Εκβιασμός με τη δόση των 7,2 δισ.

Οι δανειστές, εκμεταλλευόμενοι το σφάλμα του Σαμαρά να διακηρύξει ότι «θα σκίσει το Μνημόνιο» δεν έχουν δώσει ούτε ένα σεντ

Την προσεχή Παρασκευή η χώρα μας καλείται να καλύψει δόση 350.000.000 ευρώ προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και τρίμηνα έντοκα γραμμάτια 1,6 δισ. ευρώ, τα οποία λήγουν υπό τις γνωστές συνθήκες χρηματοδοτικής ασφυξίας. Κι όμως την ίδια μέρα συμπληρώνονται επτά μήνες χωρίς ούτε ένα σεντ από την εκκρεμή δανειακή δόση της ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), συνολικού ύψους 7,2 δισ. ευρώ.
Το τελευταίο 1 δισ. ευρώ το έλαβε η χώρα μας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) στις 13 Αυγούστου 2014. Εκτοτε εφαρμόζουν το σχέδιο του «μεγάλου εκβιασμού»: Ή θα ακολουθήσετε πιστά το πρόγραμμα ή θα σας κλείσουμε το οξυγόνο.

Το μέγα σφάλμα του τέως πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά να διακηρύξει ότι «θα σκίσει το Μνημόνιο» και ότι η χώρα μας θα απεμπλακεί πρόωρα από το ΔΝΤ, του οποίου το πρόγραμμα διαρκεί έως τον Μάρτιο του 2016, προκάλεσε την πρώτη αναστάτωση και έδωσε στους δανειστές «πάτημα» για να στυλώσουν τα πόδια. Συνειδητοποιώντας ότι η κυβερνητική θητεία του θα ολοκληρωθεί πρόωρα λόγω της αδυναμίας να εκλεγεί νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο κ. Σαμαράς όχι μόνο δεν εφάρμοσε μετά το περασμένο φθινόπωρο τα μέτρα που είχε συμφωνήσει με τους δανειστές, αλλά η κυβέρνησή του σήκωσε τα χέρια ψηλά, βλέποντας ότι η τρόικα επιμένει στη λήψη νέων επώδυνων μέτρων, ώστε να ολοκληρωθεί ο έλεγχος εφαρμογής του Μνημονίου που ξεκίνησε με τυμπανοκρουσίες στο Παρίσι τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Ο έλεγχος αυτός θα οδηγούσε στην εκταμίευση των 7,2 δισ. ευρώ (3,5 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ, 1,9 δισ. ευρώ από την επιστροφή κερδών των ελληνικών ομολόγων που κατείχαν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης και 1,8 δισ. ευρώ από τον EFSF). Μάλιστα, αρχικά τα 3,7 δισ. ευρώ της ευρωζώνης προβλεπόταν να διατεθούν μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2014, ενώ το ΔΝΤ προβλεπόταν να διαθέσει άλλα 3,5 δισ. ευρώ στο τέλος Νοεμβρίου. Μολονότι ο εν λόγω έλεγχος είχε παρουσιαστεί από την τότε κυβέρνηση σαν «έλεγχος-εξπρές», που θα διεξαγόταν κυρίως εκτός Αθηνών για να αποφευχθούν οι εντάσεις που είχε προκαλέσει ο προηγούμενος μαραθώνιος -οκτάμηνης διάρκειας-, δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί.
Στην πράξη απορρίφτηκαν ως ανεπαρκείς οι προτάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης για τον Προϋπολογισμό του 2015 και την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού των 2,5-3 δισ. ευρώ.

Οπως ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο τότε υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, μετά την τετράμηνη διαπραγμάτευση με την τρόικα από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 2014 «είχαμε κλείσει όσον αφορά την Κομισιόν, όχι όμως με το ΔΝΤ». Βεβαίως, ακόμα και η συμφωνία με την Κομισιόν που επικαλείται ο κ. Χαρδούβελης έγινε με τα γνωστά επώδυνα μέτρα που περιλαμβάνονταν στο περιβόητο e-mail, το οποίο έστειλε ο ίδιος στην τρόικα ως υπουργός Οικονομικών τον περασμένο Δεκέμβριο. Ερμηνεύοντας τη στάση των δανειστών μας, ο κ. Χαρδούβελης σημείωσε σε άλλη συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα: «Αν μας επικροτούσαν με το κλείσιμο της αξιολόγησης, νομίζω ότι τα spreads θα έπεφταν και θα βγαίναμε εύκολα στις αγορές. Δεν έκατσε το καλό σενάριο και δεν έκατσε -αυτή είναι η υπόθεσή μου, ενός ακαδημαϊκού που το βλέπει απέξω- για πολιτικούς λόγους. Επειδή οι εταίροι έβλεπαν από τις δημοσκοπήσεις ότι δεν θα ήμασταν εμείς κυβέρνηση, ότι θα υπήρχε μια νέα κυβέρνηση και ήθελαν να βεβαιωθούν ότι θα τους κρατήσουν στο χέρι, θα τους βάλουν στο μαντρί, το οποίο και συμβαίνει».

Οι επτά «πρωτοποριακές» προτάσεις στη επιστολή του Γιάνη Βαρουφάκη 

Με περιορισμένη ποσοτικοποίηση προτεινόμενων μέτρων, ευφάνταστες ιδέες, όπως η επιστράτευση απλών πολιτών που θα μετατραπούν σε… ωρομίσθιους καταδότες φοροφυγάδων, και περαιτέρω εξειδίκευση των ήδη γνωστών νομοσχεδίων για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και την ανθρωπιστική κρίση επιχειρεί η κυβέρνηση να επιδείξει πρόοδο στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να επιταχυνθεί η εκταμίευση έστω ενός μέρους από την εκκρεμή δόση των 7,2 δισ. ευρώ.
Η κυβερνητική αυτή προσπάθεια αποτυπώνεται στη νέα επιστολή με επτά προτεινόμενα μέτρα, την οποία έστειλε ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης το πρωί της περασμένης Παρασκευής στον Γερούν Ντάισελμπλουμ. Ομως, η εκταμίευση μέρους της δανειακής βοήθειας στο αυριανό Eurogroup φαίνεται εξαιρετικά αισιόδοξο σενάριο, καθώς οι τελευταίες διαρροές από τις Βρυξέλλες δείχνουν πως οι Ευρωπαίοι δεν βιάζονται να δώσουν το πράσινο φως.
Το αυριανό Eurogroup αναμένεται να συζητήσει τη νέα επιστολή του κ. Βαρουφάκη και να εξετάσει τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν, ώστε να προχωρήσουν οι τεχνικές συζητήσεις ανάμεσα στην ελληνική πλευρά και στους εκπροσώπους των δανειστών μας. Στην επιστολή του ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών προτείνει να διεξάγονται οι συζητήσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπίες της Ελλάδας και των δανειστών στις Βρυξέλλες. Επίσης, ζητά να ανοίξει άμεσα ο διάλογος γύρω από ένα «Συμβόλαιο για την Ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας» που θα εφαρμοστεί από τον Ιούλιο.

Τα μέτρα που προτείνει ο κ. Βαρουφάκης να προταχθούν στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα αποτελέσουν τη βάση για να αξιολογηθεί η χώρα μας από τους εταίρους της στο τέλος Απριλίου, είναι:

• Λειτουργία του Δημοσιονομικού Συμβουλίου: Προτείνει να ενοποιηθεί με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής και, μεταξύ άλλων, να αξιολογεί τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων.
• Προετοιμασία του Προϋπολογισμού: Εισηγείται καθιέρωση ανώτατων ορίων δαπανών σε όλο το Δημόσιο, διορθωτικούς μηχανισμούς σε τριμηνιαίο επίπεδο σε κάθε δημόσιο φορέα και βελτιώσεις στον οργανικό νόμο για τον Προϋπολογισμό.
• Συγκρότηση ευέλικτου, μη μόνιμου σώματος στοχευμένων φορολογικών ελέγχων για την πάταξη της φοροδιαφυγής, αποτελούμενου από μη επαγγελματίες. Η ευφάνταστη ιδέα του κ. Βαρουφάκη είναι να προσλάβει το υπουργείο Οικονομικών τουρίστες, φοιτητές, ανέργους και νοικοκυρές ως… ωρομίσθιους καταδότες φοροφυγάδων! Θα προσλαμβάνονται το πολύ με δίμηνες συμβάσεις και θα αμείβονται με την ώρα. Η θητεία τους θα διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα και της ανάληψης των καθηκόντων τους θα προηγείται σύντομη σχετική εκπαίδευση. Η αποστολή τους θα είναι να παρακολουθούν διακριτικά επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες και στις περιπτώσεις που διαπιστώνουν ότι δεν κόβουν αποδείξεις να ενημερώνουν άμεσα τις φορολογικές Αρχές!
• Η νέα ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.
• Η άντληση τουλάχιστον 500.000.000 ευρώ από τις υπηρεσίες διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών. Οι 24 προσωρινές άδειες που έχουν παραχωρηθεί σε αντίστοιχες εταιρίες διαδικτυακού στοιχήματος προβλέπεται να αντικατασταθούν από πενταετείς άδειες.
• Πρόγραμμα καταπολέμησης της γραφειοκρατίας: Οι δημόσιες υπηρεσίες θα υποχρεωθούν να αναζητούν πιστοποιητικά των πολιτών, τα οποία ήδη διαθέτει το Δημόσιο και θα εισαχθεί προαιρετικά η Κάρτα του Πολίτη.
• Μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης: Πρόκειται για τα γνωστά μέτρα του επιδόματος σίτισης, της επιδότησης του ενοικίου και του ηλεκτρικού ρεύματος για φτωχά νοικοκυριά. Τα μέτρα αυτά κοστολογούνται στα 200.290.000 ευρώ και εκτιμάται ότι θα καλυφθούν από τη μείωση των δαπανών των υπουργείων κατά 60.900.000 ευρώ και από το νέο σύστημα ανάθεσης δημόσιων διαγωνισμών / συμβάσεων, που υπολογίζεται να οδηγήσει σε εξοικονόμηση 140.000.000 ευρώ.

Δεδομένων των πιεστικών χρηματοδοτικών υποχρεώσεων της χώρας μας, που πρέπει να καλύψει έως το τέλος Μαρτίου ανάγκες 2,1 δισ. ευρώ για εξόφληση δόσεων προς το ΔΝΤ και για τόκους και επιπλέον να αναχρηματοδοτήσει έντοκα γραμμάτια ύψους 3,2 δισ. ευρώ που λήγουν, έστω και η τμηματική εκταμίευση των εκκρεμών 7,2 δισ. ευρώ από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ θα αποτελούσε σημαντική ανάσα. Ομως, κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να δρομολογηθεί στο αυριανό Eurogroup και άρα απομένουν δύο ενδεχόμενα:

• Να εντατικοποιηθούν οι διαβουλεύσεις Ελλάδας – δανειστών και να ανοίξει η στρόφιγγα της χρηματοδότησης, αφού αναγνωριστεί ότι η χώρα μας σημείωσε πρόοδο, με απόφαση έκτακτης συνεδρίασης του Eurogroup.
• Να συνεχίσουν να κρατούν οι δανειστές σφιχτά τη θηλιά για την Ελλάδα, ωθώντας την κυβέρνηση σε συνέχιση του εσωτερικού δανεισμού από τα αποθεματικά φορέων του Δημοσίου ή ακόμα και σε πιο «ριζοσπαστικές» λύσεις, αν δεν υπάρχει εναλλακτική, όπως η επιβολή έκτακτης εισφοράς.

Μάριος Ροζάκος