ΟΠΩΣ ΥΠΑΡΚΤΟΣ

Συμπεράσματα από το μεγάλο ντιμπέιτ στο Γουέμπλεϊ

Ηταν πολύ μεγάλο δέλεαρ το ντιμπέιτ της περασμένης Τρίτης στο Γουέμπλεϊ για να το αγνοήσω. Η μετάδοσή του από το ΒΒC ήταν ένα πρώτης τάξεως τηλεοπτικό θέαμα, που σου επέτρεπε να μπεις στην ψυχή της Βρετανίας. Επί της διαδικασίας μελαγχόλησα. Τρεις υποστηρικτές του Bremain και τρεις του Brexit αντήλλασσαν επί ώρες επιχειρήματα με παρεμβάσεις του ενός λεπτού χωρίς να μακρηγορούν, χωρίς να υβρίζουν, αντιθέτως απευθύνονταν με το μικρό όνομα ο ένας στον άλλο. Η αίσθηση που αποκόμισα τα μεσάνυχτα της Τρίτης ήταν ότι παρά τη συναισθηματική έξαρση που προκάλεσε στο κοινό η δολοφονία της βουλευτού Κοξ, το Brexit άντεχε. Οι λόγοι, πολλοί.

Ο πιο απλός είναι ότι το μπλοκ της εξόδου μπορούσε να εκφράσει με λίγες λέξεις το αίτημά του: «Να ανακτήσουμε τον έλεγχο» ήταν η μαγική φράση που άκουσα δεκάδες φορές. Το μπλοκ της παραμονής δεν τα κατάφερε, εμφανιζόταν ως απολογητής της Ευρώπης – το ίδιο λάθος έκανε και το «Μένουμε Ευρώπη» στο δικό μας δημοψήφισμα. Ο δεύτερος λόγος που διέκρινα αντοχή του Brexit ήταν η συνειδητοποίηση του πόσο μπορεί να έλξει τους λαούς η ιδέα του «αγνώστου» έναντι του γνωστού και κατεστημένου. Το δοκιμάσαμε και εμείς στην Ελλάδα πέρυσι και κάναμε το άλμα εις το κενό, ασχέτως του αν δεν μας στοίχισε. Το τρίτο είναι ότι οι λαοί αντιδρούν στην πολιτική του φόβου επενδύοντας στο συναίσθημα της απελευθέρωσης. Αν οι Βρετανοί, των οποίων η πρωτεύουσα είναι το λίκνο της παγκοσμιοποίησης, αισθάνονται ότι η Ευρώπη τούς καθηλώνει, τους καταπιέζει, τους δένει τα χέρια να κάνουν δουλειές στον νέο κόσμο, τότε τι να πούμε εμείς. Ο εικονικός πνιγμός Τσίπρα από το Βερολίνο στις περσινές διαπραγματεύσεις και η απόρριψη του αποτελέσματος του δικού μας δημοψηφίσματος άφησε πολύ αρνητικές εντυπώσεις στο Λονδίνο και στην πραγματικότητα επηρέασε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Το Brexit (ίσως) κρίθηκε στο Grexit. Τέλος, στο βάθος αυτής της ιστορίας υπάρχει και κάτι που θα αρχίσουμε να το βλέπουμε πιο καθαρά τα επόμενα χρόνια. Η Ευρώπη που αγαπήσαμε και μεγαλώσαμε ήταν ένα τεχνητό κατασκεύασμα 60 ετών που βασίστηκε στις συναινέσεις κορυφής νικητών και ηττημένων του πολέμου. Εξασφάλισε ειρήνη, μας έδωσε δημοκρατία, γέννησε ισχυρές μεσαίες τάξεις, εγγυήθηκε ευημερία. Και τώρα; Τώρα δεν ξέρω, γιατί όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές ήταν άγνωστο το αποτέλεσμα. Ξέρω όμως ότι με τα χρόνια η Ε.Ε. βασίζεται στα ίδια εργαλεία -φόβος, κατάργηση απορρήτου επικοινωνιών- με τα οποία πάσχισε να μείνει στη ζωή ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Με τα γνωστά αποτελέσματα.

Μανώλης Κοττάκης