Ο ρόλος του bonus και των «εισακτέων»

Γιατί είναι σχεδόν αδύνατη η αυτοδυναμία στις αυριανές εκλογές. Το «δώρο» των 50 εδρών στον πρώτο των πρώτων δεν αρκεί με βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Η μεγάλη σημασία των κομμάτων που θα μείνουν εκτός και των μικρών»

Από τον
Νίκο Ελευθερόγλου
[email protected]

Οταν ο νομοθέτης αποφάσιζε το μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα, το μόνο που τον απασχολούσε ήταν να δίνει την αυτοδυναμία σε όποιον ερχόταν πρώτος. Παράλληλα, με βάση τον εκλογικό μας νόμο, αυτό που καθορίζει την αυτοδυναμία ενός κόμματος είναι το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Οσο μεγαλύτερο είναι αυτό το ποσοστό τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει κάποιο κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση. Στην αναμέτρηση της Κυριακής, όπως και στις πρόσφατες εκλογές, η αυτοδυναμία δείχνει κάτι μακρινό και εάν δεν συμβούν πολύ οριακά πράγματα, το μόνο που απλώς πετυχαίνει το «συν 50» είναι να δώσει στο πρώτο κόμμα την ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση με άλλους.

Και αυτό γιατί έστω και μια οριακή διαφορά δίνει σημαντικό προβάδισμα στο πρώτο κόμμα και στον αέρα του ρυθμιστή των εξελίξεων, αφού ο δεύτερος δύσκολα θα μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα δεν θα βγαίνουν αριθμητικά τα «κουκιά», καθώς η Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ και ο Λαφαζάνης έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν συνεργάζονται με κανένα κόμμα, είτε έρθει πρώτο είτε δεύτερο.

Παράλληλα, εάν η Βουλή είναι οκτωκομματική ή εννιακομματική, τότε με βεβαιότητα η αυτοδυναμία δεν μπορεί να υπάρξει τουλάχιστον με βάση τα δημοκοπικά στοιχεία. Επομένως, οι 50 έδρες θα κρίνουν καθοριστικά την επόμενη μέρα, γι’ αυτό ο Τσίπρας και ο Μεϊμαράκης επιχειρούν με κάθε τρόπο να πείσουν τους ψηφοφόρους να τους δώσουν τη νίκη, έστω και με μία ψήφο διαφορά.
Τα επιτελεία των κομμάτων έχουν πάρει στα χέρια τα κομπιουτεράκια και επιχειρούν να λύσουν την εξίσωση και να καταγράψουν τα σενάρια είτε της αυτοδυναμίας είτε των συμμαχικών κυβερνήσεων.

Μαθηματικός τύπος
Για να δούμε πόσες έδρες παίρνει το πρώτο κόμμα, αρκεί να πολλαπλασιάσουμε το ποσοστό του με το 250 και το γινόμενο να το διαιρέσουμε με το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που μπαίνουν στη Βουλή. Αυτός ο μαθηματικός τύπος μάς δίνει τις έδρες του κάθε κόμματος.
Το πρώτο κόμμα, το οποίο παίρνει το «μπόνους» των 50 επιπλέον εδρών, βγάζει αυτοδυναμία όταν ο παραπάνω τύπος τού δώσει 101 έδρες, στις οποίες προστίθενται επιπλέον οι 50 του «μπόνους». Για κάθε 1% που συγκεντρώνουν τα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα, το ποσοστό της αυτοδυναμίας μειώνεται κατά 0,4%.

Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι:
• Το 5% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 38,5%.
•Το 7% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 38%.
•Το 8% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 37,2%.
•Το 8,5% έως 9,5% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 37%.
•Το 10% έως 10,5% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 36,5%.
•Το 11% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 36,2%.
•Το 12% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 35,6%.
•Το 13% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 35,2%.
•Το 14% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 34,8%.
•Τέλος, το 15% στα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα αντιστοιχεί σε ποσοστό αυτοδυναμίας 34,4%.

Τον Ιανουάριο
Στις εκλογές του Ιανουαρίου μπήκαν στη Βουλή επτά κόμματα, τα εκτός Βουλής συγκέντρωσαν 8,62% και ο ΣΥΡΙΖΑ άγγιξε την αυτοδυναμία με το 36,34% που συγκέντρωσε και τους 149 βουλευτές που εξέλεξε. Χρειάστηκε, όπως είναι γνωστό, το 4,75% των ΑΝ.ΕΛ. και τους 13 βουλευτές τους για να σχηματίσει κυβέρνηση. Κατέρρευσε, όμως, όταν η Αριστερή Πλατφόρμα και οι συνοδοιπόροι της αποφάσισαν να μην ψηφίσουν Μνημόνια.
Εάν όσα καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις επαληθευτούν και έχουμε οκτωκομματική ή εννιακομματική Βουλή, θεωρείται απίθανο κάποιο κόμμα να πάρει αυτοδυναμία, μια και τα ποσοστά όσων μείνουν απέξω θα είναι αρκετά χαμηλά. Αν μπουν στη Βουλή επτά κόμματα, τότε ενδέχεται να μην επαρκούν και πάλι δύο κόμματα και όλα θα εξαρτηθούν από το ποιος θα είναι τρίτος και τέταρτος, αφού, για να σχηματιστεί ισχυρή κυβέρνηση που θα μπορεί να καλύψει νέες απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ από βουλευτές που ανήκουν στην ομάδα των «53», θα χρειάζεται τρικομματική κυβέρνηση.

Για παράδειγμα, αν στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ λάβει 32%, η Ν.Δ. 30%, η Χ.Α. 8%, το ΠΑΣΟΚ 7%, το Ποτάμι 6%, το ΚΚΕ 6% και η Λαϊκή Ενότητα 4% και μείνουν εκτός ο Λεβέντης και οι ΑΝ.ΕΛ., τότε κατά σειρά τα κόμματα εκλέγουν αντίστοιχα 136, 81, 21, 19, 16, 16 και 11 βουλευτές. Δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ σε αυτή την περίπτωση θα έχουν μόλις 155 βουλευτές και μια εύθραυστη πλειοψηφία εν όψει των εφαρμοστικών νόμων.
Σε αυτό ακριβώς ποντάρει και ο πρόεδρος της Ν.Δ. Ευάγγελος Μεϊμαράκης, που τονίζει ότι ο Αλέξης Τσίπρας και να βγει πρώτος θα αναγκαστεί πάλι να πάει σε εκλογές σύντομα, καθώς ανά πάσα στιγμή μπορεί να τον ρίξουν βουλευτές που ανήκουν στην ομάδα των «53» ή είχαν ψηφίσει «παρών» στο Μνημόνιο 3.

Στο σενάριο που η Ν.Δ. έρθει πρώτη, τα πράγματα είναι πιο απλά. Θα έχει πάρει το «μπόνους» των 50 εδρών και έχοντας αρκετούς συμμάχους για συγκυβέρνηση, μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη πλειοψηφία.
Χαρακτηριστικά, εάν τα ποσοστά του παραδείγματος είναι αντίστροφα (με πρώτη τη Ν.Δ. και δεύτερο τον ΣΥΡΙΖΑ), η «γαλάζια» παράταξη μαζί με Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ μπορούν να έχουν συνολικά 171 βουλευτές! Ανοιχτό, βέβαια, είναι και το σενάριο της μεγάλης συνεργασίας με άλλο πρωθυπουργό σε περίπτωση που ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι πρωθυπουργός. Τότε θα μιλάμε για ποσοστά όμοια της πρώτης κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή, αφού το άθροισμα μεγάλου τμήματος του ΣΥΡΙΖΑ (που θα ακολουθήσει), της Ν.Δ., του Ποταμιού και του ΠΑΣΟΚ θα είναι πρωτόγνωρο και αξιωματική αντιπολίτευση θα είναι η Χρυσή Αυγή.