Πώς και γιατί το Ταμείο προσκαλούσε κάθε χρόνο για ταξιδάκια (σε πολυτελή ξενοδοχεία, με όλα τα έξοδα πληρωμένα) γκρουπ δημοσιογράφων από την Αθήνα
Σε ετήσια βάση πραγματοποιούνταν τα περίφημα «σεμινάρια» του ΔΝΤ σε Ελληνες -και όχι μόνο- δημοσιογράφους. Το Ταμείο, σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», προσκαλούσε μία φορά τον χρόνο, τουλάχιστον, μικρά γκρουπ τριών, τεσσάρων δημοσιογράφων από την Αθήνα στην Ουάσινγκτον. Καλύπτοντας τόσο τα αεροπορικά εισιτήριά τους όσο και το κόστος διαμονής τους σε πολυτελή ξενοδοχεία αλλά και τη διατροφή τους, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τούς «ενημέρωνε» σχετικά με καυτά ζητήματα, όπως ήταν το Μνημόνιο και η πορεία εφαρμογής του στην Ελλάδα.
Η επιλογή, μάλιστα, γινόταν από κεντρικά μέσα ενημέρωσης, με υψηλή αναγνωσιμότητα ή τηλεθέαση, συνεπώς και ενισχυμένη επιρροή στην κοινή γνώμη. Ο τρόπος αυτός της προσέγγισης -και του επηρεασμού- του συστήματος ενημέρωσης στην Ελλάδα εντέχνως επιχειρήθηκε να κρατηθεί στο σκοτάδι, αν και τόσο η «δημοκρατία» όσο και η «κυριακάτικη δημοκρατία» με παλαιότερα πρωτοσέλιδα είχαν δημοσιοποιήσει τα περίεργα ταξιδάκια, ζητώντας εξηγήσεις και ονόματα!
Η υπόθεση φούντωσε και πάλι έπειτα από τις αποκαλύψεις του Παναγιώτη Ρουμελιώτη, που στη συνέχεια όμως τις μάζεψε, μένοντας έκθετος. Ωστόσο, με επιστολές τόσο της προέδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου όσο και του υπουργού Επικρατείας Τέρενς Κουίκ προς το ΔΝΤ, το τελευταίο καλείται πλέον και επισήμως να δημοσιοποιήσει τις πρακτικές του αυτές με ημερομηνίες και ονόματα. Οσο πιο πολύ προχωρούν οι αποκαλύψεις τόσο περισσότερο θα αποκαλύπτεται ο ρόλος -και τα κίνητρα- κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης στον μηχανισμό προπαγάνδας που είχε στηθεί στην Ελλάδα γύρω από τα Μνημόνια και την τρόικα – και ο οποίος παραμένει εν πολλοίς ισχυρός.
«Νομίζω ότι πολλοί δημοσιογράφοι έπεσαν θύματα παραπλάνησης και παραπληροφόρησης» είπε χαρακτηριστικά ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης, εκπρόσωπος της χώρας μας στο ΔΝΤ από τον Μάρτιο του 2010 έως τον Δεκέμβριο του 2011, δίνοντας την «καλή» εκδοχή για τα αποτελέσματα που είχαν τα «σεμινάρια» στους ανθρώπους των μίντια. «Επειδή τα θέματα αυτά έχουν και κάποια τεχνική πολυπλοκότητα και ήταν πρωτόγνωρα για την Ελλάδα και κυρίως για τον δημοσιογραφικό κόσμο, χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια και πολύς χρόνος να καταλάβουν για τι μιλούσαμε τότε» τόνισε, αναφερόμενος στις πρωτοβουλίες που είχε αναλάβει τότε το ΔΝΤ για να πείσει την Κομισιόν και την ΕΚΤ για την ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. «Ηταν, θα έλεγα, σχεδόν υποχρεωμένοι να αναμασούν και να επαναλαμβάνουν όσα τους έλεγαν από τα επίσημα κυβερνητικά στελέχη για το θέμα της αναδιάρθρωσης» υπογράμμισε ο κ. Ρουμελιώτης, σε μια κατάθεση-σταθμό που έκανε στην επιτροπή της Βουλής για το δημόσιο χρέος.
Μπορεί στη συνέχεια να προσπάθησε να ανασκευάσει τα όσα είπε, στην κατάθεσή του όμως ήταν αποκαλυπτικός, όπως προκύπτει από τα επίσημα πρακτικά της συνεδρίασης της επιτροπής: «Δεν ξέρω ακριβώς ημερομηνίες, αλλά ξέρω ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει ως πάγια πολιτική να προσκαλεί δημοσιογράφους είτε στην Ουάσινγκτον είτε να διοργανώνει σεμινάρια στις χώρες-μέλη του προκειμένου να περάσει κάποια μηνύματα σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του, για τις πολιτικές του, προφανώς για να δώσει μια θετική εικόνα για το έργο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου». Ο κ. Ρουμελιώτης, βαθύς γνώστης τόσο των επίσημων όσο και των ανεπίσημων πρακτικών του ΔΝΤ, είπε ανοιχτά και χωρίς περιστροφές: «Ναι, συνηθίζει το Ταμείο να κάνει σεμινάρια, ναι, συνηθίζει να πείθει δημοσιογράφους για την ορθότητα των πολιτικών του στις διάφορες χώρες».
Υποστήριξε μάλιστα ότι πληροφορήθηκε αρχικά για τα σεμινάρια αυτά σε τυχαίες συναντήσεις που είχε με Ελληνες δημοσιογράφους στους δρόμους της Ουάσινγκτον, όπου είναι τα κεντρικά γραφεία του οργανισμού. «Τυχαία έμαθα ότι τους είχε καλέσει το Ταμείο» είπε χαρακτηριστικά. «Ούτε εμείς ξέραμε ως μέλη του διοικητικού συμβουλίου ότι γίνονται αυτά τα σεμινάρια και ότι τους καλούν στην Ουάσινγκτον ή στέλνουν εδώ στελέχη τους στην Αθήνα για να κάνουν τέτοιου είδους σεμινάρια».
Το «μακρύ χέρι» του ΔΝΤ στα μίντια δεν φτάνει μόνο στους δημοσιογράφους. Επεκτείνεται και στους αναλυτές. Οπως γνώριζαν οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ», πολλά από τα φιλομνημονιακά άρθρα γνώμης που γέμισαν τον ελληνικό Τύπο τα τελευταία χρόνια δεν ήταν τόσο αθώα όσο ήθελαν να παρουσιάζονται. «Υπήρχε η κυρίαρχη άποψη ότι χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα που υπάρχουν για να μη δίνουμε ένα βήμα σ’ αυτούς οι οποίοι θέλουν να μιλήσουν ανοιχτά γι’ αυτό το θέμα. Αυτή ήταν η άποψη που επικρατούσε τότε» είπε ο κ. Ρουμελιώτης, προχωρώντας σε ακόμα μία αποκάλυψη-σοκ.
«Διασύνδεση»
Ο πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, επί των ημερών του Ντομινίκ Στρος Καν, υπογράμμισε ότι «υπάρχει διασύνδεση μεταξύ μέσων ενημέρωσης και κυρίαρχων κέντρων αποφάσεων», αναφερόμενος προφανώς όχι μόνο στο Ταμείο αλλά και στους άλλους παράγοντες που επέβαλαν το Μνημόνιο και τις πολιτικές του στην Ελλάδα. Οπως εξηγεί ο ίδιος πολύ καθαρά, «προσπαθώντας μέσα από τον Τύπο να μη δίνεις ένα βήμα στους πολύ καλούς και ικανούς οικονομολόγους που υπάρχουν για να μιλάνε γι’ αυτά τα θέματα ή για να αναδείξουν αυτό το θέμα ως κυρίαρχο, όπως έπρεπε να το αναδείξουν, γιατί εκεί ήταν η καρδιά του προβλήματος, νομίζω ότι οφείλεται σε καθαρή σκοπιμότητα. Κάποιοι δεν ήθελαν να αναδείξουν αυτό το θέμα, πίεσαν τα μέσα ενημέρωσης».
Ταυτόχρονα, άλλοι οικονομολόγοι ή αναλυτές, που δεν ανήκαν στη σφαίρα επιρροής της τρόικας, εξοβελίζονταν από τα μέσα ενημέρωσης και οι απόψεις τους δεν έφταναν ποτέ στην κοινή γνώμη. Οπως επισημαίνει ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης μιλώντας για το ζήτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους που δεν έγινε εγκαίρως -προς όφελος των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια-, «ο διάλογος πάνω σ’ αυτό το θέμα δεν επιτράπηκε για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα». Το σύστημα που είχε εγκαθιδρύσει στο παρασκήνιο το ΔΝΤ «απέτρεπε και αυτούς που ήθελαν να μιλήσουν να μιλήσουν, γιατί δεν τους δινόταν ένα βήμα, όπου θα μπορούσαν μέσα από το βήμα αυτό να ακουστούν».
Ποιοι, όμως, ήταν οι «έγκυροι οικονομολόγοι» που έβρισκαν τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό βήμα και ποιοι ήταν εκείνοι που βρέθηκαν στη «μαύρη λίστα» λόγω των απόψεών τους; Ποιοι δημοσιογράφοι συμμετείχαν στα περιβόητα σεμινάρια και ποιο ήταν το περιεχόμενο αυτών; Αυτά είναι ορισμένα από τα σκοτεινά σημεία που δεν φώτισε ο κ. Ρουμελιώτης και τα οποία οφείλει άμεσα να ξεκαθαρίσει το ΔΝΤ, αν θέλει να προστατεύσει τουλάχιστον τη δική του αξιοπιστία.
Η αποκάλυψη στη Βουλή (το 2010) για τη συνεργασία με εταιρία δημόσιων σχέσεων
Τα σεμινάρια στην Ουάσινγκτον δεν ήταν, φυσικά, ο μόνος τρόπος επιρροής της κοινής γνώμης. Εξάλλου, το ΔΝΤ έχει μια μεγάλη ιστορία και γνωρίζει πολύ καλά πόσο σημαντικά είναι τα εργαλεία προπαγάνδας σε μία χώρα στην οποία παρεμβαίνει για να επιβάλει τις πολιτικές του. Πριν από πέντε χρόνια ακριβώς, τον Ιούνιο του 2010, σε μια φαινομενικά άσχετη συζήτηση, είχε γίνει μια σημαντική αποκάλυψη που τότε είχε περάσει σχεδόν απαρατήρητη. Η συζήτηση είχε γίνει στη Βουλή, μεταξύ του τότε βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Πάνου Καμμένου και του επικεφαλής της εταιρίας Civitas Γιώργου Φλέσσα, στο πλαίσιο της Εξεταστικής Επιτροπής για τη Siemens.
Ο κ. Καμμένος, ορμώμενος από διάφορες πληροφορίες που είχε συλλέξει, ρώτησε τον κ. Φλέσσα αν ήταν σύμβουλος «στην προσπάθεια που κάνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να περάσει την καμπάνια για την Ελλάδα». Και τότε άρχισαν οι αποκαλύψεις. «Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ζήτησε από μία εταιρία που συνεργάζεται στην Ευρώπη και λέγεται Euro RSCG -είναι μία παγκοσμίου επιπέδου εταιρία δημόσιων σχέσεων και επικοινωνίας- να επιλέξει έναν συνεργάτη στην Ελλάδα, προκειμένου να γίνεται αυτό που λέμε “media monitoring”, δηλαδή να παρακολουθούμε τι γράφουν τα media για τα θέματα τα οποία άπτονται της ατζέντας της τρόικας -γιατί δεν ήταν μόνο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- και να γίνεται ένα ημερήσιο report στα αγγλικά» απάντησε ο κ. Φλέσσας, δίνοντας αρχικά την «αθώα» διάσταση της συνεργασίας του ΔΝΤ με μια εταιρία που δραστηριοποιούνταν χρόνια στη διαφήμιση και στο πολιτικό μάρκετινγκ στην Ελλάδα.
«Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό μας προσέγγισε η Euro RSCG, με την οποία κάναμε τη συνεργασία» συνέχισε ο επικεφαλής της Civitas. «Και μια πρόσθετη υπηρεσία, η οποία μας ζητήθηκε κάποια στιγμή που οι εκπρόσωποι της τρόικας -μετά την υπογραφή του Μνημονίου- θέλησαν να επικοινωνήσουν με τα μέσα ενημέρωσης, ήταν να μας αναθέσουν να πάρουμε τηλέφωνα κάποιους δημοσιογράφους και να τους πούμε να πάνε την τάδε ώρα στη “Μεγάλη Βρεταννία” για να τους μιλήσουν οι άνθρωποι του ΔΝΤ». Προφανώς εκείνη η συνάντηση, όπως και άλλες που ακολούθησαν στην Αθήνα, δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ. Την ώρα που το ελληνικό κοινό βομβαρδιζόταν με πληροφορίες και απόψεις για την αναγκαιότητα του Μνημονίου και της τρόικας, δημοσιογράφοι και στελέχη του Ταμείου έκαναν αλλεπάλληλες συναντήσεις τόσο στην Αθήνα όσο και στην Ουάσινγκτον πίσω από κλειστές πόρτες.
«Νομίζω ότι δεχθήκαμε και κάποια άλλα αιτήματα από έντυπα, εφημερίδες και τηλεοράσεις που έλεγαν: “Κλείστε μας ραντεβού να μιλήσουμε με το ΔΝΤ”. Εμείς προωθούσαμε όλα αυτά τα αιτήματα στους ανθρώπους αυτούς -οι οποίοι δεν ξέρω αν ήταν και όλοι του ΔΝΤ ή τι ακριβώς ήταν, γιατί εγώ δεν τους είδα ποτέ- και οι άνθρωποι αυτοί επέλεγαν ποιον θα δουν και πώς θα τον δουν, κάνοντας τις δικές τους επαφές» είπε στη συνέχεια της ιδιαίτερα αποκαλυπτικής απάντησής του ο κ. Φλέσσας.
