Τη λύση του «κουρέματος» των επιχειρηματικών δανείων φαίνεται να προκρίνει το υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να ξεκαθαρίσουν τα προβληματικά χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών. Αρχικά την είδηση μετέφεραν κύκλοι του υπουργείου Ανάπτυξης, όμως στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας ο ίδιος ο υπουργός Νίκος Δένδιας αναφέρθηκε στο θέμα αυτό στη διάρκεια της ομιλίας του σε εκδήλωση του ΕΒΕΑ.
Στόχος είναι έως το φθινόπωρο να υπάρξει συμφωνία με τις διοικήσεις των τραπεζών, όσον αφορά τόσο τις ρυθμίσεις των δανείων όσο και την αλλαγή του πτωχευτικού κώδικα, για να μπορέσει επιτέλους να πέσει χρήμα στην πραγματική οικονομία.
Το ζήτημα των «κόκκινων» δανείων έχει καταστεί πλέον κεντρικό στην πολιτική ατζέντα, καθώς οτιδήποτε άλλο έχει πέσει στο τραπέζι έως σήμερα έχει ουσιαστικά αποτύχει και, αν δεν ξεκαθαρίσει το τοπίο το συντομότερο δυνατό, δεν θα μπορέσει να υπάρξει ρευστότητα στην αγορά και να επανακκινηθεί η οικονομία.
Ετσι, εκτός από τον κώδικα δεοντολογίας που δημοσίευσε πρόσφατα η Τράπεζα της Ελλάδος, το υπουργείο Ανάπτυξης βάζει στο τραπέζι για πρώτη φορά ακόμη και τη διαγραφή μέρους των δανείων, συγκεκριμένα για τα επιχειρηματικά δάνεια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια στο α’ τρίμηνο του 2014 αποτελούσαν το 33% του συνόλου των δανείων, από 31,8% το 2013 και από 23,4% το 2012. Μάλιστα στην κατηγορία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων οι επισφάλειες ανέρχονται στο 47%. Σε σύνολο 70 δισεκατομμυρίων προβληματικών δανείων, περίπου τα 39 δισ. είναι επιχειρηματικά.
Σε έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα η PriceWaterhouseCoopers σημειώνεται ότι σε σύνολο 2.950 επιχειρήσεων 650 προβληματικές παγιδεύουν κεφάλαια, αποστερώντας πόρους από τις υπόλοιπες που, αν και έχουν προβλήματα ρευστότητας, εμφανίζονται ανθεκτικές και με προοπτικές ανάπτυξης.
Το πρόβλημα στον κλάδο είναι τεράστιο και δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς όσο δεν βρίσκεται λύση για το ξεκαθάρισμα των χαρτοφυλακίων τόσο πιο δύσκολο καθίσταται το να πέσει χρήμα στην αγορά. Μέχρι στιγμής όμως οι τράπεζες εμφανίζονταν αρνητικές στο να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις των δανείων ή τουλάχιστον σε πραγματικές ρυθμίσεις που δεν θα «ξαναέσκαγαν» σε λίγους μήνες λόγω αδυναμίας των οφειλετών να ανταποκριθούν. Και την ίδια ώρα αρνούνται πεισματικά να ρίξουν χρήματα στην αγορά.
Στόχος είναι λοιπόν η αναχρηματοδότηση της οικονομίας να γίνει σε δύο στάδια: σε πρώτη φάση θα γίνει αναχρηματοδότηση των δανείων υπό αυστηρές προϋποθέσεις και σε δεύτερο στάδιο χορήγηση ρευστότητας σε επιχειρήσεις καινοτόμες και εξωστρεφείς. Εννοείται ότι μεταξύ του «κουρέματος» των δανείων περιλαμβάνεται και η μετοχοποίηση των χρεών, διαδικασία που μεταβάλει τον ρόλο των τραπεζών από πιστωτές σε μετόχους των εταιριών (για την ακρίβεια και σε μετόχους εκτός από πιστωτές).
Οπως σημειώνει παράγοντας του υπουργείου Ανάπτυξης, ο αριθμός των «κόκκινων» δανείων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών συνεχώς αυξάνεται και οι ίδιες οι τράπεζες γνωρίζουν ότι ένα μέρος τους δεν πρόκειται να αποπληρωθεί ποτέ. Και γι’ αυτό πρέπει να ληφθούν δραστικές αποφάσεις σύντομα, που θα συμπεριλαμβάνουν ακόμη και «κούρεμα» μέρους των οφειλών υπό προϋποθέσεις.
Στόχος είναι να μπορέσουν να επιβιώσουν οι επιχειρήσεις εκείνες οι οποίες έχουν προοπτικές εξέλιξης αν μειωθεί το χρέος τους. Σε πρώτο πλάνο δηλαδή για ρύθμιση ή ακόμη και για μερικό «κούρεμα» χρεών θα είναι οι εταιρίες με θετικά EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων).
Από την άλλη, αυτό σημαίνει και επίσπευση των λουκέτων για τις επιχειρήσεις των οποίων το χρέος δεν θα καταστεί βιώσιμο. Επίσης σε δυσμενέστερη θέση, σε ό,τι αφορά την αναχρηματοδότηση των δανείων τους, βρίσκονται οι νέες επιχειρήσεις, καθώς χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν, που δυστυχώς όμως δεν μπορεί να διατεθεί στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.
Προκειμένου να γίνει ξεκαθάρισμα των δανείων που θα ρυθμιστούν, οι τράπεζες έχουν συστήσει ειδικές διευθύνσεις που εξετάζουν τα προγράμματα βιωσιμότητας τόσο μεμονωμένων επιχειρήσεων όσο και κλάδων συνολικά. Οπου τα προγράμματα χαρακτηριστούν ικανοποιητικά και οι μέτοχοι δεχτούν να συμβάλουν σε αυξήσεις κεφαλαίου, οι τράπεζες αναμένεται να προχωρήσουν και σε αναχρηματοδοτήσεις δανείων.
Σε διαφορετική περίπτωση, οι τράπεζες μπορεί να βρουν μετόχους που θα έχουν σκοπό να χρηματοδοτήσουν τις δράσεις των επιχειρήσεων. Τα πιστωτικά ιδρύματα έρχονται ήδη σε επαφή με funds που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε ορισμένους κλάδους, προκειμένου να τους χρησιμοποιήσουν εάν οι επιχειρηματίες δεν μπορούν ή δεν θέλουν να συμβάλουν με αυξήσεις κεφαλαίου.
Εφόσον οι επιχειρήσεις το επιθυμούν, τα πιστωτικά ιδρύματα μπορούν να προωθήσουν προγράμματα εξαγορών και συγχωνεύσεων ανά κλάδο, έτσι ώστε μετά να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια τα νέα αυτά μεγαλύτερα σχήματα.
Η αναδιάρθρωση των δανείων μπορεί να ξεκαθαρίσει την κατάσταση και να δώσει ώθηση σε κάποιες επιχειρήσεις, όμως βραχυπρόθεσμα θα δημιουργήσει νέους ανέργους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, ο αριθμός αυτός μπορεί να φτάσει τους 100.000 ανέργους, αφού σε καθεστώς αναδιάρθρωσης θα τεθούν πάνω από 10.000 επιχειρήσεις. Αυτή η διαδικασία θα επιφέρει τα εξής αποτελέσματα: α) θα κοπεί οριστικά ο ομφάλιος όρος με το τραπεζικό σύστημα και ανοίγει ο δρόμος για την πτώχευση και β) τα προγράμματα αναδιάρθρωσης και συγχωνεύσεων των επιχειρήσεων οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μείωση των θέσεων εργασίας.
Την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων θα επιδιώξουν με ένταση και οι ίδιες οι τράπεζες στην περίπτωση που αυτές καταστούν μέτοχοι των επιχειρήσεων. Δεδομένης της μετοχικής σχέσης, θα επιταχύνουν τις διαδικασίες μείωσης λειτουργικού κόστους, ώστε να μεγιστοποιηθεί το κέρδος που έχουν ως μέτοχοι.
Επιτακτική ανάγκη για ρευστότητα
Παράγοντες του υπουργείου Ανάπτυξης και Οικονομικών, αλλά και της αγοράς, καλούν πλέον τις τράπεζες να αλλάξουν στάση, σημειώνοντας ότι διαθέτουν παρκαρισμένα 30 δισ. ευρώ (τα χρήματα της ανακεφαλαιοποίησης) και τουλάχιστον ένα μέρος αυτών μπορεί να διοχετευτεί στην πραγματική οικονομία και στις επιχειρήσεις εκείνες που θα μπορέσουν να επιβιώσουν αν μειωθεί το χρέος τους.
Ο πρόεδρος του Ομίλου Ελληνικά Χρηματιστήρια Ιάκωβος Γεωργάνας μιλώντας σε συνέδριο ανέφερε ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να ρίξουν στην αγορά νέα δάνεια 30 δισ. ευρώ, τα οποία θα μπορούσαν να αυξηθούν στα 50 δισ. ευρώ, εάν αξιοποιηθεί η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Πρόσφατα και ο αναπληρωτής υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας επισήμανε ότι οι τράπεζες έχουν στηριχθεί οικονομικά από την κυβέρνηση και είναι πλέον η ώρα να αλλάξουν στάση και να αρχίσουν να χορηγούν δάνεια.
«Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν και προέβησαν σε αυξήσεις κεφαλαίου ύψους 8,3 δισ. ευρώ» σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας. «Οφείλουν λοιπόν να ανταποκριθούν, άμεσα και με επάρκεια, στον διαμεσολαβητικό ρόλο τους και να παράσχουν την απαραίτητη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, στηρίζοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις».
Πολυτίμη Οικονόμου
Μ.Η.Τ. 232120