Από «ανάκριση» (με 115 ερωτήσεις που δυσκολεύεται να απαντήσει και δικηγόρος) θα περνούν πλέον όσοι υποβάλλουν τα χαρτιά τους στον νεοσύστατο ΕΦΚΑ. Απίστευτη ταλαιπωρία ακόμα και για τους αναπήρους
Από την
Αγγελική Μαρίνου
Μ νημείο απίστευτης γραφειοκρατικής τρέλας, αλλά και πηγή καταταλαιπώρησης και δημιουργίας κινδύνου φυλάκισης των υποψήφιων συνταξιούχων αποτελούν οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης προς τον νεοσύστατο Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).
Οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης (ηλεκτρονικές ή εγγράφως) περιλαμβάνουν 115 ερωτήσεις (!) ανακριτικού χαρακτήρα, στις οποίες υποχρεούνται να απαντήσουν όλοι όσοι επιθυμούν να λάβουν σύνταξή εξ ιδίου δικαιώματος (γήρατος), αναπηρίας ή λόγω θανάτου.
Μάλιστα, ενώ οι αιτήσεις συνταξιοδότησης διαφοροποιούνται σε ορισμένα σημεία για τις συντάξεις λόγω γήρατος σε σύγκριση με τις συντάξεις λόγω αναπηρίας και τις συντάξεις χηρείας, εντούτοις ο αριθμός των ερωτήσεων είναι αμετάβλητος και κυμαίνεται από 100 έως 115, ενώ τα δικαιολογητικά που ζητούνται είναι εξίσου πολλά και δυσεύρετα.
Το εξωφρενικό είναι ότι οι εμπνευστές αυτών των ερωτήσεων αξιώνουν ακόμη και από έναν εργάτη ή από έναν ανάπηρο ή από μια υπερήλικη χήρα να συμπληρώσει αυτόν τον κυκεώνα των ερωτήσεων, προκειμένου να προχωρήσει η αίτησή του για χορήγηση σύνταξης.
«Για να γίνουν κατανοητές η ασχετοσύνη και η αντικοινωνική νοοτροπία των κυβερνητικών εγκεφάλων που διαχειρίζονται σήμερα τις τύχες του δημόσιου συνταξιοδοτικού ζητήματος στη χώρα μας, αρκεί να επισημάνουμε ότι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι αιτήσεις συνταξιοδότησης είναι πολύ απλές» επισημαίνει ο πρώην γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γιώργος Ρωμανιάς.
Tα στοιχεία
«Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν μόνο τα στοιχεία ταυτοποίησης του αιτούντος, τη διεύθυνση κατοικίας του και τον δηλούμενο αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού του, προκειμένου να κατατίθεται, σε μηνιαία βάση, η σύνταξή του. Ολα τα υπόλοιπα στοιχεία του ασφαλισμένου προκύπτουν άμεσα από τα τηρούμενα ασφαλιστικά μητρώα του αρμόδιου φορέα και συνεπώς ουδεμία σχετική ερώτηση τίθεται στον ασφαλισμένο προς απάντηση» τονίζει.
Ενδεικτικό παράδειγμα του τραγέλαφου των 115 ερωτήσεων που περιπλέκουν και βασανίζουν τους ασφαλισμένους είναι το εξής: Ερωτάται ασφαλισμένος των ΝΠΔΔ για σύνταξη αναπηρίας αν επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί με τις διατάξεις του Ν. 3163/1955, του ΝΔ 4277/1962, του Α.Ν. 1846/1951.
Είναι σαφές ότι ακόμη και δικηγόρος αδυνατεί να απαντήσει στο ερώτημα αυτό χωρίς προηγουμένως να αναζητήσει και να μελετήσει τις αναφερόμενες αυτές νομοθετικές ρυθμίσεις. Επομένως, τι απάντηση μπορεί να δώσει στην ερώτηση αυτή οποιοσδήποτε ασφαλισμένος;
Η σωστή συμπεριφορά του φορέα ασφάλισης θα ήταν να εξηγήσει στον αιτούνται ποια νομοθετική επιλογή είναι η πλέον συμφέρουσα στην περίπτωσή του και να εφαρμόσει ακολούθως τη λύση αυτή.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ερωτάται ασφαλισμένος στον πρώην ΟΓΑ, που θέλει να βγει στη σύνταξη, αν απουσίασε από τον τόπο των επαγγελματικών ασχολιών του, από πότε μέχρι πότε και για ποιον λόγο. Ουδείς γνωρίζει για ποιον λόγο ενδιαφέρεται ο ασφαλιστικός φορέας να παραστήσει τον «απουσιολόγο», τσεκάροντας τις απουσίες του ασφαλισμένου. Αυτό που θα έπρεπε να μετράει είναι αν ο υποψήφιος έχει συμπληρώσει τα απαραίτητα έτη ασφάλισης και το ηλικιακό όριο για να ανοίξει την πόρτα της εξόδου.
Στις αιτήσεις για σύνταξη λόγω γήρατος ή λόγω θανάτου και στην περίπτωση που έχουν αναγνωριστεί πλασματικοί χρόνοι οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να έχουν την απόφαση αναγνώρισης στα χέρια τους, καθώς τους ζητείται να αναφέρουν τον αριθμό και την ημερομηνία που εκδόθηκε. Παρότι τα έγγραφα αυτά υπάρχουν στα Ταμεία, αφού εκεί υποβλήθηκαν, εντούτοις ζητείται από τους ασφαλισμένους να τα βρουν και να τα προσκομίσουν.
Αντίστοιχα, ερωτάται ασφαλισμένος που υποβάλλει αίτηση για σύνταξη αναπηρίας τι επίπεδο εκπαίδευσης έχει (ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ ή ΥΕ) και τι επαγγελματικές γνώσεις έχει (του ζητείται να γράψει την ειδικότητά του). Για ποιον λόγο ένας φορέας απονομής συντάξεων ενδιαφέρεται για το εκπαιδευτικό επίπεδο του υποψήφιου συνταξιούχου είναι απορίας άξιον. Η σχέση που μπορεί να έχουν οι γραμματικές γνώσεις και η ειδίκευση στη διαδικασία πρόσληψης είναι γνωστή και απολύτως κατανοητή. Ομως για την απονομή σύνταξης τι χρειάζεται;
Παράλογη θεωρείται και η υποβολή πλήρους οικογενειακού «φακέλου» από τους υποψηφίους προς σύνταξη, όπου δεν θα δηλώνονται μόνο ο ΑΦΜ ή το ΑΜΚΑ των άμεσων μελών, δηλαδή των παιδιών και του συζύγου, αλλά θα πρέπει να αναγράφονται και πλήρη στοιχεία ακόμη και για τους/τις πρώην συζύγους.
Η ερώτηση σε χήρα/χήρο αν ο θάνατος του ασφαλισμένου οφείλεται σε ατύχημα, βίαιο συμβάν ή τρομοκρατική ενέργεια επίσης προκαλεί απορίες και ερωτήματα, καθώς, ως γνωστόν, η σύνταξη χηρείας δεν είναι συνάρτηση του τρόπου θανάτου του ασφαλισμένου.
Tα ΑΦΜ
Εάν ο θανών είχε επιχείρηση και ασφαλιζόταν στον ΟΑΕΕ, ζητείται από τον επιζώντα σύζυγο να δηλώσει από ποιον και με ποιον ΑΜΚΑ συνεχίζει να λειτουργεί η επιχείρηση του θανόντος, εκτός κι αν έγινε διακοπή λειτουργίας.
Εξίσου απαράδεκτο είναι το ερώτημα στο έντυπο των συντάξεων χηρείας, που ζητά από τους δικαιούχους να δηλώσουν τους ΑΦΜ εταιριών στις οποίες ενδεχομένως να συμμετείχε ο θανών, εφόσον ήταν ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ. Η σύζυγος του θανόντος, δηλαδή, θα πρέπει να αναζητήσει και να βρει τους ΑΦΜ εταιριών που είχε ή στις οποίες συμμετείχε ως εταίρος ο θανών σύζυγος, αλλιώς η αίτηση δεν θα προχωρήσει. Στην περίπτωση που ο θανών ήταν ασφαλισμένος στο ΤΣΜΕΔΕ, τότε ο δικαιούχος της σύνταξης θα πρέπει να αναγράψει το διάστημα που ασφαλίστηκε ο θανών ως μισθωτός ή ως ελεύθερος επαγγελματίας και, στην περίπτωση που είχε ασφαλιστεί ως μισθωτός, να βρει και να συμπληρώσει την επωνυμία και τη διεύθυνση του εργοδότη. Αν ο θανών ήταν εργολήπτης δημόσιων έργων, τότε ο επιζών σύζυγος θα πρέπει να αναφέρει τις εργολαβίες της τελευταίας πενταετίας και να επισυνάψει τα αντίστοιχα πρωτόκολλα περαίωσης των έργων ή βεβαιώσεις των εργοδοτών.
Στα έντυπα των συντάξεων λόγω γήρατος αλλά και στις συντάξεις χηρείας καλείται ο ασφαλισμένος (ή ο επιζών σύζυγος) να βεβαιώσει αν υπάρχει οφειλή του από ασφαλιστικές εισφορές και σε ποιον φορέα, καθώς και αν ο ενδιαφερόμενος έχει οφειλές από οποιαδήποτε άλλη αιτία, όπως για παράδειγμα από εγγυητικές επιστολές που έδινε το ΤΣΜΕΔΕ στους μηχανικούς.
Και δήλωση του Ν. 1599/1986 ότι «γνωρίζει» τις κυρώσεις
Πέραν του γραφειοκρατικού αλαλούμ που επικρατεί στη συμπλήρωση της αίτησης συνταξιοδότησης και της συνεπαγόμενης ταλαιπωρίας των ασφαλισμένων, όλοι ανεξαιρέτως οι ενδιαφερόμενοι υποχρεούνται να υποβάλουν μαζί με την αίτηση και Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 παρ. 4 του Ν. 1599/1986.
Υπενθυμίζεται ότι σε περίπτωση που η Υπεύθυνη Δήλωση εμπεριέχει ανακριβή στοιχεία, ο δηλών αντιμετωπίζει ποινικές ευθύνες και τιμωρείται με ποινές κυμαινόμενες από φυλάκιση τριών μηνών έως κάθειρξη 10 ετών (!).
Στο κείμενο, λοιπόν, αυτό της Υπεύθυνης Δήλωσης που συνυποβάλλεται υποχρεωτικά με την αίτηση συνταξιοδότησης ο ασφαλισμένος βεβαιώνει με ατομική του ευθύνη και γνωρίζοντας τις κυρώσεις του νόμου ότι, μεταξύ και άλλων στοιχείων, «γνωρίζει και πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής του σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία».
Δηλαδή αν κάποιος κάνει αίτηση για τη χορήγηση σύνταξης και νομίζει ότι συγκεντρώνει τις απαραίτητες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, αλλά στη συνέχεια ο ΕΦΚΑ διαπιστώσει ότι δεν τις πληροί, κινδυνεύει να τιμωρηθεί με ποινή φυλάκισης ή ενδεχομένως και κάθειρξης. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, την υποχρέωση ελέγχου των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης έχει ο ασφαλιστικός φορέας, δηλαδή ο ΕΦΚΑ, και όχι ο εκάστοτε υποψήφιος συνταξιούχος.
Αντιθέτως, οι ασφαλισμένοι έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν την αίτηση συνταξιοδότησης και σε περίπτωση απόρριψής της μπορούν να διεκδικήσουν τη δικαίωσή τους με την τήρηση συγκεκριμένης προβλεπόμενης από τον νόμο διαδικασίας. Η συνυποβολή της Υπεύθυνης Δήλωσης δεν προβλέπεται από τον νόμο και, συνεπώς, πρόκειται περί παράνομης αξίωσης με απαράδεκτο περιεχόμενο, που μπορεί να «παγιδεύσει» άθελά του έναν μη κατατοπισμένο ασφαλισμένο.
«Εκτός από τα ζητήματα της ταλαιπωρίας και της γραφειοκρατικής υπερβολής, οι εμπνευστές του νέου ασφαλιστικού απειλούν τους ασφαλισμένους ακόμη και με ποινές φυλάκισης, αν ο ΕΦΚΑ κρίνει ότι κακώς ζήτησαν να πάρουν σύνταξη, νομίζοντας καλόπιστα ότι έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους. Δηλαδή ο ΕΦΚΑ μεταφέρει σε βάρος των ασφαλισμένων τη δική του υποχρέωση ελέγχου των προϋποθέσεων συνταξιοδότησής τους» αναφέρει ο κ. Ρωμανιάς.
Τα δέκα βήματα για την ηλεκτρονική κατάθεση
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφτούν την ιστοσελίδα του νέου Υπερταμείου κύριας ασφάλισης (www.efka.gov.gr) και να πατήσουν πάνω στην ένδειξη «κάντε ηλεκτρονικά αίτηση για συνταξιοδότηση».
Δυνατότητα υποβολής αίτησης έχουν οι ασφαλισμένοι που προέρχονται από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, τον ΟΑΕΕ, τον ΟΓΑ, το ΝΑΤ, το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, το ΕΤΑΑ και το ΓΛΚ (Δημόσιο). Επισημαίνεται, επίσης, ότι με την ηλεκτρονική υποβολή του αιτήματος αποδίδεται ηλεκτρονικός αριθμός πρωτοκόλλου που λαμβάνεται υπόψη στην επεξεργασία του συνταξιοδοτικού αιτήματος.
Η επεξεργασία του συνταξιοδοτικού αιτήματος θα αρχίσει μόλις ο αιτών καταθέσει τυχόν δικαιολογητικά που μπορεί να λείπουν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ. Τα βήματα για τη συμπλήρωση και την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης είναι τα εξής:
1 Ο ενδιαφερόμενος επιλέγει την κατηγορία της σύνταξης όπου επιθυμεί να υποβάλει αίτηση. Με την επιλογή αυτή εμφανίζονται η ηλεκτρονική πλατφόρμα της αίτησης, καθώς και τα αντίστοιχα πεδία της.
2 Είναι υποχρεωτική η συμπλήρωση του πεδίου «Επιλέξτε τον τελευταίο φορέα ασφάλισης».
3 Στα ακόλουθα πεδία εμφανίζονται συμπληρωμένα τα εξής στοιχεία του ενδιαφερομένου, όπως έχουν καταχωριστεί στο μητρώο του ΕΦΚΑ και δεν επιδέχονται αλλαγή: ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, Επώνυμο, Ονομα, Πατρώνυμο, Μητρώνυμο, Ημερομηνία Γέννησης, Επώνυμο κατά τη Γέννηση. Η ταχυδρομική διεύθυνση είναι μεταβλητή και επιδέχεται διόρθωση.
4 Ο ενδιαφερόμενος συμπληρώνει τα πεδία της αίτησης που τον αφορούν. Τα πεδία που φέρουν τον αστερίσκο είναι υποχρεωτικά και απαιτείται η συμπλήρωσή τους.
5 Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποθηκεύσουν προσωρινά την αίτησή τους, πατώντας το εικονίδιο της προσωρινής αποθήκευσης. Η προσωρινά αποθηκευμένη αίτηση επιδέχεται διορθώσεις – τροποποιήσεις από τους ενδιαφερομένους, ως προς τα συμπληρωμένα πεδία, όσες φορές το επιθυμούν.
6 Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να βεβαιωθούν ότι έχουν συμπληρώσει σωστά την αίτηση. Στη συνέχεια την αποθηκεύουν οριστικά, πατώντας το εικονίδιο της οριστικής αποθήκευσης. Ετσι, γνωστοποιούνται ο αριθμός ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου της αίτησης, η αρμόδια υπηρεσία επεξεργασίας του αιτήματος, ως και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσουν οι ενδιαφερόμενοι για την επεξεργασία του αιτήματός τους. Η οριστικά αποθηκευμένη αίτηση υποβάλλεται μία φορά και δεν τροποποιείται. Εάν διαπιστωθεί ότι έχει συμπληρωθεί λάθος η αίτηση, πρέπει να συμπληρωθεί και να υποβληθεί νέα. Σε αυτή την περίπτωση εφιστάται η προσοχή στους ενδιαφερομένους να ζητήσουν την ενεργοποίηση της σωστής αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία, μετά την προσκόμιση των δικαιολογητικών τους.
7 Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να πατήσουν το εικονίδιο της αναζήτησης για την αναζήτηση προσωρινά ή οριστικά αποθηκευμένων αιτήσεων.
8 Εάν επιθυμούν να εκτυπώσουν την ηλεκτρονική αίτησή τους και είναι σε κατάσταση προσωρινής αποθήκευσης, οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ παρακαλούν τους ενδιαφερομένους να ακολουθήσουν τις οδηγίες εκτύπωσης του προγράμματος πλοήγησης στο διαδίκτυο, που έχουν εγκαταστήσει στον υπολογιστή τους.
9 Εάν επιθυμούν να εκτυπώσουν την ηλεκτρονική αίτησή τους καθώς και τα δικαιολογητικά που τη συνοδεύουν, μετά την οριστική αποθήκευση, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να πατήσουν το εικονίδιο της εκτύπωσης.
10 Επιπλέον, πατώντας το εικονίδιο της συνολικής εμφάνισης εμφανίζονται όλα τα πεδία της αίτησης.
Μ.Η.Τ. 232120