Πυρετωδώς εργάζονται στο υπουργείο Εργασίας, ώστε να ετοιμάσουν μέχρι τις 15 Μαρτίου την πρόταση που θα οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε νέα μείωση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα. Στη συνέχεια θα «κατατεθεί» το συντομότερο στην τρόικα, ώστε να δοθεί η απαραίτητη έγκριση από τους δανειστές. Επίσης θα πρέπει μέχρι τις 31 Μαρτίου να ετοιμαστεί η σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) και να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το… κόλπο που ετοιμάζει η ηγεσία του υπουργείου είναι να εκχωρήσει αρμοδιότητες στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) ή στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (ΟΚΕ). Οι τεχνοκράτες θα αναλάβουν το σύνολο της διαδικασίας και θα καταθέτουν στο υπουργείο την πρότασή τους, με βάση τα δεδομένα που θα έχουν συγκεντρώσει. Ο εκάστοτε υπουργός θα επικαλείται τις θέσεις των «ειδικών» και έτσι θα δικαιολογεί την όποια αλλαγή του κατώτατου μισθού. Θεωρητικά το μοντέλο αυτό θα προκαλεί είτε αυξήσεις είτε μειώσεις στις μηνιαίες αποδοχές. Με τη χώρα όμως να βρίσκεται για πέμπτη συνεχή χρονιά σε ύφεση, μόνο αφελείς θα μπορούσαν να πιστέψουν ότι το μοντέλο που πρόκειται να εφαρμοστεί θα οδηγήσει σε υψηλότερες αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα…
Πρόθεση των εμπνευστών της νέας διαδικασίας είναι να ξεκινήσει η εφαρμογή της από το πρώτο τρίμηνο του 2014 και μετά, όπως άλλωστε προβλέπεται ρητά στο Μνημόνιο 2. Αρα δίνεται ένα περιθώριο το λιγότερο οκτώ μηνών για να γίνουν οι απαραίτητες προεργασίες και να διαπιστωθεί ποιο θα είναι το τελικό ύψος του κατώτατου μισθού. Οι τεχνοκράτες του ΚΕΠΕ ή της ΟΚΕ θα συγκεντρώνουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία από τους επίσημους φορείς. Ειδικότερα θα έχουν στη διάθεσή τους τα στοιχεία για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, της ανεργίας, καθώς επίσης και τις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων, δηλαδή των εργοδοτών (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ) και των εργαζομένων (ΓΣΕΕ). Ουσιαστικά θα αναλάβουν οι τεχνοκράτες τον κοινωνικό διάλογο, διευκολύνοντας έτσι την πολιτική ηγεσία του υπουργείου να αποφύγει τυχόν τριβές με τους συνδικαλιστές και τους επιχειρηματίες. Ακολούθως, θα επεξεργάζονται την προοπτική των στοιχείων αυτών, σε σχέση με το επόμενο έτος και θα προκύπτει το όποιο αποτέλεσμα. Με βάση αυτό θα καθορίζεται το τελικό ύψος του κατώτατου μισθού.
Βασική παράμετρος στην προσπάθεια οριοθέτησης του νέου κατώτατου μισθού θα είναι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Οσο οι τεχνοκράτες θα έχουν στη διάθεσή τους στοιχεία που θα δείχνουν ότι η οικονομία της χώρας δεν έχει καταφέρει να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της, τόσο θα «νομιμοποιούνται» να προτείνουν χαμηλότερες αποδοχές. Αλλωστε, η τρόικα έχει θέσει μέχρι και ειδική ρήτρα, με βάση την οποία συγκρίνεται η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας με χώρες από την Κεντρική Ευρώπη, αλλά και χώρες τις νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Ξεχωριστό μέγεθος υπολογισμού του κατώτατου μισθού θα είναι εκείνο της απασχόλησης. Η στόχευση είναι ότι θα πρέπει σε μια χώρα με δραματική αύξηση της ανεργίας τα τελευταία χρόνια (27% με στοιχεία του Νοεμβρίου του 2012) να δοθεί η δυνατότητα να ενταχθούν πολίτες στην εργασία. Με αυτό ως δεδομένο, η αύξηση της απασχόλησης δημιουργείται μέσα από τις περισσότερες θέσεις εργασίας. Εάν κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο, καθώς η χώρα βρίσκεται σε ύφεση, άρα οι θέσεις εργασίας αντί να αυξάνονται, λιγοστεύουν, τότε έρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα των αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα. Θεωρητικά, όσο μικρότεροι είναι οι μισθοί, τόσο υπάρχει η πιθανότητα να προσληφθούν περισσότεροι εργαζόμενοι, άρα να αυξηθεί η απασχόληση. Πρακτικά, πάντως, οι μειώσεις στις αποδοχές που συντελέστηκαν τα τελευταία δυόμισι χρόνια δεν οδήγησαν περισσότερους στην εργασία. Για την ακρίβεια, το ακριβώς αντίθετο συνέβη. Η ανεργία τριπλασιάστηκε από το 2009 μέχρι σήμερα, συνιστώντας το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα της χώρας. Μάλιστα, οι εκτιμήσεις απ’ όλες τις πλευρές συγκλίνουν στο ότι αναμένεται να υπάρξει περαιτέρω αύξηση της ανεργίας, η οποία εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το 30% εντός του τρέχοντος έτους. Αυτό σημαίνει ότι η ανεπίσημη ανεργία μπορεί να φτάσει στα επίπεδα του 35%, δηλαδή πρακτικά πάνω από ένας στους τρεις Ελληνες θα βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας.
Ενα ακόμα σημείο που θα λαμβάνεται στο εξής υπόψη για τον προσδιορισμό του κατώτατου μισθού είναι το ποσοστό μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), η εκ περιτροπής εργασία βρίσκεται κοντά στο 10%, ενώ η μερική απασχόληση φτάνει κοντά στο 35%. Αυτό σημαίνει ότι πάνω από τέσσερις στους δέκα εργαζομένους δουλεύουν είτε λίγες ώρες την ημέρα είτε λίγες ημέρες την εβδομάδα. Αποτέλεσμα, φυσικά, να πληρώνονται πολύ λιγότερο από τον κατώτατο μισθό της ΕΓΣΣΕ. Συνεπώς, πιθανή νέα συμπίεση των μηνιαίων αποδοχών του ιδιωτικού τομέα θα παρασύρει προς τα κάτω και τις μορφές ευέλικτης εργασίας.
Από τα 751 στα 430 ευρώ
Σήμερα ο κατώτατος μισθός της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) βρίσκεται στα 586 ευρώ μεικτά, κάτι που σημαίνει ότι οι καθαρές αποδοχές έχουν υποχωρήσει στα 487 ευρώ. Σύμφωνα με την 6η Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της 28ης Φεβρουαρίου του 2012, ο κατώτατος μισθός μειώθηκε κατά 20% σε σχέση με τα 751 ευρώ που είχαν συμφωνήσει εργοδότες και εργαζόμενοι από το 2010. Ειδικά για νέους έως 25 ετών, οι μηνιαίες αποδοχές είναι ακόμα χαμηλότερες, καθώς έχουν υποστεί μείωση που φτάνει το 35%. Ετσι ο βασικός μισθός σε αυτή την περίπτωση έχει υποχωρήσει στα 511 ευρώ μεικτά, που μεταφράζεται σε 430 καθαρά.
Βασίλης Αγγελόπουλος
Μ.Η.Τ. 232120