Αν το 2005 ο Κατρίνα δεν κατευθυνόταν προς τη Νέα Ορλεάνη, αλλά προς τη Νέα Υόρκη, η καταστροφή θα είχε αποφευχθεί… Στις ΗΠΑ, η «μεγάλη ήττα» του κρατικού μηχανισμού στον τυφώνα που σάρωσε τις πόλεις της «μαύρης» Αμερικής ακόμη συζητείται και αποτελεί «case stud»y για τις φυλετικές διακρίσεις στα πανεπιστήμια. Διακρίσεις που παραμένουν βαθιά ριζωμένες σε ολόκληρο το σύστημα και στους θεσμούς, κι ας τόλμησε η Αμερική να εκλέξει μαύρο πρόεδρο. Οι ΗΠΑ, από το Μισούρι έως τη Νέα Υόρκη και από το Λος Αντζελες έως το Ντάλας και την Οκλαχόμα, πήραν «φωτιά» μετά την απόφαση των ενόρκων στο Φέργκιουσον του Μισούρι να μην παραπεμφθεί σε δίκη ο αστυνομικός που τον περασμένο Αύγουστο πυροβόλησε και σκότωσε τον 18χρονο άοπλο Αφροαμερικανό Μάικλ Μπράουν. Στο άκουσμα της απόφασης των ενόρκων, οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχει καμία πιθανή αιτία για να ασκηθούν οποιεσδήποτε διώξεις εναντίον του αξιωματικού Ντάρεν Ουίλσον», οι μαύροι κάτοικοι της περιοχής εξεγέρθηκαν. Η πόλη μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, ανάβοντας το φιτίλι μιας φωτιάς που επεκτάθηκε αστραπιαία.
Ο θάνατος του Μάικλ Μπράουν είναι κάτι παραπάνω από τραγωδία. Είναι κάτι παραπάνω από μεμονωμένο περιστατικό, στο οποίο ένας οπλισμένος αστυνομικός βάζει -χωρίς δεύτερη σκέψη- το δάκτυλο στη σκανδάλη. Η άσκηση ακραίας αστυνομικής βίας κατά Αφροαμερικανών παραμένει σημαντικό πρόβλημα στις ΗΠΑ, ακόμη κι αν οι ίδιοι οι Αμερικανοί αρνούνται να το παραδεχτούν. Ανάλογα περιστατικά συμβαίνουν καθημερινά, αλλά ελάχιστα δημοσιοποιούνται, όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά η DW.
Η ιστορία του Φέργκιουσον, με τη δολοφονία του 18χρονου Μάικλ Μπράουν και το ποτάμι της «μαύρης» οργής που ακολούθησε, είναι ακόμα μία αφορμή για να έρθουν στην επιφάνεια το ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων, αλλά και τα ρατσιστικά μίση.
Οι ταραχές «ανέσυραν» τα ρατσιστικά ένστικτα πολλών Αμερικανών, οι οποίοι, παρακολουθώντας από τις οθόνες των σπιτιών τους τις ταραχές, γέμισαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με μηνύματα μίσους κατά των μαύρων.
Η βία, όμως, συνδέεται κυρίως με το βιοτικό επίπεδο. Στο Φέργκιουσον, για παράδειγμα, το 67% των κατοίκων είναι Αφροαμερικανοί και το 29% λευκοί. Την ώρα που σε ολόκληρη την πολιτεία του Μισούρι το μέσο οικογενειακό εισόδημα ανέρχεται στα 47.333 δολάρια, στο Φέργκιουσον το ποσό πέφτει στα 37.517 δολάρια. Την περασμένη χρονιά, σε διάφορα περιστατικά συνελήφθησαν 483 Αφροαμερικανοί και μόνο 36 λευκοί. Το ζητούμενο στις κινητοποιήσεις των πολιτών δεν είναι απλώς η διαμαρτυρία για τη δολοφονία του Μάικλ Μπράουν από έναν αστυνομικό: Εδώ και πολλά χρόνια, η συμπεριφορά της αστυνομίας έχει δημιουργήσει την αίσθηση ανάμεσα στους Αφροαμερικανούς ότι τους αντιμετωπίζει ως κάτι λιγότερο από πολίτες με δικαιώματα, ότι το να είσαι μαύρος και νεαρός συνιστά απειλή για την κοινωνία, και συνεπώς ότι η αστυνομία δικαιούται να κάνει χρήση όπλων για να σταματήσει αυτόν τον πιθανό κίνδυνο. Η αστυνομία έκανε χρήση της ισχύος που της δίνουν οι νόμοι όχι για να προστατεύσει τους πολίτες, αλλά τον εαυτό της.
Προσπάθησε με κάθε τρόπο να συγκαλύψει τη δολοφονία του Μάικλ Μπράουν και να τη δικαιολογήσει κατηγορώντας τον νεκρό για ληστεία, προστατεύοντας παράλληλα τον αστυνομικό που τον εκτέλεσε.
Ο Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να κρατήσει αποστάσεις… σαν να ξέχασε ότι ανάμεσα σε αυτούς που του χάρισαν τις δύο θητείες στον Λευκό Οίκο υπήρχαν και μαύροι. Είναι η «άλλη» Αμερική…
Ακόμα ένας κρίκος στην αλυσίδα του αίματος
Η ιστορία των φυλετικών διακρίσεων στην Αμερική είναι τόσο παλιά όσο η ίδια η χώρα. Αλλωστε, ο Μάικλ Μπράουν ήταν ένα από τα πολλά θύματα. Τον Φεβρουάριο του 1999, ο Αμαντού Ντιαλό, ένας 22χρονος μετανάστης από τη Γουινέα, δολοφονείται εν ψυχρώ από τέσσερις αστυνομικούς έξω από το φτωχικό σπίτι του στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Το λάθος του; Είχε το χέρι στην τσέπη… Στις 26 Φεβρουαρίου 2012, ο 17χρονος Αφροαμερικανός Τρέιβορ Μάρτιν δολοφονείται στη μικρή πόλη Σάνφορντ της Φλόριντα γιατί φορούσε κουκούλα… Επεσε νεκρός από τα πυρά του 28χρονου Τζορτζ Ζίμερμαν, που περιπολούσε στη γειτονιά του. Ο Ζίμερμαν αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες, καθώς επικαλέστηκε αυτοάμυνα. Ο Ερικ Γκάρνερ έχασε τη ζωή του από στραγγαλισμό στη διάρκεια συμπλοκής με την αστυνομία της Νέας Υόρκης. Ο Τζόρνταν Ντέιβις δολοφονήθηκε από πυροβολισμό στο Τζάκσονβιλ, επειδή έπαιζε τη μουσική του πολύ δυνατά. Ο Οσκαρ Γκραντ πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Οκλαντ της Καλιφόρνιας, ενώ κάποιοι βιντεοσκοπούσαν απαθείς το γεγονός. Από το Μπρονξ και τη Φλόριντα ως το Φέργκιουσον, ο κατάλογος των μαύρων που έπεσαν νεκροί από τα πυρά αστυνομικών είναι μεγάλος. Οι διώξεις ελάχιστες, τις περισσότερες φορές ανύπαρκτες. Οι τεράστιες διαδηλώσεις σε ολόκληρη την Αμερική, τις οποίες πυροδοτούν τέτοιου είδους περιστατικά, δεν αλλάζει την κατάσταση. Οι φυλετικές διακρίσεις, όπως εμμέσως πλην σαφώς αναγνώρισε ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα στις δηλώσεις του για το Φέργκιουσον, καλά κρατούν…
Η απάντηση του Ομπάμα στην κρίση
Η υπόθεση Μπράουν ήταν σταγόνα στον ωκεανό. Πολλά εξαρτώνται πια από τον πολιτικό χειρισμό της υπόθεσης, και κυρίως από το πώς θα «απαντήσουν» ο Μπαράκ Ομπάμα και η Ουάσινγκτον. Οι τοπικές Αρχές του Μισούρι απέδειξαν ότι δεν είναι άξιες του ονόματός τους. Ο αρμόδιος εισαγγελέας Ρόμπερτ Μακ Κάλοκ, αμέσως μετά τον θάνατο του Μπράουν, κατηγορήθηκε για μεροληψία. Ο λόγος ήταν ένας: ο πατέρας του ήταν αστυνομικός, ο οποίος πυροβολήθηκε θανάσιμα από Αφροαμερικανό. Το μότο του εισαγγελέα Μακ Κάλοκ για το σώμα των ενόρκων δικαστών ήταν: «Αφήστε τους να αποφασίσουν».
Στέλλα Θεοδώρου
