Εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες, χτίζει βιοκλιματικές κατοικίες και γραφεία εταιριών στις ερήμους του Ισραήλ, εκπονεί αρχιτεκτονικές μελέτες και συμμετέχει στον σχεδιασμό «οικολογικών» σχολείων και κρατικών κτιρίων.Από το σπίτι και «στρατηγείο» του στη μέση της ερήμου Νεγκέβ, ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής Ερήμου και Αστικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν, Σάκης Μεΐρ, αναζητά συνεχώς νέα υλικά και τεχνικές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και προστατεύουν τα κτίσματα από τη ζέστη, την υγρασία και το ψύχος.
«Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική προσπαθεί να αξιοποιήσει το κλίμα κάθε περιοχής για να δημιουργήσει ευχάριστες συνθήκες εσωτερικού χώρου, χωρίς τη χρήση αναλώσιμης ενέργειας για θέρμανση ή ψύξη. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με τη θερμική άνεση και την εξωτερική σκίαση στα παράθυρα, που στη μοντέρνα αρχιτεκτονική έχει σχεδόν ξεχαστεί» λέει ο κ. Μεΐρ. Για την βελτίωση της «συμπεριφοράς» ενός κτιρίου λαμβάνονται υπόψη παράγοντες, όπως η θέση του ήλιου, η ένταση των ανέμων, οι ανάγκες για φωτισμό, ασφάλεια και ησυχία.
«Ο προσανατολισμός των κτιρίων γίνεται στο χαρτί, ανάλογα με τις απαιτήσεις που υπάρχουν σε κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα, μια οικογένεια που ζει στο κέντρο της πόλης, αντιμέτωπη με τη φασαρία και τον κίνδυνο διάρρηξης, δεν έχει την πολυτέλεια να αφήνει ανοικτά τα παράθυρα όλη τη νύχτα, όπως εγώ που μένω σε έναν μικρό ερευνητικό σταθμό στην έρημο. Επομένως, χρειάζεται διαφορετικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, που θα της επιτρέψει να αξιοποιήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Η ανάπτυξη της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής σε κάποιες περιοχές του Ισραήλ ευνοήθηκε και από τις κλιματολογικές συνθήκες. Στο εσωτερικό της χώρας επικρατεί έντονη ξηρασία, στα παράλια οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες και στην έρημο η ζέστη και το κρύο εναλλάσσονται. «Κάθε περιοχή έχει τις ιδιαιτερότητές της και απαιτεί διαφορετικές λύσεις. Σε γενικές γραμμές, κάποιοι απλοί τρόποι βελτίωσης ή μετατροπής μιας παλιάς κατασκευής σε βιοκλιματική είναι η εξωτερική μόνωση, η σωστή τοποθέτηση των παραθύρων, τα στόρια και τα παντζούρια, τα ανοικτά χρώματα στους εξωτερικούς τοίχους και η μόνωση των δωμάτων. Και όλα αυτά, με μικρό κόστος».
Πριν από λίγο καιρό μια φοιτήτρια του κ. Μεΐρ «μέτρησε», μέσω μιας μελέτης, τα έξοδα και τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση «οικολογικών» υλικών και μεθόδων στην κατασκευή ενός κτίσματος. «Σε σύγκριση με ένα συμβατικό κτίριο, η οικονομική επιβάρυνση δεν ξεπερνά το 4-10%. Αλλά η επένδυση ”επιστρέφει” τα χρήματα πολύ γρήγορα, με εξοικονόμηση ενέργειας και -σε περιπτώσεις εταιριών- βελτίωση της αποδοτικότητας των εργαζομένων».
Στις ΗΠΑ, έχει υπολογιστεί ότι τα… άρρωστα κτίρια κοστίζουν κατά μέσο όρο στις επιχειρήσεις 10.000 δολάρια τον χρόνο ανά εργαζόμενο. «Πολλές φορές, το εργασιακό περιβάλλον επιβαρύνεται με περιττή ενέργεια που μειώνει την παραγωγικότητά μας. Ακόμη πιο σημαντικές είναι οι επιπτώσεις που έχουν τα ανθυγιεινά υλικά, ο θόρυβος και οι ακτινοβολίες στον ανθρώπινο οργανισμό και, κυρίως, στην υγεία των παιδιών μας».
Εχω στο μυαλό μου πάντα τη Θεσσαλονίκη
Γεννημένος το 1957 στη Θεσσαλονίκη, από εβραϊκή οικογένεια, ο κ. Μεΐρ «μετακόμισε» στο Ισραήλ για σπουδές στο Πολυτεχνείο της Χάιφα, έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν, ακολούθησε πανεπιστημιακή καριέρα και την πενταετία 2005-2010 βρέθηκε στο «τιμόνι» του τμήματος Αρχιτεκτονικής Ερήμου και Αστικού Σχεδιασμού. Εχει στο βιογραφικό του δεκάδες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, μελέτες, ατομικές και ομαδικές εργασίες και συνεργάζεται με κρατικούς φορείς του Ισραήλ.
Εως τώρα δεν έχει δοκιμάσει τις δυνάμεις του στη χώρα μας. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχω χάσει τις επαφές με τους φίλους, τους συγγενείς και τους συναδέλφους μου. Αντιθέτως, τον τελευταίο καιρό προσπαθώ να τονώσω την επικοινωνία μου με τους Ελληνες επιστήμονες. Είμαι υπέρ της άποψης ότι η γνώση πρέπει να… κυκλοφορεί ελεύθερα, πρέπει να ανταλλάσσουμε ιδέες μεταξύ μας. Στην Ελλάδα, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, αλλά υπάρχουν αρκετοί εξαιρετικοί επιστήμονες».
Στη Θεσσαλονίκη επιστρέφει τουλάχιστον δύο φόρες τον χρόνο. «Συμμετέχω σε συνέδρια και διαλέξεις για τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική και συναντάω τους παλιούς συμμαθητές μου. Κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί, βλέπω τις μεγάλες αλλαγές στην πόλη όπου γεννήθηκα και διαπιστώνω ότι, αν κατάφερνε να επανακτήσει κάποιους από τους ανοιχτούς χώρους που είχε στο παρελθόν, θα μπορούσε να προσφέρει στους κατοίκους της πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής. Ακόμη κι όταν λείπω όμως, στο μυαλό μου υπάρχουν πάντα εικόνες και αναμνήσεις από την Ανω Πόλη και το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης, την παραλία».
Γεράσιμος Κόντος
Μ.Η.Τ. 232120