Νέος τρόπος καταγραφής των ζώων στο σχέδιο δράσης για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των αγροτικών επιδοτήσεων, που παρέδωσε η χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πρώτα θα δημιουργηθεί μια ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση κάθε ζώου. Μετά, κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό βώλο και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά στη νέα βάση, η οποία θα συνδεθεί απευθείας με την πλατφόρμα του ΟΣΔΕ για να γίνονται οι διασταυρωτικοί έλεγχοι.
- Του Σάκη Τρέχα
Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το σύστημα, ο αριθμός των ζώων θα προσδιορίζεται με βάση αντικειμενικά στοιχεία, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών.
Η Ισπανία, η Γαλλία και η Πορτογαλία έχουν προχωρήσει στην «εμφύτευση» των βώλων σε μεγάλο αριθμό αιγοπροβάτων. Ο βώλος που πρέπει να τοποθετηθεί μέσα σε κάθε αιγοπρόβατο έχει τρία διαφορετικά βάρη και μπαίνει με ειδικό εκτοξευτήρα. Να τονίσουμε ότι οι βώλοι δεν προκαλούν τίποτα στα ζώα, αρκεί να τοποθετηθούν σωστά, ανάλογα με το βάρος τους. Παράλληλα με την τοποθέτηση του βώλου θα πρέπει να τοποθετηθεί ένα απλό, συμβατικό πλαστικό ενώτιο στο αριστερό αυτί του ζώου με τον ατομικό κωδικό του, ώστε να είναι ορατό από τον κτηνοτρόφο και τον ελεγκτή.
Πρέπει να γίνει σωστή επιλογή για κάθε ζώο
Ο ηλεκτρονικός βώλος τοποθετείται στον προστόμαχο του ζώου, παρουσιάζει πολύ μικρότερα ποσοστά απωλειών και με τη χρησιμοποίησή του αποκλείεται οποιαδήποτε απόπειρα παραποίησης της ταυτότητας του ζώου. Ωστόσο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε ό,τι αφορά την επιλογή του κατάλληλου τύπου στομαχικού βώλου, ανάλογα με την ηλικία των ζώων, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο τοποθετείται. Επειδή στην αγορά κυκλοφορούν τρεις διαφορετικοί τύποι βώλων (βώλοι 20 γραμμαρίων, 50 γραμμαρίων και 75 γραμμαρίων), θα πρέπει η επιλογή από τον κτηνοτρόφο να γίνεται με βάση το σωματικό βάρος των ζώων, δηλαδή να χρησιμοποιούνται:
-Βώλοι 20 γραμμαρίων σε ζώα ζώντος σωματικού βάρους μεγαλύτερου από 16 κιλά.
-Βώλοι 50 γραμμαρίων σε ζώα ζώντος σωματικού βάρους μεγαλύτερου από 20 κιλά.
-Βώλοι 75 γραμμαρίων σε ζώα ζώντος σωματικού βάρους μεγαλύτερου από 25 κιλά.
-Σε αιγοπρόβατα των φυλών που εκτρέφονται στη χώρα μας, ηλικίας μεγαλύτερης ή ίσης των 6 μηνών, συστήνεται η χρησιμοποίηση βώλων βάρους 50 ή 75 γραμμαρίων.
Πώς γίνεται η τοποθέτηση
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο τοποθέτησης των βώλων, δεν απαιτεί ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις. Ωστόσο, καλό θα είναι την πρώτη φορά να προηγείται επίδειξη στον κτηνοτρόφο του τρόπου χορήγησης από κτηνίατρο ή άλλο, έμπειρο στη διαδικασία άτομο. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες γενικές οδηγίες:
-Το ζώο πρέπει να ακινητοποιείται όρθιο και με το κεφάλι του σε φυσική θέση (να μην τραβιέται προς τα πάνω και να μη στρίβει ο τράχηλός του).
-Ποτέ δεν προσπαθούμε να τοποθετήσουμε στομαχικό βώλο σε ζώα ξαπλωμένα. Η τοποθέτηση του βώλου γίνεται με τρόπο ήρεμο και ποτέ με βιασύνη.
-Ο βώλος τοποθετείται στη θήκη ειδικού εφαρμοστή («πιστόλι» ή εκτοξευτής). Το «πιστόλι» εισάγεται απαλά στο στόμα, μέχρι το άκρο του να φτάσει στο πίσω μέρος της γλώσσας. Εκεί απελευθερώνεται ο βώλος, οπότε τραβιέται το «πιστόλι» και βγαίνει από το στόμα.
-Το κεφάλι του ζώου βρίσκεται σε φυσική θέση και το «πιστόλι» έχει εισαχθεί στο στόμα, φτάνοντας στο ύψος του τελευταίου τρίτου της γλώσσας (στοματοφάρυγγας), όπου απελευθερώνεται ο στομαχικός βώλος.
-Ποτέ δεν σπρώχνουμε το «πιστόλι» βαθύτερα στο στόμα και ιδιαίτερα στον οισοφάγο.
-Ποτέ δεν επιχειρούμε την τοποθέτηση και το σπρώξιμο του βώλου με τα δάχτυλα.
-Αφήνουμε το ζώο να καταπιεί τον βώλο με φυσικό τρόπο (ακούσια), κρατώντας ακινητοποιημένο το κεφάλι του και κλείνοντας το στόμα του για λίγα δευτερόλεπτα.
-Ποτέ δεν επιχειρούμε να προκαλέσουμε εμείς την κατάποση του ζώου, γιατί μπορεί να προκληθούν προβλήματα (έμφραξη τραχείας ή οισοφάγου).
-Αν το ζώο δεν καταπιεί τον βώλο, αφήνουμε να τον βγάλει από το στόμα και επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία από την αρχή.
Χρειάζεται προσοχή
Aπαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε ό,τι αφορά την επιλογή του κατάλληλου τύπου στομαχικού βώλου, ανάλογα με την ηλικία των ζώων.
Οι άλλες χώρες
Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία έχουν προχωρήσει στην «εμφύτευση» των βώλων. Στην Ελλάδα έγινε προσπάθεια, αλλά δεν είχε επιτυχία.
Τουλάχιστον δύο μήνες
Πριν από τη χρήση του βώλου πρέπει να γίνει καταμέτρηση του ζωικού κεφαλαίου, και αυτό θα χρειαστεί περίοδο περίπου δύο μηνών.
Εχει ξαναγίνει προσπάθεια εφαρμογής της μεθόδου, αλλά απέτυχε
Η σήμανση των αιγοπροβάτων με ηλεκτρονικό βώλο δεν είναι κάτι καινούργιο στην χώρα μας. Εχει γίνει ξανά προσπάθεια να προχωρήσει αυτό το μέτρο, αλλά τελικά δεν είχε επιτυχία. Συγκεκριμένα, τον Μάιο του 2006, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων δημοσιοποίησε την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη σήμανση αιγοπροβάτων που θα καταπιούν στομαχικό βώλο. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εντάχθηκε στο Μέτρο 5.1 του Αξονα 5 του ΠΑΑ και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων.
Η ηλεκτρονική σήμανση με στομαχικό βώλο θα εφαρμοζόταν σε ζώα ηλικίας έξι μηνών και άνω, και ζώντος σωματικού βάρους άνω των 25 κιλών. Το πρόγραμμα είχε πενταετή διάρκεια, αφορούσε όλη τη χώρα και συνολικό αριθμό 14 εκατομμυρίων αιγοπροβάτων. Τελικά, όμως, το πρόγραμμα δεν «περπάτησε» και κάποιοι έχασαν τα λεφτά τους. Το πρόβλημα ήταν το αυξημένο κόστος, γιατί ο ηλεκτρονικός βώλος είχε διπλάσια τιμή αγοράς σε σχέση με το σκουλαρίκι. Επίσης, ο κτηνοτρόφος επιβαρύνεται με το κόστος του ειδικού σκάνερ που πρέπει να υπάρχει όταν τα ζώα σημαίνονται με τον ηλεκτρονικό βώλο.
«Να πουλήσω ένα κατσίκι 6 κιλά και να επιβαρυνθώ και με 3 ευρώ για τον ηλεκτρονικό βώλο; Αυτό πάει πολύ» ανέφεραν οι κτηνοτρόφοι. Τελικά, πέρασαν αρκετά χρόνια και η σήμανση των αιγοπροβάτων στην Ελλάδα κινείτο σε θολό τοπίο. Και φτάσαμε στο 2011, όταν με απόφαση της τότε υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μ. Αποστολάκη, οριστικοποιήθηκε το καθεστώς ηλεκτρονικής σήμανσης αιγοπροβάτων.
Οπως ανέφερε η σχετική απόφαση, η υποχρεωτική ηλεκτρονική σήμανση των αιγοπροβάτων επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και η απόφαση της υφυπουργού δημιουργεί τους όρους πλήρους συμμόρφωσης, παρέχοντας όμως πλέον στους κτηνοτρόφους την εναλλακτική λύση της εισαγωγής ηλεκτρονικού ενωτίου αντί ηλεκτρονικού βώλου στα αιγοπρόβατα, εκτός από την τοποθέτηση του συμβατικού ενωτίου, το οποίο μέχρι σήμερα έφεραν. Δηλαδή, είχαν το δικαίωμα να επιλέξουν ανάμεσα σε βώλο και ενώτιο. Και προτίμησαν οι κτηνοτρόφοι την πιο φτηνή λύση.
Πρέπει να προηγηθεί καταμέτρηση του ζωικού κεφαλαίου
Θετικά βλέπουν το μέτρο της τοποθέτησης του ηλεκτρονικού βώλου οι κτηνοτρόφοι, αλλά ζητούν να προηγηθεί καταγραφή του ζωικού κεφαλαίου. Ο Νίκος Δημόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Κτηνοτρόφων Καβάλας, αναφέρει στον «Ε.Α.» ότι «σήμερα είναι υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά ενώτια στα αιγοπρόβατα, που στο σκουλαρίκι έχουν έναν κωδικό barcode και όταν τον σκανάρουν αναγράφονται τα στοιχεία ιδιοκτήτη και εκτροφής. Αντίθετα, στην αγελαδοτροφία δεν είναι υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά ενώτια, αλλά βάζουν τα απλά.
Οι κτηνοτρόφοι ζητούν εδώ και χρόνια να γίνει υποχρεωτική σήμανση με τσιπάκι, όπως συμβαίνει με τα ζώα συντροφιάς. Αφού αποφάσισαν στο ΥΠΑΑΤ όμως τον ηλεκτρονικό βώλο, σίγουρα είναι καλύτερος τρόπος σήμανσης σε σχέση με τον σημερινό. Βέβαια, θα πρέπει παράλληλα να γίνουν επενδύσεις από τις εταιρίες για να προχωρήσουμε σε καθολικές εμφυτεύσεις στο ζωικό κεφάλαιο όλης της χώρας, και αυτό θέλει χρόνο. Από την άλλη, η εκτέλεση μαζικών παραγγελιών (π.χ. μέσω ομάδων παραγωγών, συνεταιρισμών), κατόπιν αναζήτησης προσφορών, είναι δεδομένο ότι θα εξομαλύνει την αγορά, πιέζοντας τις εταιρίες διάθεσης των μέσων σήμανσης και πετυχαίνοντας πολύ χαμηλότερες τιμές.
Δεν μπορεί πάντως μια χώρα να αλλάζει τρόπο σήμανσης των αιγοπροβάτων κάθε δεκαετία. Επίσης, πρέπει να προηγηθεί άμεση καταμέτρηση του ζωικού κεφαλαίου (αιγοπρόβατα και βοοειδή). Οι βώλοι, όπως και τα ενώτια, μπορεί να υπάρχουν, αλλά χωρίς να υπάρχουν και τα ζώα. Για να γίνει μια σωστή σήμανση πρέπει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να καταγράψει τα ζώα, ξεκινώντας από την Κρήτη, που στα χαρτιά φέρεται ότι εκτρέφει το μισό ζωικό κεφάλαιο αιγοπροβάτων της χώρας. Αφού ολοκληρώσουν την καταγραφή των αιγοπροβάτων, μετά να προχωρήσουν στο πρόγραμμα σήμανσης με βώλους».
Πηγή: Εφημερίδα Έλληνας Αγρότης
