Κατά τη διάρκεια του 18ου και του 19ου αιώνα τα νεαρά ζευγάρια που δεν μπορούσαν να παντρευτούν στην Αγγλία διέσχιζαν τον μικρό ποταμό Σαρκ -που ορίζει τη μεθόριο Αγγλίας – Σκοτίας- προκειμένου να φτάσουν τελικά στο βόρειο άκρο του Νησιού και να εκμεταλλευτούν τους πιο χαλαρούς τοπικούς νόμους.
Σήμερα, ο συγκεκριμένος ποταμός συνεχίζει να συμβολίζει την Ενωση. Την Ενωση μιας χώρας που είναι πιθανό να διασπαστεί, αν σήμερα οι Σκοτσέζοι αποφασίσουν να ανεξαρτητοποιηθούν από το Ηνωμένο Βασίλειο. Στις όχθες του ποταμού Σαρκ έχει σχηματιστεί ένα ιδιαίτερο «μνημείο» ύψους σχεδόν 3 μέτρων, φτιαγμένο από μπλε, κόκκινες και άσπρες -στα χρώματα της βρετανικής σημαίας- πέτρες, που αφήνουν εκεί όσοι πιστεύουν στην καμπάνια «Better Together».
Κανείς όμως δεν μπορεί να προδικάσει το τελικό αποτέλεσμα της κάλπης, που μέχρι τις 22:00 της Πέμπτης θα περιμένει να γεμίσει από τα «Ναι» ή τα «Οχι» 5.300.000 Σκοτσέζων. Αλλωστε έως την τελευταία στιγμή τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων ήταν τόσο… ομιχλώδη όσο και τα highlands. «Προηγείται με 52% το “Οχι” σε νέα δημοσκόπηση, αλλά το “Ναι” μείωσε κι άλλο τη διαφορά» ήταν ο χθεσινός πρωτοσέλιδος τίτλος της «The Scotsman», την ώρα που οι «Irish Times» υπογράμμιζαν ένα άλλο κρίσιμο δημοσκοπικό στοιχείο, το γεγονός πως «ένας στους επτά Σκοτσέζους δεν έχει αποφασίσει ακόμη τι θα ψηφίσει».
Η μάχη των δύο στρατοπέδων πάντως συνεχιζόταν και χθες. «Ξυπνήστε την Παρασκευή το πρωί, την πρώτη μέρα προς μία καλύτερη χώρα. Αυτό που διακυβεύεται είναι να πάρετε στα χέρια σας την τύχη της χώρας σας» ήταν η έκκληση που απηύθυνε μέσω ανοικτής επιστολής του ο Αλεξ Σάλμοντ. Την ίδια στιγμή το Λονδίνο αγωνιούσε. Ο Ντέιβιντ Κάμερον δεσμεύτηκε να παραχωρήσει ακόμη περισσότερες εξουσίες στη Σκοτία, αν οι ψηφοφόροι ψηφίσουν κατά της ανεξαρτησίας. Κίνηση που ερμηνεύτηκε ως «κίνηση πανικού», καθώς ο Κάμερον βρίσκεται πολιτικά με την πλάτη στον τοίχο, εξαιτίας της στάσης που υιοθέτησε ως προς το δημοψήφισμα. Αλλωστε ήδη από τη μία πλευρά η βρετανική κοινή γνώμη εκφράζει ανοιχτά τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός πως ο πρωθυπουργός «υπόσχεται τα πάντα στους Σκοτσέζους». Ενώ από την άλλη υπάρχουν και οι πολιτικές φωνές που τον καλούν να παραιτηθεί, αν τελικά η Σκοτία ανεξαρτητοποιηθεί.
Ποιες άλλες χώρες έχουν διαθέσεις αυτονομιστικές
Οι Σκοτσέζοι, τουλάχιστον αυτοί που προτίθενται να ψηφίσουν υπέρ του «Ναι» στο σημερινό δημοψήφισμα υποστηρίζοντας την απόσχιση της Σκοτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, σίγουρα δεν είναι οι πρώτοι -ούτε όμως και οι τελευταίοι- που διακατέχονται από διάθεση… αυτονομιστική. Αλλωστε, όπως υπογράμμιζαν χθες και οι «New York Times», με δεδομένες τις αποσχιστικές τάσεις που υπάρχουν από την Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία έως το Βένετο, το Νότιο Τιρόλο και τη Σαρδηνία στην Ιταλία, ένα αποτέλεσμα υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκοτίας είναι πιθανό να προκαλούσε ανάλογες εξελίξεις και σε άλλες γωνιές της Ευρώπης.
Η αμερικανική εφημερίδα δημοσίευσε μάλιστα κι έναν χάρτη όπου αποτυπώνονται οι συνοριακές αλλαγές, αν όλα τα αυτονομιστικά κινήματα ακολουθήσουν τον δρόμο που χαράζει η Σκοτία. Εναν χάρτη τον οποίο φέρεται ότι υπογράφει το κίνημα European Free Alliance (Κίνημα Ελεύθερης Ευρώπης), στο οποίο περιλαμβάνεται και το ανύπαρκτο κίνημα Lerin: Macedonians in Greece (Κίνημα Μακεδόνων στην Ελλάδα).
«Αγκάθια» η στερλίνα και η βασίλισσα
Ακόμη κι αν σήμερα οι Σκοτσέζοι αποφασίσουν να βαδίσουν… δρόμους χωριστούς από το Ηνωμένο Βασίλειο, θα πρέπει να περιμένουν έως τις 24 Μαρτίου 2016, ημέρα κατά την οποία θα γίνει η επίσημη ανακήρυξη, στην επέτειο της Ενωσης των δύο Κοινοβουλίων (1707), αλλά και των δύο Στεμμάτων (1603).
Θέμα-φωτιά θεωρείται το νομισματικό. Το Λονδίνο χρησιμοποιεί το ζήτημα ως ακόμη μία… θηλιά προκειμένου να καταφέρει τελικά να στραγγαλίσει τις τάσεις ανεξαρτητοποίησης των Σκοτσέζων, διαμηνύοντας πως αν η Σκοτία «αποχωριστεί» το Ηνωμένο Βασίλειο, τότε θα πρέπει να «αποχωριστεί» και τη στερλίνα. Ο «Guardian» σχολίαζε πάντως ότι η Σκοτία θα μπορούσε και να κόψει δικό της νόμισμα ή να κάνει αίτηση για ένταξη στην ευρωζώνη. Οσο για τη βασίλισσα; Η Ελισάβετ Β΄ θα παραμείνει βασίλισσα και των Σκοτσέζων, καθώς το δημοψήφισμα δεν αμφισβητεί την Ενωση των δύο Στεμμάτων (1603). Αν αργότερα η Σκοτία συνέτασσε δικό της Σύνταγμα, τότε θα μπορούσε να τεθεί το πολιτειακό και να διεξαχθεί νέο δημοψήφισμα.
Γιώργος Τραπεζιώτης
Μ.Η.Τ. 232120