Το Βερολίνο και, κατά ανεξήγητο τρόπο, η Αθήνα (ή, ίσως, με εξήγηση την πολιτική των Μητσοτάκη – Γεραπετρίτη στα Ελληνοτουρκικά) αποφεύγουν να θίξουν το γεγονός ότι οι λεγόμενες «ροές» εξαρτώνται, κυρίως, από την πολιτική του προέδρου Ρ.Τ. Ερντογάν
Ζήτημα τερματισμού της -από το 2016- ναυτικής επιχείρησης του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, προς αποτροπή της εισόδου παράνομων μεταναστών από την Τουρκία στην Ελλάδα, θέτει η Γερμανία τόσο στα αρμόδια όργανα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες όσο και σε διμερείς επαφές με την Αθήνα.
- Του Αλέξανδρου Τάρκα*
Το κύριο γερμανικό επιχείρημα για τον τερματισμό της αποστολής της Μόνιμης Ναυτικής Δύναμης του ΝΑΤΟ (SNMG2) είναι ότι οι παράτυπες είσοδοι στα ελληνικά χωρικά ύδατα και τα νησιά έχουν μειωθεί πάρα πολύ ή σχεδόν μηδενιστεί στις -συγκεκριμένες- περιοχές επιχειρησιακής δράσης.
Επομένως, όπως προστίθεται, δεν υπάρχει ουσιώδης λόγος αφιέρωσης πλοίων επιφανείας και προσωπικού, καθώς και αξιοποίησης πληροφοριών στο Αιγαίο, την ώρα που η Ατλαντική Συμμαχία πιέζεται από άλλες προτεραιότητες. Σύμφωνα με το γερμανικό σκεπτικό, αν ανακύψει εκ νέου πρόβλημα, θα μπορεί να αντιμετωπιστεί από τη Frontex ή τις δυνάμεις ακτοφυλακής της Ελλάδας και της Τουρκίας. Στον αντίποδα, το ελληνικό επιχείρημα είναι ότι η ύφεση της μεταναστευτικής πίεσης στο Αιγαίο οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, ακριβώς στην παρουσία της SNMG2, η οποία αποτρέπει τη δράση των κυκλωμάτων διακίνησης και τα αναγκάζει να στραφούν σε άλλες θαλάσσιες και χερσαίες οδούς.
Ωστόσο, το Βερολίνο και, κατά ανεξήγητο τρόπο, η Αθήνα (ή, ίσως, με εξήγηση την πολιτική του διδύμου Κυριάκου Μητσοτάκη – Γιώργου Γεραπετρίτη στα Ελληνοτουρκικά) αποφεύγουν να θίξουν, στις σχετικές διαβουλεύσεις, το γεγονός ότι οι λεγόμενες «ροές» εξαρτώνται, κυρίως, από την πολιτική του προέδρου Ρ.Τ. Ερντογάν. Για παράδειγμα, τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι τον μήνα πριν από την πρώτη συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου, τον Σεπτέμβριο του 2019, είχαν καταγραφεί στα νησιά του Αιγαίου, συνολικά, 11.550 παράνομες είσοδοι. Προφανώς, αν τότε απουσίαζε η SNMG2, οι είσοδοι θα ήταν πολλαπλάσιες, και το ίδιο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή, αν ο κ. Ερντογάν αποφασίσει ξανά «να ανοίξει την κάνουλα» ο ίδιος, αντί της ανάθεσης αυτής της «αρμοδιότητας» στους εκπροσώπους του στην ανατολική Λιβύη.
Η γερμανική πρωτοβουλία αποτελεί νεότερη εκδοχή (ή και συνέχεια) πρότασης της Τουρκίας, στις αρχές του καλοκαιριού του 2024, να τεθεί συγκεκριμένο χρονικό όριο στη ναυτική αποστολή στο Αιγαίο. Η τουρκική πρόταση είχε τότε απορριφθεί από άλλους συμμάχους, με πρώτες τις ΗΠΑ, υπό τη λογική ότι δεν είναι δυνατόν ένα μόνο μέλος του ΝΑΤΟ να ζητεί, εκ των προτέρων, να τεθεί «υπό προθεσμία» οποιαδήποτε κοινή αποστολή. Στην παρούσα φάση, η αμερικανική πλευρά εξακολουθεί μεν να υποστηρίζει ακόμα τα ελληνικά επιχειρήματα και τη μη επιβολή «προθεσμίας», αλλά με πιο ήπια διάθεση. Αποδέχεται δε ότι -ενδεχομένως- πρέπει να μελετηθούν οι «προϋποθέσεις» που θα καθιστούσαν μη απαραίτητη, σε κάποια χρονική στιγμή, τη δράση της SNMG2 στο Αιγαίο. Πάντως, και σε αυτό το σημείο, προκαλεί εντύπωση η τακτική του υπουργού Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη.
Κατά τη συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μ. Ρούμπιο, στα τέλη Ιουνίου, φέρεται ότι έθεσε μόνο τις μεταναστευτικές πιέσεις από τη Λιβύη, χωρίς να αναφέρει τίποτα περί Αιγαίου και τουρκικών απαιτήσεων στο ΝΑΤΟ. Ασφαλώς, η γερμανική στάση στο Μεταναστευτικό δεν αποτελεί έκπληξη. Γιατί, κατά τη συνάντηση με τον κ. Μητσοτάκη στην Καγκελαρία, στις 13 Μαΐου 2025, ο Φρ. Μερτς τού υπογράμμισε μια -υποτιθέμενη- «υποχρέωση» της κυβέρνησης: να δεχθεί πίσω -στην ελληνική επικράτεια- τους κατόχους νόμιμων εγγράφων ασύλου που είχαν ως πρώτο σημείο εισόδου τους στην Ε.Ε. την Ελλάδα, αναζητώντας στη συνέχεια καλύτερο βιοτικό επίπεδο στη Γερμανία. Την ίδια απαίτηση είχε διατυπώσει, τον Μάιο του 2022, ο τότε καγκελάριος κ. Σολτς, αλλά ο κ. Μητσοτάκης κατάφερνε να αναβάλλει τη συζήτηση του θέματος. Δεν συνέβη και δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον κ. Μερτς, που άκουσε, εμφανώς ικανοποιημένος, τον Ελληνα ομόλογό του να δηλώνει, για πρώτη φορά δημόσια, «αναγνωρίζω ότι υπάρχουν ζητήματα δευτερογενών ροών».
Η όλη πολιτική του Βερολίνου έναντι της Αθήνας αντικατοπτρίζεται, επίσης, σε ένα πρόσφατο γεγονός. Στις 18 Ιουλίου 2025, ο υπουργός Εσωτερικών Αλεξάντερ Ντόμπριντ συγκάλεσε σύσκεψη στο ορεινό θέρετρο Τσούγκσπιτσε με τη συμμετοχή αρκετών ομολόγων του της Ε.Ε. και του επιτρόπου Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, με σκοπό τη χάραξη νέας πολιτικής των «27». Ο Ελληνας υπουργός Μετανάστευσης Θ. Πλεύρης δεν προσκλήθηκε, ούτε ερωτήθηκε αν επιθυμούσε να στείλει κάποια εισήγηση.
*Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη