Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά με ιδιαίτερη λαμπρότητα τη μνήμη των Αγίων Δέκα Μαρτύρων εν Κρήτη καθώς και του Οσίου Νήφωνος, Επισκόπου Κωνσταντιανής, δύο ξεχωριστών μαρτυρικών και πνευματικών μορφών που σφράγισαν με τη ζωή και το έργο τους την ιστορία της πίστεως.
Οι Άγιοι Δέκα Μάρτυρες εν Κρήτη έζησαν και μαρτύρησαν κατά τους χρόνους των σκληρών διωγμών των Χριστιανών, πιθανότατα επί αυτοκράτορος Δεκίου (3ος αιώνας μ.Χ.). Τα ονόματά τους – Θεόδουλος, Σατορνίνος, Ευπόρος, Γελάσιος, Ευνομιανός, Ζωτικός, Πομπήιος, Αγάθωνας, Βασιλείδης και Ευάρεστος – διασώθηκαν από την εκκλησιαστική παράδοση ως σύμβολα ομολογίας και ακλόνητης πίστης.
Στην τότε ρωμαιοκρατούμενη Κρήτη, οι δέκα αυτοί άνδρες αρνήθηκαν να θυσιάσουν στα είδωλα και να απαρνηθούν τον Χριστό. Υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια και τελικά αποκεφαλίστηκαν, επισφραγίζοντας με το αίμα τους την ομολογία τους. Το μαρτύριό τους λειτούργησε ως πνευματικός σπόρος για τη διάδοση του Χριστιανισμού στο νησί, ενισχύοντας τους πιστούς σε εποχές φόβου και αβεβαιότητας.
Η Εκκλησία τους τιμά όχι μόνο ως ιστορικά πρόσωπα, αλλά ως διαχρονικά πρότυπα θάρρους, ενότητας και αυταπάρνησης, υπενθυμίζοντας ότι η πίστη δεν είναι θεωρία, αλλά βίωμα και στάση ζωής.
Ο Όσιος Νήφων, Επίσκοπος Κωνσταντιανής
Παράλληλα, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Οσίου Νήφωνος, Επισκόπου Κωνσταντιανής, μιας μορφής που ξεχώρισε όχι για το μαρτύριο του αίματος, αλλά για το μαρτύριο της συνείδησης και της ασκητικής ζωής.
Ο Όσιος Νήφων διακρίθηκε από νεαρή ηλικία για τη βαθιά του πίστη, την ταπείνωση και την αγάπη προς τον Θεό και τον άνθρωπο. Ως επίσκοπος της Κωνσταντιανής (περιοχή της Ανατολής), υπηρέτησε το ποίμνιό του με πνεύμα θυσιαστικό, δίνοντας έμφαση στη μετάνοια, την πνευματική εγρήγορση και την καθαρότητα της καρδιάς.
Η διδασκαλία του, που διασώζεται μέσα από την υμνολογία και την παράδοση, τονίζει τον εσωτερικό αγώνα του ανθρώπου, τη νίκη κατά των παθών και τη συνεχή αναζήτηση της χάριτος του Θεού. Για τον λόγο αυτό, ο Όσιος Νήφων θεωρείται φωτεινός οδηγός πνευματικής ζωής και ποιμαντικής ευθύνης.
Η σημασία της σημερινής εορτής
Η κοινή μνήμη μαρτύρων και οσίου υπενθυμίζει δύο δρόμους που οδηγούν στην αγιότητα:
τον δρόμο της ομολογίας μέχρι θανάτου και τον δρόμο της καθημερινής πνευματικής άσκησης.
Σε μια εποχή όπου η πίστη συχνά δοκιμάζεται όχι με διωγμούς, αλλά με αδιαφορία και σύγχυση, η σημερινή εορτή έρχεται να υπενθυμίσει τη δύναμη της συνέπειας, της αλήθειας και της εσωτερικής ελευθερίας. Οι Άγιοι Δέκα Μάρτυρες εν Κρήτη και ο Όσιος Νήφων καλούν τον σύγχρονο άνθρωπο να σταθεί με ευθύνη απέναντι στις αξίες του, αντλώντας δύναμη από το παράδειγμά τους.
Η Εκκλησία, τιμώντας τη μνήμη τους, δεν στρέφεται απλώς στο παρελθόν, αλλά προβάλλει ζωντανά πρότυπα ζωής και πίστης για το παρόν και το μέλλον.
