Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έφυγε από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ ενθουσιασμένος, αφού πήρε τη δέσμευση των συμμάχων ότι θα επενδύσουν το 5% του ΑΕΠ σε βασικές αμυντικές ανάγκες
Για μια «φανταστική» Σύνοδο Κορυφής έκανε λόγο χθες ο Ντόναλντ Τραμπ, αναφερόμενος στη διήμερη «μάζωξη» των νατοϊκών εταίρων στη Χάγη. Κι αν αυτά ήταν λόγια… ενθουσιασμού, τα οποία συνηθίζει άλλωστε να μοιράζει απλόχερα ο Αμερικανός πρόεδρος, όσα είπε στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χθες τράβηξαν την προσοχή όλων. Ο Τραμπ δήλωσε πως φεύγει από τη Χάγη «λίγο διαφορετικός», επειδή συγκινήθηκε με το πάθος που έδειξαν οι ηγέτες για την προστασία των χωρών τους, σχολιάζοντας, πάντως, ότι χωρίς τις ΗΠΑ τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο.
Στη συνέντευξη Τύπου δέχθηκε, βέβαια, ερωτήσεις και για τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, όσο όμως και για τον πόλεμο που μαίνεται ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία. Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Ρώσος ομόλογός του είναι πιθανό, όπως είπε, να έχει εδαφικές βλέψεις πέρα από την Ουκρανία. Εντούτοις -κι ενώ συναντήθηκε με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο περιθώριο της Συνόδου- τόνισε πως σύντομα θα έχει νέα τηλεφωνική επικοινωνία και με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σε μια δύσκολη όσο όμως και κρίσιμη καμπή της σύγχρονης Ιστορίας, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων -Τραμπ παρόντος- δεσμεύτηκαν τελικά οι χώρες τους να επενδύουν το 5% του ΑΕΠ σε βασικές αμυντικές ανάγκες, αλλά και σε δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα και την ασφάλεια έως το 2035. Κι αυτό παρά τις ισπανικές αντιδράσεις, μια και η κυβέρνηση Σάντσεθ, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Ισπανός πρωθυπουργός, θα επιτύχει τους νέους στόχους που συμφωνήθηκαν, αλλά θεωρεί τις τρέχουσες αμυντικές δαπάνες της, ύψους 2% του ΑΕΠ της χώρας, «επαρκείς, ρεαλιστικές και συμβατές με το κράτος πρόνοιας». Η ισπανική θέση προκάλεσε την αντίδραση του Αμερικανού προέδρου, που δήλωσε ότι «το βρίσκω αυτό απαίσιο», ενώ προειδοποίησε τους Ισπανούς πως η ισπανική οικονομία «θα μπορούσε να καταστραφεί ολοσχερώς. Ξέρετε, θα διαπραγματευτούμε μια εμπορική συμφωνία με την Ισπανία. Θα τους κάνουμε να πληρώσουν τα διπλάσια».
Κοινή δήλωση
Σε μια ιδιαίτερα σύντομη δήλωση, μόλις πέντε παραγράφων πάντως, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι είναι «ενωμένοι απέναντι στις σοβαρές απειλές και προκλήσεις για την ασφάλεια, ιδίως τη μακροπρόθεσμη απειλή που θέτει η Ρωσία για την ευρωατλαντική ασφάλεια και τη διαρκή απειλή της τρομοκρατίας». Ως εκ τούτου, «οι σύμμαχοι δεσμεύονται να επενδύουν το 5% του ΑΕΠ ετησίως σε βασικές αμυντικές ανάγκες, καθώς και σε δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα και την ασφάλεια έως το 2035». Οι σύμμαχοι συμφώνησαν ότι αυτή η δέσμευση του 5% θα περιλαμβάνει δύο βασικές κατηγορίες αμυντικών επενδύσεων. Θα διατεθεί τουλάχιστον το 3,5% του ΑΕΠ ετησίως, βάσει του συμφωνημένου ορισμού των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ έως το 2035, για την ενίσχυση των βασικών αμυντικών αναγκών και για την επίτευξη των στόχων δυνατότητας του ΝΑΤΟ.
Ενώ παράλληλα συμφώνησαν να διατεθεί έως και το 1,5% του ΑΕΠ ετησίως, μεταξύ άλλων, για την προστασία των κρίσιμων υποδομών, την υπεράσπιση των δικτύων, τη διασφάλιση της πολιτικής ετοιμότητας και ανθεκτικότητάς, την απελευθέρωση της καινοτομίας και την ενίσχυση της αμυντικής μας βιομηχανικής βάσης. Στο τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου συμπεριλήφθηκε και μια σύντομη δήλωση στήριξης για την Ουκρανία.
Απομονωμένος και θλιβερός συμπαραστάτης του Μερτς ο Μητσοτάκης
To τίμημα του δεδομένου και προβλέψιμου συμμάχου αλλά και της διπλωματικής ανεπάρκειας που εξαντλείται σε χαμόγελα, χειραψίες και μεγαλόστομες δηλώσεις πληρώνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μοιάζοντας πλήρως απομονωμένος κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στη Χάγη. Ο Ελληνας πρωθυπουργός αποτέλεσε τον θλιβερό συμπαραστάτη του ετέρου απομονωμένου Μερτς, επιβεβαιώνοντας πως αντί για «εκλεκτός» της Ευρώπης έχει καταλήξει σε «παρία» της διεθνούς σκηνής, ανίκανος να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στις κρίσιμες διεθνείς εξελίξεις της ευρύτερης γειτονιάς μας. Η αδιάκοπη και σε αποκρουστικό βαθμό προθυμία του αλλά και η ξαφνική έκρηξη αγάπης για τον Ντόναλντ Τραμπ είχαν ως αποτέλεσμα ο κ. Μητσοτάκης να μοιάζει περισσότερο με απελπισμένο ικέτη παρά με ηγέτη κράτους.
Εχοντας επενδύσει τα πάντα στη στρατηγική του άβουλου και «υπάκουου» συμμάχου της Δύσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρά όσα ανέφερε από το βήμα της συνόδου, έμεινε απλός παρατηρητής όσων ουσιωδών διεξήχθησαν στη Χάγη. Τη στιγμή που σε πολύ δύσκολους οικονομικά καιρούς η χώρα μας έχει ήδη ξεπεράσει τη νατοϊκή δέσμευση για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ και ο Ελληνας πρωθυπουργός δηλώνει ένθερμος οπαδός της πρότασης Τραμπ για αύξηση στο 5% μέχρι το 2035, τα ανταλλάγματα που λαμβάνουμε εξαντλούνται σε… φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Το κλίμα απομόνωσης και απαξίωσης που εισέπραξε ο Ελληνας πρωθυπουργός αντικατοπτρίστηκε με σαφήνεια στην καθιερωμένη ομαδική φωτογραφία των ηγετών των χωρών του ΝΑΤΟ μετά την ολοκλήρωση της συνόδου.
Στο περιθώριο
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης… αχνοφαινόταν στο βάθος, στριμωγμένος σε μια άκρη να γελάει αμήχανα και να κάνει γκριμάτσες, σε μια τόσο άβολη στιγμή που έμοιαζε με επιτυχία και μόνο το γεγονός ότι κατάφερε να παρευρεθεί σε αυτή τη φωτογραφία. Ηταν ζήτημα πρωτοκόλλου, ψέλλισαν κυβερνητικές πηγές, θέλοντας να διασκεδάσουν τις αρνητικές εντυπώσεις. Στην αντίπερα όχθη ο δήθεν απομονωμένος Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν πόζαρε χαμογελαστός δίπλα στον Ντόναλντ Τραμπ, συνομιλώντας μαζί του, ανταλλάσσοντας χειραψίες, σαν παλιοί φίλοι, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να παρακολουθεί από μακριά παρά τις φιλότιμες φιλοφρονήσεις του προς τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο.
«Ως χώρα στην ανατολική Μεσόγειο χαιρετίζουμε την κατάπαυση του πυρός που πέτυχε ο πρόεδρος Τραμπ μεταξύ Ιράν και Ισραήλ» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός, αποθεώνοντας ανερυθρίαστα σε κάθε ευκαιρία τον Αμερικανό πρόεδρο. Δυστυχώς, την ώρα που η διπλωματική στρατηγική της χώρας μοιάζει ερασιτεχνικού επιπέδου, η Τουρκία καταφέρνει να διατηρεί τη στρατηγική της αυτονομία, διαπραγματευόμενη τόσο με τη Δύση όσο και με τη Ρωσία, ελέγχοντας κρίσιμες ροές ενέργειας αλλά και κινώντας τα νήματα στο μεταναστευτικό πεδίο. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω ο «σουλτάνος» δεν αναζητά μια θέση στο τραπέζι, αλλά αυτή του παραχωρείται απλόχερα. Από τη δική του πλευρά ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την τυφλή υπακοή του λαμβάνει για ανταμοιβή μια θέση… στην άκρη της φωτογραφίας.
Τυπικό τετ α τετ του Κυριάκου με τον Ερντογάν
Δεκάλεπτο τετ α τετ άτυπου χαρακτήρα είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Χάγη, το μεσημέρι της Τετάρτης. Οι δύο ηγέτες συνομίλησαν με επίκεντρο την έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και την εύθραυστη εκεχειρία ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν, ενώ στο τραπέζι της σύντομης συζήτησης «τέθηκαν και τα ζητήματα που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σε δηλώσεις που έκανε σε Eλληνες δημοσιογράφους ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «θέσαμε τα θέματα που έπρεπε να θέσουμε», ενώ κληθείς να σχολιάσει τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν, επισήμανε ότι «η χώρα μας δεν ετεροπροσδιορίζεται».
«Είχα την ευκαιρία για μια σύντομη συνομιλία με τον Ερντογάν, όπως συνήθως συμβαίνει. Είμαστε σε αναμονή εξεύρεσης μιας βολικής ημερομηνίας για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. Επιμένω, νομίζω ότι κάνουμε λάθος σε αυτές τις σημαντικές συνόδους να ασχολούμαστε μόνο με ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός. Παρά πάντως το συναπάντημα των δύο, ακόμη δεν έχει προκύψει ημερομηνία για τη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, που αναμένεται να λάβει χώρα στην Αγκυρα.
Ο Γεραπετρίτης
Την ίδια ώρα, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης πραγματοποιούσε συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάρκο Ρούμπιο. Οι δύο υπουργοί, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, συνομίλησαν σε άριστο κλίμα και στο επίκεντρο τέθηκαν οι περιφερειακές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε την αξιοπιστία της Ελλάδας ως εταίρου και συμμάχου εντός του NATO στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και τη σημασία που αποδίδει στον ρόλο της, ως παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή. Από τη δική του πλευρά, ο Γιώργος Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στις προσπάθειες των ΗΠΑ για αποκλιμάκωση της έντασης στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ενώ αμφότεροι τόνισαν τη βούλησή τους για την ενίσχυση των στρατηγικών διμερών σχέσεων.
Πλανητάρχης – «σουλτάνος» συζήτησαν για mega deals ύψους 100 δισ. δολαρίων
Στην μπροστινή σειρά και στα δεξιά του Ντόναλντ Τραμπ πόζαρε στην οικογενειακή φωτογραφία των συμμετεχόντων στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ που έγινε στη Χάγη ο «σουλτάνος» της Τουρκίας. Εκεί όπου δεν έχασε την ευκαιρία να κάνει επαφές κορυφής και να προωθήσει τις επιδιώξεις της Αγκυρας σε διάφορα επίπεδα – και κυρίως σε αυτά των εξοπλισμών, που… καίνε τη γείτονα. Η συνάντηση στην οποία όμως πόνταρε πολλά δεν ήταν άλλη από αυτή που είχε περί τις 23.30 ώρα Ελλάδας της Τρίτης με τον Αμερικανό πρόεδρο. Μια συνάντηση -η πρώτη εκ του σύνεγγυς των δύο ηγετών-, η οποία διήρκεσε σχεδόν 45 λεπτά και στο πλαίσιό της αντάλλαξαν απόψεις για σειρά διμερών, περιφερειακών και διεθνών ζητημάτων.
Για S-400 και F-35
Μετά το πέρας της Συνόδου ο Ερντογάν δήλωσε ότι στη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο δεν συζητήθηκε το θέμα του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400, που αποτέλεσε την αιτία για αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35, αλλά πως συζήτησε μαζί του για το ζήτημα της προμήθειας των εν λόγω αεροσκαφών από την Τουρκία. «Φυσικά δεν συζητήσαμε για τους S-400. Δεν είναι στην ατζέντα μας», είπε ο «σουλτάνος», για να προσθέσει: «Φυσικά συζητήσαμε για τα F-35. Εχουμε καταβάλει περίπου 1,3-1,4 δισεκατομμύρια δολάρια και διαπιστώσαμε ότι ο κ. Τραμπ έχει καλή θέληση όσον αφορά την αγορά των F-35».
Ο Τούρκος πρόεδρος είπε επίσης ότι συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις με τη Βρετανία και τη Γερμανία για την αγορά ευρωπαϊκών αεροσκαφών Eurofighter. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε αμέσως μετά τη συνάντηση των δύο ανδρών η διεύθυνση επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, τονίστηκε ότι «οι δύο χώρες έχουν ευρεία δυναμική σε διάφορους τομείς, ιδίως στον τομέα της ενέργειας και των επενδύσεων, και η προώθηση της συνεργασίας κυρίως στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας θα διευκολύνει την επίτευξη του στόχου για συνολικό όγκο (σ.σ.: διμερών) εμπορικών συναλλαγών 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων». Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Χάγη είχε την ευκαιρία να πραγματοποιήσει ανάλογες επαφές με τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, τον καγκελάριο της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς και τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν.
Μ.Η.Τ. 232120