Κάθε χρόνο τέτοιο καιρό γράφω ένα σημείωμα από αυτήν εδώ τη στήλη για τη Μάχη της Κρήτης. Θέλετε όμως γιατί αυτές είναι οι πρώτες ιστορίες που άκουσα στη ζωή μου από τον παππού μου, τον Εμμανουήλ Σιγιολτζάκη, που πήρε μέρος 17 χρονών παιδί στην κορυφαία αυτή παλλαϊκή αντίσταση των Ελλήνων, ή πάλι γιατί ζώντας τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής μου στα Χανιά ζυμώθηκα συνειδησιακά με ανθρώπους, τόπους και ιστορίες γενναιότητας κατά τη διάρκεια της Μάχης, τα σημειώματά μου είναι συναισθηματικώς φορτισμένα. Κι όμως, από άποψη στρατηγικής αποτίμησης η Μάχης της Κρήτης ήταν μια από τις πλέον κομβικές στιγμές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η επιχείρηση κατάληψης της Κρήτης από τους Γερμανούς έλαβε την κωδική ονομασία Unternehmen Merkur, Επιχείρηση Ερμής, προσπαθώντας να ταυτίσει σημειολογικά τη φτερωτή θεότητα με τους αλεξιπτωτιστές του Γ’ Ράιχ. Αποτελεί τη μεγαλύτερη σε όγκο αποκλειστική αεραποβατική επιχείρηση που έχει λάβει ποτέ χώρα σε διεθνές επίπεδο και ίσως μια από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις που η συμμετοχή του λαού ως πρωτογενούς γραμμής άμυνας ήταν τόσο καταλυτική και οδήγησε σε βαρύτατες απώλειες τους εισβολείς. Η σύνθεση των δυνάμεων ήταν: 9.000 Ελληνες στρατιώτες και 25.000 της Κοινοπολιτείας (Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί). Τη στρατιωτική διοίκηση των συμμαχικών μονάδων της νήσου ανέλαβε ο Νεοζηλανδός στρατηγός Μπέρναρντ Φρέμπεργκ. Oι εισβολείς διέθεταν 29.000 Γερμανούς αλεξιπτωτιστές και 2.700 Ιταλούς αντιστοίχως. Επικεφαλής ήταν ο Κουρτ φον Στουντέντ, μετέπειτα υπεύθυνος για τις εκτελέσεις χιλιάδων αμάχων Κρητών και την ισοπέδωση δεκάδων χωριών και κωμοπόλεων, που δεν αποδόθηκε ποτέ στην Ελλάδα για να δικαστεί για τα εγκλήματά του. Καταδικάστηκε από συμμαχικό στρατοδικείο το 1947 σε πέντε χρόνια φυλάκιση για τα έργα και τις ημέρες του. Αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας το 1948 και από τότε έζησε ελεύθερος ως τον θάνατό του σε βαθιά γεράματα το 1978, δίχως ποτέ να δικαστεί για τα εγκλήματα που διέπραξε εναντίον των Ελλήνων και δίχως το ελληνικό κράτος να επανέλθει ποτέ ξανά με νέο αίτημα έκδοσης.
Η Μάχη της Κρήτης ξεκίνησε στις 20 Μαΐου και έληξε την 1η Ιουνίου, με τις δυνάμεις των εισβολέων να ορίζουν ως κέντρο βάρους της επίθεσής τους το λιμάνι της Σούδας στον νομό Χανίων, το αεροδρόμιο του Μάλεμε στον νομό Χανίων, την πόλη του Ηρακλείου και δευτερευόντως την πόλη του Ρεθύμνου. Σημαντικό ρόλο στο πρώτο κύμα αντιμετώπισης των εισβολέων διαδραμάτισαν οι δυνάμεις των Κρητικών που αντιμετώπιζαν τους αλεξιπτωτιστές μόλις αυτοί προσγειώνονταν στο έδαφος, αυξάνοντας κατακόρυφα τις απώλειες των Γερμανών και των Ιταλών. Η αρχή του τέλους για την Κρήτη ήρθε μέσα από τη λανθασμένη προσέγγιση του Φρέμπεργκ, ο οποίος δεν θέλησε να καταστρέψει τον αεροδιάδρομο του Μάλεμε θεωρώντας ότι θα μπορούσε να ελέγξει την περιοχή από τον λόφο 107 που δεσπόζει στην περιοχή. Οι δυνάμεις όμως των Νεοζηλανδών αποχωρούσαν τα βράδια από τον λόφο, με αποτέλεσμα με νυχτερινή καταδρομική επιχείρηση οι Γερμανοί να καταλάβουν τελικώς το ύψωμα και να δημιουργήσουν προγεφύρωμα πυρός γύρω από το αεροδρόμιο του Μάλεμε επιτρέποντας τη μεταφορά ενισχύσεων από την Αθήνα.
Η Μάχη της Κρήτης καθυστέρησε σημαντικά τους Γερμανούς ώστε να εκδηλώσουν την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα εναντίον της ΕΣΣΔ. Επίσης ακύρωσε οριστικά τις αποκλειστικά αεραποβατικές επιχειρήσεις, μεταφέροντας το κέντρο βάρους των επιχειρήσεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη θάλασσα και στο έδαφος, όπου οι συμμαχικές δυνάμεις διέθεταν σχετικό στρατηγικό πλεονέκτημα.
Οι Κρητικοί πλήρωσαν βαριά για άλλη μια φορά την εμμονή τους για Ελευθερία. Οι Γερμανοί μετά την κατάληψη της Κρήτης ισοπέδωσαν κωμοπόλεις και κεφαλοχώρια, εκτέλεσαν δεκάδες χιλιάδες άμαχου πληθυσμού, ενώ εξόντωσαν μέχρι ενός τη δυναμική και πολυάριθμη εβραϊκή κοινότητα των Χανίων. Τι μένει απ’ όλα αυτά; Μνήμη και υπερηφάνεια για το νησί των γενναίων, που στάθηκε όρθιο απέναντι στον ναζισμό και επηρέασε καταλυτικά την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η μάχη των Κρητικών απέναντι στο τέρας του ολοκληρωτισμού δεν θα ξεχαστεί ποτέ…
Μ.Η.Τ. 232120