανίας λόγω του πολέμου σημαίνει ότι η Ελλάδα γίνεται από τους δημοφιλέστερους και ελάχιστους προορισμούς σε ένα διεθνές ολιγοπώλιο για την αγορά της παρένθετης μήτρας. Επιπλέον, η Ρωσία αποφάσισε από τον Δεκέμβριο του 2022 να απαγορεύσει την παρένθετη μητρότητα για αλλοδαπούς πολίτες.
Aπαγόρευση
Ορισμένες πολιτείες της Αμερικής, αφού κάποιες πολιτείες έχουν ήδη προχωρήσει σε απαγόρευση, όπως και ο Καναδάς, αποτελούν από τις παλιότερες αγορές παρένθετης μητέρας στον κόσμο. Παρέχεται χωρίς κανέναν περιορισμό σε οποιονδήποτε (ΛΟΑΤΚΙ, στρέιτ, ζευγάρια, μόνους, ντόπιους, αλλοδαπούς) με μόνο κίνητρο το κέρδος. Κοστίζει συνήθως μεταξύ 150.000-200.000 δολάρια. Η Βρετανία επιτρέπει κάτω από πολύ σκληρές προϋποθέσεις την παρένθετη μητρότητα μόνο για Βρετανίδες και μόνο για γυναίκες με ανυπέρβλητα προβλήματα κυοφορίας.
Ετσι, η «βιομηχανία» στην Ελλάδα ετοιμάζεται να υποδεχτεί πολλαπλάσιους πλούσιους πελάτες, εκτοξεύοντας κι άλλο τις τιμές, απομακρύνοντας, όμως, έτσι τα περισσότερα ετερόφυλα ζευγάρια Ελλήνων που δεν μπορούν να κυοφορήσουν για ιατρικούς λόγους, αφού το κόστος γι’ αυτά είναι ήδη απαγορευτικό. Το σκάνδαλο της εγκληματικής οργάνωσης με παρένθετες μητέρες για πελάτες από το εξωτερικό στα Χανιά, τον περασμένο Αύγουστο, είναι ακόμη νωπό.
Την Τετάρτη στη συνέντευξή του ο πρωθυπουργός δημιούργησε μια υπεραπλουστευμένη όσο και παραπλανητική εικόνα για να καθησυχάσει την κοινή γνώμη: «Ενας άνδρας μόνος του δεν θα μπορεί να χρησιμοποιήσει παρένθετη για να κάνει παιδί. Αυτό δεν θα επιτραπεί στην Ελλάδα».
Τυπικά, η Ελλάδα επιτρέπει τη διαδικασία μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια ή μόνες γυναίκες. Ομως ήδη έχουν εκδοθεί δύο αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων που χορήγησαν άδεια για χρήση παρένθετης σε άγαμο άνδρα, με το σκεπτικό ότι ο αποκλεισμός του άνδρα αποτελεί κατάφωρη διακριτική μεταχείριση σε βάρος του, που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το άρθρο 4 του Συντάγματος. Οι δύο αυτές αποφάσεις προσβλήθηκαν με έφεση από τον αρμόδιο εισαγγελέα και η μία έχει ήδη εξαφανιστεί. Ομως πόσες παρόμοιες αιτήσεις και αποφάσεις θα προσβάλει ο εισαγγελέας, όταν πολλαπλασιαστούν στο άμεσο μέλλον;
Επίσης, είναι απλώς θέμα χρόνου η παρούσα ή μία επόμενη ελληνική κυβέρνηση να θέσει το κυνικό ερώτημα δημοσίως: «Γιατί να στέλνουμε τους ομοφυλόφιλους έξω για παρένθετη και να χάνουμε λεφτά;»
Οπως και να έχει, στις περισσότερες χώρες όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα κύησης μέσω παρένθετης μητέρας δεν ανοίγει καν η κουβέντα. Στην Ελλάδα, όμως, όπου υπάρχει η πρόβλεψη μιας τέτοιας διαδικασίας, οι αιτούντες που θα απορρίπτονται λόγω φύλου θα οδηγούν τις υποθέσεις στα δικαστήρια για διάκριση βάσει Συντάγματος. Κατ’ ουσίαν, η κυβέρνηση «πετάει» εμμέσως το μπαλάκι στα δικαστήρια για την παρένθετη μητρότητα των ομόφυλων ζευγαριών.
Στις μισές χώρες της Ε.Ε. επιτρέπεται ο γάμος ομοφύλων
Σε ολόκληρο τον κόσμο οι χώρες που επιτρέπουν κι αναγνωρίζουν νομικά τον γάμο ομοφύλων είναι συνολικά 35. Ο πληθυσμός τους αντιστοιχεί στο 17% του παγκόσμιου πληθυσμού. Από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι χώρες που παρέχουν το δικαίωμα στα ομόφυλα ζευγάρια να παντρευτούν είναι 14, σύμφωνα με το επίσημο σάιτ της Ε.Ε. Your Europe. Συγκεκριμένα, οι Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία.
Ενώ όλες οι χώρες της Ε.Ε. αναγνωρίζουν έναν ετεροφυλόφιλο γάμο που συνάπτεται σε άλλη χώρα της Ενωσης για τα δικαιώματα που παρέχει η εθνική τους νομοθεσία, αυτό δεν ισχύει σε όλα τα κράτη για τους γάμους ομοφυλοφίλων. Μόνο οι χώρες της Ε.Ε. που επιτρέπουν τον γάμο ομοφύλων στην επικράτειά τους, δηλαδή οι 14 που αναφέρθηκαν, αναγνωρίζουν γάμο ομοφύλων που έχει συναφθεί σε άλλη χώρα της Ε.Ε. για δικαιώματα που παρέχει η εθνική νομοθεσία.
Για παράδειγμα, αν ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων από τη Γαλλία επιθυμεί να μετακομίσει στην Ιταλία, μπορεί να το κάνει βάσει των δικαιωμάτων που παρέχει η νομοθεσία της Ε.Ε. για το δικαίωμα της μετακίνησης. Ομως το ζευγάρι δεν θα θεωρείται παντρεμένο από τις ιταλικές Αρχές για δικαιώματα που παραχωρούνται από την εθνική -δηλαδή την ιταλική- νομοθεσία, επειδή ο γάμος ομοφύλων δεν αναγνωρίζεται στην Ιταλία.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη, εκτός δηλαδή της Ε.Ε., ο γάμος ομοφύλων επιτρέπεται σε Ισλανδία, Βρετανία, Νορβηγία και Ελβετία, καθώς και στο μικροσκοπικό κρατίδιο της Ανδόρας. Σε Ελλάδα, Κύπρο, Ιταλία, Τσεχία, Κροατία, Ουγγαρία, Λετονία, Μαυροβούνιο, καθώς και στα μικρά κρατίδια Λιχτενστάιν, Σαν Μαρίνο, Μονακό αναγνωρίζεται νομικά κάποια μορφή αστικής ένωσης, συνήθως το λεγόμενο σύμφωνο συμβίωσης. Ορισμένα κράτη-μέλη, δηλαδή οι Βουλγαρία, Κροατία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία και Σλοβακία, έχουν εισαγάγει διατάξεις κατά του γάμου ομοφύλων στο Σύνταγμά τους. Το ίδιο και άλλα κράτη όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Σε ολόκληρο τον κόσμο οι χώρες που επιτρέπουν και αναγνωρίζουν νομικά τον γάμο ομοφύλων είναι συνολικά 35. Ο πληθυσμός τους αντιστοιχεί στο 17% του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι οι: Ανδόρα, Αργεντινή, Αυστραλία, Βέλγιο, Βραζιλία, Καναδάς, Χιλή, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Κούβα, Δανία, Εκουαδόρ, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μεξικό, Νεπάλ, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ν. Αφρική, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ταϊβάν, Ουρουγουάη, Βρετανία, ΗΠΑ.