Η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται

Τα ηθικά διλήμματα που απορρέουν από μία τέτοιου είδους τεχνολογία δεν έχουν σταματημόΑπό τον
Ραφαήλ Καλυβιώτη

Mία από τις χειρότερες συνέπειες που έχει επιφέρει η κρίση στην ελληνική κοινωνία είναι η απουσία διαλόγου για οιοδήποτε άλλο ζήτημα, πλην της οικονομίας. Σε έναν βαθμό κάτι τέτοιο είναι λογικό, όταν ολόκληρες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι συνταξιούχοι ή οι νέοι που αποζητούν εργασία, έχουν καταδικαστεί. Κάποια στιγμή η οικονομική κρίση με επίπονο ή όχι τρόπο θα ξεπεραστεί. Αυτό, όμως, που κινδυνεύει να μας ξεπεράσει παντελώς ως κοινωνία είναι τα μεγάλα διακυβεύματα που καίνε το μέλλον ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Το πιο σημαντικό από αυτά είναι η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Πούτιν ήδη φέρεται ότι έχει δηλώσει πως πάνω σε αυτήν την τεχνολογία θα πατήσει η Ρωσία για τα νέα οπλικά συστήματά της ούτως ώστε να κυριαρχήσει. Ομως η τεχνητή νοημοσύνη δεν περιορίζεται μόνον στα οπλικά συστήματα. Το εύρος της είναι τόσο μεγάλο· από τα κινητά τηλέφωνα που με μία φωνητική εντολή μπορεί κάποιος να ελέγξει όλες τις λειτουργίες του σπιτιού του, τα αυτοκίνητα που δεν θα χρειάζονται οδηγό για να μεταφέρουν κάποιον έως τον χώρο εργασίας του μέχρι τα ρομπότ που θα έχουν τη δυνατότητα να περιπολούν τους δρόμους και να εφαρμόζουν τον νόμο.

Τα ηθικά διλήμματα που απορρέουν από μία τέτοιου είδους τεχνολογία δεν έχουν σταματημό: από το ποιος είναι αυτός που μπορεί να ελέγχει μία τέτοιου είδους τεχνολογία και να εφαρμόζει τον νόμο έχοντας απεριόριστη εξουσία στα χέρια του (π.χ., κρατικοί λειτουργοί) μέχρι το πόσο ηθικό είναι να χάσουν τις δουλειές τους εκατομμύρια άνθρωποι, ως επίπτωση αυτής της εφαρμογής. Στην περίπτωση δε που ο προγραμματισμός των υπολογιστών γίνει με τέτοιον τρόπο ώστε να υπάρχει μια κάποιου είδους «αυτοσυνειδησία» προκειμένου να λαμβάνονται αποφάσεις δίχως την έγκριση κάποιου ανθρώπου, τότε τα πράγματα θα λάβουν πιθανώς άγρια τροπή για την επιβίωση της ίδιας της ανθρωπότητας. Οποιος έχει δει έστω και μία ταινία επιστημονικής φαντασίας μπορεί να αντιληφθεί τον ειρμό και την τελεολογία της σκέψης του γράφοντος.

Αυτός ακριβώς ο κίνδυνος -διότι τα προτερήματα της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι όντως σπουδαία, ιδίως στον τομέα της Ιατρικής- θα προβληθεί ούτως ώστε να ληφθεί μία απόφαση στο μεγαλύτερο εξ όλων των διακυβευμάτων: εάν ο έλεγχος μιας τέτοιας τεχνολογίας θα πρέπει να βρίσκεται στο χέρι εθνικών κυβερνήσεων ή μιας υπερεθνικής οντότητας (παγκόσμιο κράτος, δηλαδή). Ο Ελον Μασκ, ιδρυτής της Tesla, και ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ιδρυτής του facebook, έχουν ήδη διασταυρώσει τα ξίφη τους περί του ζητήματος. Κι ενώ ο δεύτερος είναι αναφανδόν υπέρ της ευρείας χρήσεως μιας τέτοιου είδους τεχνολογίας, ο πρώτος είναι τόσο ανήσυχος για τις συνέπειές της που ήδη έχει γίνει μέτοχος εταιριών τεχνητής νοημοσύνης, ούτως ώστε να μπορεί να ελέγξει την κατεύθυνση των πραγμάτων. Παρά ταύτα, ο Μασκ, πολέμιος της ανεξέλεγκτης εφαρμογής τέτοιας τεχνολογίας, είναι σαφής πως ο μόνος τρόπος διασφάλισης της μη παρεκτροπής του όλου ζητήματος με την αυτονόμηση των μηχανών είναι ο πλήρης έλεγχός της από μία υπερκρατική οντότητα.

Και εδώ ακριβώς έγκειται το σημείο στο οποίο παρεμβαίνει η πολιτική αλλά και πρέπει να είναι ευκρινής η θέση των σοβαρών Συντηρητικών. Εάν μία τέτοιου είδους τεχνολογία, την ανάπτυξη και τα αποτελέσματα της οποίας θα δούμε όλοι ενώπιόν μας πολύ συντομότερα από ό,τι πιστεύουμε, παραδοθεί στα χέρια μιας και μόνον οντότητας, τότε αυτό θα είναι φρικτό. Και όπως είχε διατυπώσει υπέροχα ο λόρδος Ακτον, θα είναι φρικτό διότι «Η εξουσία διαφθείρει. Η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα». Πάντοτε η διασπορά και η αποσυσσώρευση εξουσίας προς τα κάτω, ήτοι από υπερεθνικούς οργανισμούς σε έθνη-κράτη και από έθνη-κράτη στα άτομα, είναι προτιμότερες από το να βρίσκεται η εξουσία στα χέρια ενός ή, ακόμα χειρότερα, στα χέρια ορισμένων τεχνοκρατών που θα αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμάς. 

Η απόφαση του γράφοντος να ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα δεν ήταν τυχαία. Είδε, ανήσυχος, να ασχολείται εκτενώς με αυτό ο 90ετής Χένρι Κίσινγκερ. Και πάντοτε οι εξελίξεις τρέχουν, όταν ασχολείται με ένα ζήτημα ο τελευταίος. Το γεγονός όμως, από την άλλη, ότι δύναται να διαχειριστεί νοητικά ένα τέτοιο ζήτημα ένας 90χρονος εν συγκρίσει με τη δική μας απάθεια πρέπει να μας προβληματίσει πολύ σοβαρά ως κοινωνία.

*Πρόεδρος του Δικτύου Ελλήνων Συντηρητικών, 
[email protected]