Αβγά σκέτα έργα τέχνης. Πολύχρωμα με ευφάνταστα σχέδια, κυρίως όμως κεντημένα όλα στο χέρι.
«Πώς είναι δυνατό στα αβγά να κάνεις… κοπανέλλι;» θα σκεφτεί κανείς· και όμως το τσόφλι των αβγών μπορεί να αποτελέσει, χάρη σε μια ενδιαφέρουσα τεχνική, έναν πρώτης τάξεως καμβά για τις καλλιτεχνικές ανησυχίες των φιλότεχνων.
Την ενδιαφέρουσα τεχνοτροπία που κρατάει τις ρίζες της από την τσέχικη παράδοση εξασκεί συστηματικά στη Θεσσαλονίκη η δημιουργός Κατερίνα Τιχάκοβα, η οποία παρουσιάζει τα έργα τέχνης της -έως και σήμερα- στο 3ο μπαζάρ χειροποίητων κατασκευών στο Markiz bar της συμπρωτεύουσας.
Η δημιουργός, μισή Τσέχα και μισή Ελληνίδα, έμαθε να… κεντάει τα πασχαλινά αβγά, τα οποία αποκαλούνται χαρακτηριστικά Κρασλίτσε από την Ελληνίδα μητέρα της, την περίοδο που ζούσαν στην όμορφη Τσεχία με τον πατέρα της. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι η διαδικασία αυτή γίνεται με τη χρήση οδοντιατρικών τρυπανιών, τα οποία πολύ προσεκτικά διεισδύουν επάνω στην επιφάνεια του αβγού.
Ποια είναι όμως η ακριβής διαδικασία κατασκευής αυτών των κεντητών αριστουργημάτων, που θυμίζουν τα περίφημα αυτοκρατορικά αβγά Φαμπερζέ; Στην αρχή ο καλλιτέχνης τρυπάει το αβγό από επάνω και από κάτω και με μια οδοντογλυφίδα σπάει τον κρόκο που βρίσκεται μέσα. Μάλιστα η λεπτεπίλεπτη αυτή επεξεργασία, που απαιτεί ειδικούς χειρισμούς, γίνεται με τα οδοντιατρικά εργαλεία που είχε η ίδια όταν δούλευε ως οδοντοτεχνίτρια.
«Φυσάω μετά έξω τον κρόκο, πλένω το αβγό και το βάζω για λίγο στη χλωρίνη, για να φύγει το ασπράδι που είναι κολλημένο το τσόφλι. Γίνεται βέβαια περισσότερο εύθραυστο, αλλά είναι απαραίτητη διαδικασία για να καθαρίσει εντελώς» υποστηρίζει η δημιουργός. Ακολουθεί ο σχεδιασμός, ενώ αμέσως μετά έρχεται το πιο δύσκολο κομμάτι της παραγωγής, που δεν είναι άλλο από τη διαδικασία του τρυπήματος.
Οπως υποστηρίζει, λόγω της ιδιαίτερα επίπονης τεχνικής, η οποία απαιτεί κινήσεις με χειρουργική λεπτομέρεια, δεν είναι λίγες οι φορές που τα αβγά καταστρέφονται τερματίζοντας πρόωρα την κατασκευή των κεντητών δημιουργημάτων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στην αρχή, όταν ξεκίνησε η ίδια να φτιάχνει τα εύθραυστα τσόφλια, είχε «θυσιάσει» εκατοντάδες αβγά ώσπου τελικά να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
«Εκείνη τη στιγμή μου έρχεται η ιδέα για το σχέδιο, ενώ, αν γίνει κάποιο λάθος με το τρύπημα, αλλάζω αμέσως τον σχεδιασμό και φτιάχνω κάτι άλλο. Τέλος, αφού ολοκληρώσω τις τρυπούλες, βάφω το αβγό, πάλι με προσοχή γιατί δεν πρέπει να πέσει μπογιά στο εσωτερικό του» διευκρινίζει η κ. Τιχάκοβα υποστηρίζοντας ότι οι κατασκευές ολοκληρώνονται με το απαραίτητο βερνίκωμα. Με αυτόν τον τρόπο το… κομψοτέχνημα αποκτά λάμψη και φυσικά γίνεται και πιο σκληρό.
Η δουλειά, σύμφωνα με την κ. Τιχάκοβα, απαιτεί εκτός από σταθερό χέρι και μεγάλη αυτοσυγκέντρωση, διότι μια λάθος κίνηση ή ένα ολίγον πιο βαρύ άγγιγμα μπορεί να καταστρέψει τη δημιουργική διαδικασία η οποία είχε ξεκινήσει προ ωρών. Αλλωστε είναι χαρακτηριστικό ότι η κατασκευή αυτών των περίτεχνων αριστουργημάτων απαιτεί πολλές εργατοώρες.
«Χρειάζεται πολλή δουλειά για να φτιαχτούν αυτά τα ντελικάτα έργα τέχνης από το τσόφλι αβγών κότας, χήνας, πάπιας, ακόμη και στρουθοκαμήλου, και αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό δώρο» υποστηρίζει η 37χρονη καλλιτέχνιδα, η οποία τα τελευταία επτά χρόνια ζει μόνιμα στην Ελλάδα με την οικογένειά της.
Οσο για την ανταπόκριση των Ελλήνων αγοραστών σε αυτήν την ιδιαίτερη τεχνική, είναι αδιαμφισβήτητα μεγάλη. Και αυτό διότι το ελληνικό κοινό δεν είναι συνηθισμένο στη ζωγραφική των αβγών, με αποτέλεσμα να εντυπωσιάζεται. Σύμφωνα με την ταλαντούχα δημιουργό, οι Ελληνες καταλαβαίνουν από την πρώτη ματιά ότι δεν πρόκειται για πλαστικά ωά και γι’ αυτό ζητούν να μάθουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο κατασκευής τους.
«Τα παιδιά μου, όταν ήταν μικρά, θεωρούσαν ότι τα αβγά ήταν μπαλίτσες και έπαιζαν μαζί τους με αποτέλεσμα να έχουμε πολλά ατυχήματα! Πλέον περιμένω να κοιμηθούν, βάζω απαλή μουσική και ξεκινώ να δουλεύω».
Η τσέχικη παράδοση
Πρόκειται για τα ζωγραφισμένα πασχαλινά αβγά της Τσεχίας, τα οποία μπορεί κανείς να βρει σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας, αφού αποτελούν ένα πολύ διαδεδομένο έθιμο.
Μάλιστα, σύμφωνα με την τσέχικη παράδοση, τα αβγά αυτά δημιουργούν και ζωγραφίζουν κατά κύριο λόγο τα κορίτσια, για να τα δωρίσουν εν συνεχεία στα αγόρια. Είναι χαρακτηριστικό ακόμη ότι χαρίζονται εκτός από το Πάσχα σε φίλους και αγαπημένους σε σημαντικές στιγμές της ζωής, ειδικά σε βαφτίσεις, συμβολίζοντας έτσι την αναγέννηση και τη νέα αρχή, αλλά και σε γάμους, υποδηλώνοντας τη γονιμότητα.
Γιώτα Βαζούρα
Μ.Η.Τ. 232120