H Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων επιβεβαιώνει με τον πιο ωμό τρόπο την ελλιπή εκπαίδευση των σταθμαρχών
Δυόμισι χρόνια μετά την ανείπωτη τραγωδία των Τεμπών, με θύματα 57 νέους ανθρώπους κι ενώ η δημόσια συζήτηση παραμένει στο «κόκκινο» για την ασφάλεια στους σιδηροδρόμους, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) έρχεται να αποκαλύψει, με τον πιο επίσημο και αδιάψευστο τρόπο, ότι ο ΟΣΕ εξακολουθεί να λειτουργεί μέσα σε ένα καθεστώς αδιαφορίας, προχειρότητας και επικίνδυνων παραλείψεων.
Με απόφασή της, η ΡΑΣ επέβαλε πρόστιμο ύψους 1.040.000 ευρώ στον Οργανισμό για σωρεία παραβάσεων που σχετίζονται με την εκπαίδευση των σταθμαρχών -της ίδιας μάλιστα σειράς με τον μοιραίο σταθμάρχη της Λάρισας, Βασίλη Σαμαρά, ο οποίος είχε καθοριστικό ρόλο στο δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Η απόφαση της Αρχής, που εκδόθηκε την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: ο ΟΣΕ παρέκαμψε το εγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, παραβίασε ρητές απαγορεύσεις, τοποθέτησε ανεπαρκώς εκπαιδευμένο προσωπικό σε κρίσιμες θέσεις ευθύνης και, εντέλει, έθεσε ξανά σε κίνδυνο τη δημόσια ασφάλεια.
Παράνομες παραλείψεις και εκπαίδευση–φάντασμα
Σύμφωνα με τη ΡΑΣ, ο ΟΣΕ προχώρησε σε μια διαδικασία εκπαίδευσης που δεν πληρούσε ούτε τις ελάχιστες προϋποθέσεις πιστοποίησης. Η Αρχή αναφέρει ρητά ότι «η κατάρτιση που παρασχέθηκε από τον ΟΣΕ στο συγκεκριμένο ελεγχόμενο θεωρητικό και πρακτικό κύκλο εκπαίδευσης και αφορά σε προσωπικό του ΟΣΕ που επιτελεί κρίσιμα καθήκοντα ασφάλειας (σταθμάρχες) υπήρξε ελλιπής και ως εκ τούτου ανεπαρκής».
Η έρευνα αφορούσε σε 75 σταθμάρχες, για τους οποίους δεν υπήρχε κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι ολοκλήρωσαν τον προβλεπόμενο Β΄ κύκλο εκπαίδευσης διάρκειας 177 ωρών. Τα έγγραφα που προσκομίστηκαν από τον Οργανισμό αποδείχθηκαν ασυνεπή, ελλιπή και αντιφατικά: σε αρκετές περιπτώσεις η εκπαίδευση φαίνεται να ολοκληρώθηκε σε 143 ώρες, χωρίς υπογραφές, παρουσιολόγια ή ημερολόγια πρακτικής.
Η ΡΑΣ σημειώνει με σαφήνεια ότι «τα προσκομιθέντα από τον ΟΣΕ “Φύλλα Αξιολόγησης επί του πεδίου” χαρακτηρίζονται όχι μόνο ανεπαρκή ως προς το περιεχόμενό τους, αλλά και ελλιπή ως προς την αποδειξιμότητά του περιεχομένου τους». Από την έρευνα προκύπτει ότι «χάθηκαν» έντεκα σταθμάρχες, καθώς υπάρχουν φύλλα αξιολόγησης μόνο για 66 από τους 77 ελεγχόμενους, χωρίς καν να βεβαιώνεται πού και πότε πραγματοποιήθηκε η εκπαίδευσή τους.
«Προσωπικό δύο ταχυτήτων» και παραβίαση ευρωπαϊκών κανονισμών
Ακόμη πιο αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα που αφορούν τη διάκριση του προσωπικού σε «μόνιμους» και «μπλοκάκηδες». Η ΡΑΣ κατακεραυνώνει τον ΟΣΕ, επισημαίνοντας πως «παράτυπα και δίχως κανένα νομικό έρεισμα, διαχωρίζει το προσωπικό κυκλοφορίας (που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα για την ασφάλεια) σε μόνιμο ή σε προσωπικό με παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών», με σκοπό να δημιουργήσει δύο κατηγορίες εργαζομένων που εκτελούν ακριβώς τα ίδια κρίσιμα καθήκοντα, αλλά υπό διαφορετικό καθεστώς εκπαίδευσης και ελέγχου επάρκειας.
Η ΡΑΣ χαρακτηρίζει την πρακτική αυτή παράνομη και αβάσιμη, υπογραμμίζοντας ότι αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές διατάξεις και στο ίδιο το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας (ΣΔΑ) του Οργανισμού. Επιπλέον, ο ΟΣΕ δεν συγκρότησε τριμελή επιτροπή αξιολόγησης με ανεξάρτητα και έμπειρα μέλη, δεν εξέδωσε βεβαιώσεις επιτυχούς κατάρτισης, ούτε καν τήρησε αρχεία εκπαίδευσης και επιδόσεων.
Παρά την απαγόρευση, σε υπηρεσία οι ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι
Ίσως το πιο προκλητικό εύρημα της ΡΑΣ είναι ότι ο ΟΣΕ παρέβη ευθέως την απαγόρευση χρήσης μη πιστοποιημένου προσωπικού σε θέσεις κρίσιμων καθηκόντων. Παρά τη ρητή εντολή της Αρχής με την απόφαση 24/2023 (16 Μαρτίου 2023), ο Οργανισμός τοποθέτησε σταθμάρχες χωρίς ολοκληρωμένη εκπαίδευση σε ενεργή υπηρεσία.
Συγκεκριμένα, από τις 22 έως τις 31 Μαρτίου 2023, οι εργαζόμενοι αυτοί υπηρέτησαν ως μοναδικοί υπεύθυνοι βάρδιας σε σταθμούς όπως Ικόνιο, Πάτρα, Άγιος Ανδρέας, Θεσσαλονίκη και Σίνδος -μια πρακτική που εκθέτει τον ΟΣΕ και αποκαλύπτει αδιαφορία για την ασφάλεια.
Το πρόστιμο και η προειδοποίηση
Για τις παραβάσεις αυτές, η ΡΑΣ επέβαλε πρόστιμο 1.040.000 ευρώ –100.000 ευρώ για κάθε μία από τις δέκα ημέρες απασχόλησης του μη πιστοποιημένου προσωπικού και επιπλέον 40.000 ευρώ για διοικητικές παραβάσεις. Παράλληλα, η Αρχή απευθύνει τελεσίγραφο συμμόρφωσης προς τον ΟΣΕ, απαιτώντας:
- την τήρηση αναλυτικών και ενυπόγραφων παρουσιολογίων, ωρολογίων προγραμμάτων και ημερολογίων εκπαίδευσης,
- τη συγκρότηση Ανεξάρτητης Τριμελούς Επιτροπής Αξιολόγησης,
- την εφαρμογή 18μηνης δοκιμαστικής περιόδου για σταθμάρχες και κλειδούχους,
- και την έκδοση βεβαιώσεων και εκθέσεων απόδοσης μετά το πέρας της εκπαίδευσης.
Η ΡΑΣ προειδοποιεί ότι σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, θα ακολουθήσουν νέα πρόστιμα ή αυστηρότερα μέτρα, αφήνοντας σαφές μήνυμα ότι η περίοδος της ατιμωρησίας τελειώνει – τουλάχιστον στα χαρτιά.
Η αργοπορημένη «δικαίωση» της αλήθειας
Το γεγονός ότι ένα τόσο βαρύ κατηγορητήριο διατυπώνεται 2,5 χρόνια μετά το δυστύχημα των Τεμπών, δείχνει όχι μόνο τη χρονική καθυστέρηση του κρατικού μηχανισμού, αλλά και τη συνέχιση μιας κουλτούρας ατιμωρησίας και ανευθυνότητας μέσα στον ΟΣΕ.
Η απόφαση της ΡΑΣ επιβεβαιώνει όσα καταγγέλλονταν από την πρώτη στιγμή: ότι οι σταθμάρχες ρίχτηκαν στα καθήκοντα χωρίς ουσιαστική εκπαίδευση, ότι τα προγράμματα παρακάμφθηκαν, και ότι το σύστημα λειτουργούσε με πρόχειρα μπαλώματα αντί για ουσιαστικές λύσεις.
Η δημόσια ασφάλεια, όπως όλα δείχνουν, παραμένει θύμα ενός οργανισμού που μαθαίνει από τα λάθη του μόνο όταν τα πληρώνει σε αίμα.
