Μεγάλο χάσμα εισοδήματος δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat, με τις συντάξεις να διαφέρουν δραματικά από χώρα σε χώρα
Σημαντικές ανισότητες στο επίπεδο των συντάξεων σε ολόκληρη την Ευρώπη καταγράφουν τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, με το υψηλότερο ποσό που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι να είναι πάνω από δέκα φορές μεγαλύτερο από το χαμηλότερο. Παρά τη γήρανση του πληθυσμού και τις πιέσεις στα δημόσια οικονομικά, η εικόνα των ηλικιωμένων διαφέρει έντονα από χώρα σε χώρα.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι συντάξεις αποτελούν την κύρια πηγή εισοδήματος για τους πολίτες άνω των 65 ετών, καθώς περίπου τα δύο τρίτα του συνολικού τους εισοδήματος προέρχονται από κρατικές παροχές. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι λαμβάνουν κατά μέσο όρο μόλις το 86% του εισοδήματος του συνολικού πληθυσμού, στοιχείο που αποτυπώνει καθαρά τη μείωση του βιοτικού επιπέδου μετά τη συνταξιοδότηση.
Πού βρίσκεται η Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ
Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα για το 2023, η μέση ακαθάριστη ετήσια σύνταξη γήρατος στην ΕΕ ανήλθε σε 17.321 ευρώ, δηλαδή περίπου 1.443 ευρώ μεικτά τον μήνα. Η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με μέση ετήσια σύνταξη περίπου 4.500 ευρώ χαμηλότερη, που αντιστοιχεί σε 1.071 ευρώ μεικτά μηνιαίως.
Παρά το γεγονός ότι η χώρα συγκαταλέγεται σε εκείνες με τις υψηλότερες δαπάνες για συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα ποσοστά συνταξιούχων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας παραμένουν από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Έξι στα δέκα ευρώ των δαπανών κοινωνικής προστασίας κατευθύνονται στις συντάξεις γήρατος, χωρίς όμως αυτό να μεταφράζεται σε επαρκές επίπεδο εισοδήματος.
Από τη Βουλγαρία στο Λουξεμβούργο το εύρος των συντάξεων
Στο σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, η μέση ετήσια σύνταξη κυμαίνεται από 4.479 ευρώ στη Βουλγαρία έως 34.413 ευρώ στο Λουξεμβούργο. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το χαμηλότερο ποσό καταγράφεται στην Τουρκία με 3.377 ευρώ, ενώ το υψηλότερο στην Ισλανδία με 38.031 ευρώ ετησίως.
Οι τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ βρίσκονται λίγο πάνω από τον μέσο όρο, με την Ιταλία να εμφανίζει το υψηλότερο επίπεδο συντάξεων, ακολουθούμενη από την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Υψηλότερες από τον μέσο όρο είναι επίσης οι συντάξεις στις σκανδιναβικές χώρες.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι οι συγκρίσεις δεν είναι πάντοτε ευθείες, καθώς κάθε χώρα διαθέτει διαφορετική αρχιτεκτονική συνταξιοδοτικού συστήματος. Σε κράτη με ισχυρά διανεμητικά συστήματα, το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος των συνταξιούχων προέρχεται από κρατικές παροχές, γεγονός που αυξάνει τις δαπάνες αλλά και το ύψος των συντάξεων.
Πώς αλλάζει η εικόνα με την αγοραστική δύναμη
Όταν οι συντάξεις υπολογίζονται σε πρότυπα αγοραστικής δύναμης, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος ζωής, οι διαφορές μεταξύ των χωρών περιορίζονται αισθητά. Σε αυτή την περίπτωση, η αναλογία υψηλότερης προς χαμηλότερη σύνταξη μειώνεται περίπου στο 3,3 προς 1, έναντι άνω του 10 σε ονομαστικούς όρους.
Ωστόσο, ακόμη και με αυτή την προσαρμογή, οι ανισότητες παραμένουν, καθώς το βιοτικό επίπεδο των ηλικιωμένων επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες, όπως το κόστος στέγασης, η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και η κοινωνική προστασία.
Στην ΕΕ, οι συντάξεις αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στα τρία πέμπτα των αποδοχών των τελευταίων ετών εργασίας. Σε αρκετές χώρες το ποσοστό αυτό πέφτει κάτω από το 50%, καθιστώντας δύσκολη τη διατήρηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Η φτώχεια των ηλικιωμένων παραμένει σοβαρό ζήτημα για πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, χωρίς μέχρι στιγμής να διαφαίνεται ενιαία και αποτελεσματική λύση.
