Οι περισσότερες υφίστανται χωρίς καθόλου συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, γι’ αυτό θα πρέπει να πραγματοποιείται τακτικός έλεγχος • Με την υπογραφή του Μιχάλη ΚεφαλογιάννηΟι υψηλές τιμές σακχάρου μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως συχνουρία, απώλεια σωματικού βάρους ή θόλωση της όρασης. Τα συμπτώματα αυτά είναι κατά κανόνα παροδικά και απομακρύνονται όταν οι τιμές του σακχάρου επανέλθουν σε ικανοποιητικά επίπεδα. Ωστόσο, αν ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνιες επιπλοκές, οι οποίες σχετίζονται με μειωμένο προσδόκιμο ζωής, σημαντική νοσηρότητα και βεβαρημένη ποιότητα ζωής.
Οι βασικότερες επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να διακριθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις μικροαγγειακές, που προσβάλλουν τα αγγεία μικρού μεγέθους, και τις μακροαγγειακές, που προσβάλλουν τα μεγάλα αγγεία.
«Ο ακρογωνιαίος λίθος για την πρόληψη των επιπλοκών αυτών και τη συντήρηση καλής ποιότητος ζωής είναι η στενή γλυκαιμική ρύθμιση, αλλά και ο τακτικός έλεγχος για την προληπτική ανίχνευση των επιπλοκών αυτών. Ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να πραγματοποιείται προγραμματισμένα, σε τακτική βάση, υπό την καθοδήγηση του διαβητολόγου και ανεξαρτήτως ενοχλημάτων, καθώς οι περισσότερες από τις επιπλοκές του διαβήτη υφίστανται χωρίς καθόλου συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα» επισημαίνει ο Ιωάννης Ντούπης, παθολόγος – διαβητολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Διαβητολογικού Τμήματος.
▲ «Στόχος» και τα μάτια σας!
Τα μάτια μας αποτελούν έναν από τους πιο ευαίσθητους «στόχους» του διαβήτη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο διαβήτης αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης παγκοσμίως. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προκαλεί σοβαρές βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν με θρεπτικά συστατικά τον αμφιβληστροειδή. Οι βλάβες αυτές που προκαλούνται σε εκείνα έχουν ως αποτέλεσμα αιμορραγίες, νέκρωση ιστού και δημιουργία νεοαγγείων. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια πολύ ύπουλη νόσος, που εκδηλώνεται με θόλωμα στην όραση, διπλωπία, μυωψίες και σκιές σε σημεία του οπτικού πεδίου. «Πρόκειται για τη συχνότερη αιτία τύφλωσης, γι’ αυτό είναι απαραίτητη η τακτική βυθοσκόπηση από οφθαλμίατρο. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση ή συχνότερα, αναλόγως των οδηγιών του οφθαλμιάτρου» επισημαίνει ο κ. Ντούπης.
▲ Πενταπλάσιες πιθανότητες για καρδιακή πάθηση ή εγκεφαλικό
Οι διαβητικοί έχουν έως και πενταπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιακές παθήσεις ή να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ο παρατεταμένα ανεπαρκής έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα αυξάνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης, κατά την οποία επικάθονται λιπίδια στα τοιχώματα των μεγάλου και μέσου μεγέθους αρτηριών. Τα λιπίδια αυτά με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν να διαβρώνουν τα τοιχώματα των αρτηριών, να δημιουργούν αθηρωματικές πλάκες και σταδιακά οι αρτηρίες να χάνουν την ελαστικότητά τους και να μειώνεται η διάμετρός τους.
«Ο τακτικός ετήσιος καρδιολογικός έλεγχος είναι απολύτως ενδεδειγμένος στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς η στεφανιαία νόσος έχει ιδιαίτερα αυξημένη επίπτωση στα άτομα αυτά. Εξετάσεις όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το τρίπλεξ καρδιάς ή το τεστ κοπώσεως είναι κάποιες από τις οποίες θα μας ζητήσει ο καρδιολόγος μας κατά την κρίση του στον ετήσιο καρδιολογικό έλεγχό μας» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ντούπης.
Προσοχή στους μικροτραυματισμούς των ποδιών
Το διαβητικό πόδι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη, καθώς εκτός από τη σοβαρή επίπτωση που έχει στην ποιότητα ζωής του ασθενούς αποτελεί και μια από τις δαπανηρότερες καταστάσεις για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. H διαβητική νευροπάθεια συμβάλλει στη δημιουργία υπερκερατώσεων στα σημεία αυξημένων πιέσεων του πέλματος, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία έλκους. Επίσης, η νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος, που κατά κανόνα συνυπάρχει με την περιφερική νευροπάθεα, έχει ως αποτέλεσμα την πλημμελή ενυδάτωση του ποδιού -λόγω δυσλειτουργίας των ιδρωτοποιών αδένων- και την εμφάνιση εντονότατης ξηροδερμίας και προδιάθεσης για σχάσεις και έλκη στο δέρμα.
«Τακτικός έλεγχος των ποδιών (τουλάχιστον μία φορά το εξάμηνο από τον ιατρό μας) έχει τη δυνατότητα να αναδείξει το “πόδι σε κίνδυνο” για εξέλκωση. Η διαπίστωση αυτή συνήθως αφορά την παρουσία διαβητικής συμμετρικής περιφερικής νευροπάθειας, πράγμα που κάνει τον ασθενή (λόγω της ελαττωμένης αντίληψης του πόνου στους άκρους πόδες) να υποεκτιμά μικροτραυματισμούς στα πόδια του, οι οποίοι δύνανται επιπλέον να επιμολυνθούν. Η κατάσταση αυτή, αν συνδυαστεί με τυχόν υπάρχουσα αρτηριακή νόσο των κάτω άκρων, μπορεί να οδηγήσει τελικά ακόμη και στον ακρωτηριασμό του άκρου» εξηγεί ο κ. Ντούπης.
Η διάγνωση της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας και ο εντοπισμός του «ποδιού σε κίνδυνο» είναι κάτι που πρέπει να γίνεται από τον ιατρό με την κλινική εξέταση, αλλά και τη χρήση κατάλληλου ιατρικού εξοπλισμού.
Σε περίπτωση που ο ασθενής μας διαγνωσθεί με «πόδι σε κίνδυνο» επιβάλλονται οι ακόλουθες ενέργειες:
➥ Καθημερινή καθαριότητα στα κάτω άκρα με νερό και σαπούνι, καθώς και σχολαστικό στέγνωμα των ποδιών, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα.
➥ Προσοχή στο κόψιμο των ονύχων.
➥ Τακτικός έλεγχος του πέλματος είτε από τον ίδιο είτε από πρόσωπο του κοντινού του περιβάλλοντος. Σε αυτόν περιλαμβάνεται έλεγχος για πρηξίματα, ερυθρότητα, αυξημένη θερμοκρασία και παρουσία πληγών στο πέλμα.
➥ Απαγορεύεται η χρήση στενών παπουτσιών.
➥ Επιβάλλεται χρήση καλτσών χωρίς ραφές.
➥ Αποφυγή βάδισης χωρίς υποδήματα ακόμα και στην παραλία το καλοκαίρι.
➥ Ελεγχος των παπουτσιών προτού φορεθούν για την πιθανότητα ύπαρξης ξένων σωμάτων εντός αυτών.
➥ Αναζήτηση ιατρικής βοήθειας σε περίπτωση παρουσίας έντονων υπερκερατώσεων στο πέλμα. Ηπιες υπερκερατώσεις είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν από τον ίδιο τον ασθενή με τη χρήση ελαφρόπετρας.
▲ Τακτικά στον οδοντίατρο
Τα άτομα με διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη περιοδοντίτιδας, με συνέπεια την απώλεια οδόντων τα οποία συχνά είναι υγιή. Οπως τονίζει ο κ. Ντούπης, οι ασθενείς με διαβήτη θα πρέπει να επισκέπτονται τον οδοντίατρο κάθε εξάμηνο για έλεγχο και οδοντικό καθαρισμό.
▲ Δοκιμάζει τη σεξουαλική υγεία
Ο ανεπαρκής έλεγχος του διαβήτη μπορεί να προκαλέσει σεξουαλική δυσλειτουργία, καθώς μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία, γεγονός που, με τη σειρά του, μπορεί να επηρεάσει τη στύση λόγω ελλιπούς αιμάτωσης στην περιοχή. «Μπορείτε να βοηθήσετε τη σεξουαλική υγεία σας αν φροντίσετε τα παρακάτω: Σχολαστική ρύθμιση του διαβήτη, διακοπή του καπνίσματος, έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, ελάττωση της κατανάλωσης αλκοόλ» λέει ο κ. Ντούπης.
▲ Ο στόχος της θεραπείας
Η αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη περιλαμβάνει παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και διατροφής, αλλά και φαρμακευτική αγωγή με στόχο τη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα όσο κατά το δυνατόν πιο κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα, με απώτερο σκοπό την αποφυγή των διαβητικών επιπλοκών.
«Ο καλύτερος τρόπος απεικόνισης της γλυκαιμικής ενός ατόμου με διαβήτη κατά το τελευταίο τρίμηνο είναι μια εξέταση αίματος που ονομάζεται γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HBA1c). Τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης κάτω από 7% έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προφυλάξει από την εμφάνιση διαβητικών επιπλοκών.
Ο στόχος γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης θα πρέπει να τίθεται εξατομικευμένα σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό, συνεκτιμώντας παράγοντες όπως ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας, η ηλικία του ασθενούς, η συνοσηρότητα που πιθανόν να υπάρχει αλλά και το κοινωνικό προφίλ του» καταλήγει ο κ. Ντούπης.
Μ.Η.Τ. 232120