Οταν εσείς θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές, φίλες και φίλοι, θα βρίσκομαι, πρώτα ο Θεός, στα ηρωικά Ψαρά. Είμαι προσκεκλημένος από τον μητροπολίτη Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ. Μάρκο και από τον δήμαρχο Ψαρών κ. Βρατσάνο ως ομιλητής για την επέτειο της καταστροφής των Ψαρών από τον τουρκικό στόλο το 1824. Ως ελάχιστο φόρο τιμής στην εθνική δράση των Ψαριανών καταθέτω τις ακόλουθες σκέψεις:
Τιμούμε τα Ψαρά για τους γενναίους ναυτικούς και πυρπολητές κατά την Ελληνική Επανάσταση. Θυμόμαστε με συγκίνηση τον Κωνσταντή Κανάρη, τον Αποστόλη, τον Νικόδημο κ. ά. Η ανδρεία τους μας εντυπωσίαζε από τα παιδικά μας χρόνια. Αραγε, σήμερα, τα σχολικά βιβλία πόσο τιμούν τον ρόλο των Ψαριανών;
Διδασκόμαστε από την ορθόδοξη πίστη και ευλάβειά τους. Η επαναστατική σημαία τους έφερε το σημείο του σταυρού, ο οποίος υποτάσσει την ημισέληνο. Και ο Κανάρης, πριν από την πυρπόληση της αρμάδας έξω από τη Χίο, προσευχήθηκε για τη νίκη στην Παναγία και στον άγιο Νικόλαο.
Θαυμάζουμε τον πατριωτισμό και την αυτοθυσία τους. Οταν εμφανίσθηκε ο τουρκικός στόλος με τον Χοσρέφ πασά, οι Ψαριανοί δεν δείλιασαν ούτε έφυγαν. Εμειναν εκεί στο βραχώδες νησί τους και αγωνίσθηκαν μέχρι τελικής πτώσεως. Ο Αντώνιος Βρατσάνος ανατινάχθηκε στο Παλιόκαστρο μαζί με πολλούς Ψαριανούς και Τούρκους. Μας θυμίζει τις αντίστοιχες πράξεις αυτοθυσίας των Σουλιωτών, των Μεσολογγιτών κ.ά.
Εντυπωσιαζόμαστε από την ενότητα του ελληνισμού. Στο πλευρό των Ψαριανών βρέθηκαν και 1.000 Θεσσαλοί και Μακεδόνες, οι οποίοι μετέβησαν στο νησί μετά την ατυχή εξέγερση της Βορείου Ελλάδος. Οι εθνικοί αγώνες πρέπει και σήμερα να ενώνουν τους απανταχού Ελληνες της Ελλάδος, της Κύπρου, της Β. Ηπείρου, της ομογένειας.
Αγανακτούμε με τη σκληρότητα των Τούρκων, οι οποίοι διέπρατταν παντού και πάντοτε αγριότητες. Ο Διονύσιος Σολωμός περιέγραψε με τον απαράμιλλο τρόπο του την ολόμαυρη ράχη των Ψαρών μετά τη σφαγή και τον όλεθρο. Δυστυχώς η Τουρκία δεν έχει ζητήσει συγγνώμη για τις βαρβαρότητες αιώνων εις βάρος του ελληνισμού και άλλων χριστιανικών λαών.
Μαζί με τα Ψαρά τιμούμε και την Υδρα, τις Σπέτσες, το Γαλαξίδι και γενικά την ελληνική ναυτοσύνη. Το «μέγα το της θαλάσσης κράτος» του Θουκυδίδη μας έσωσε και θα μας ξανασώσει, εάν χρειαστεί.
Κωνσταντίνος Χολέβας
Μ.Η.Τ. 232120