Τραγέλαφος στη σύνοδο των ΥΠΕΞ, που κάλεσαν τον «σουλτάνο» να επανεξετάσει την απόφασή του. Ικανοποίηση Δένδια
Η Αγια-Σοφιά έγινε τζαμί και οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν, μετά κόπων και βασάνων, να μη μείνουν μόνο στις δηλώσεις λύπης και θλίψης, αλλά να πάνε ένα σκαλί παραπάνω, να καταδικάσουν μεν τον «σουλτάνο» Ερντογάν για την απόφασή του και να τον καλέσουν να την επανεξετάσει. Καμία πράξη αντίδρασης. Μόνο τσάι και συμπάθεια και, όπως δήλωσε ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ, «καταδικάζουμε απερίφραστα την απόφαση μετατροπής ενός τόσο εμβληματικού μνημείου σε τζαμί και καλούμε την τουρκική πλευρά να επανεξετάσει αυτή την απόφαση».
Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., το οποίο συνεδρίασε για πρώτη φορά έπειτα από πολλούς μήνες με φυσική παρουσία στις Βρυξέλλες, αποφάσισε να αναθέσει στον Μπορέλ να «ερευνήσει νέες οδούς για τη μείωση των εντάσεων με την Τουρκία», να προετοιμάσει σε τεχνικό επίπεδο «πιθανά μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε σχέση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε» και να διερευνήσει την προσθήκη περισσότερων καταχωρίσεων στη λίστα των κυρώσεων, έπειτα από αίτημα της Κύπρου.
Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι, όπως το είπαν άλλωστε, θεωρούν την Τουρκία σημαντική χώρα, με την οποία θα μπορούσε η Ε.Ε. να αναπτύξει καλύτερες σχέσεις.
Πάντως, και παρά το γεγονός ότι οι υπουργοί, προσερχόμενοι στο συμβούλιο, έβγαζαν «ηρωικούς δεκάρικους», η συζήτηση δεν πήγαινε καλά ως προς την -έστω «χλιαρή»- καταδίκη της αδιανόητης πράξης του Ερντογάν.
Το παρασκήνιο από τη συνεδρίαση είναι πλούσιο. Όλοι εξέφραζαν μόνο τη λύπη και τη θλίψη τους, και για μια ακόμη φορά η αλληλεγγύη της Ευρώπης έμοιαζε να πέφτει θύμα, των οικονομικών συμφερόντων των πλούσιων χωρών. Ελλάδα και Κυπρος, για μια ακόμη φορά, έβλεπαν την Ευρώπη να κλείνει το μάτι στην Τουρκία. Τελικά, όμως, υπήρξαν φωνές καταδίκης της Τουρκίας και του Ερντογάν. Ένα μικρό μπλοκ χωρών κατά της τουρκικής προκλητικότητας έκανε την εμφάνισή του. Η Αυστρία, το Λουξεμβούργο, η Εσθονία και η Σλοβακία ζήτησαν σκληρά μέτρα κατά της Τουρκίας.
Ικανοποιημένος δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και υποστήριξε ότι η καταδίκη της Τουρκίας, όσον αφορά τη μετατροπή της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί, ήταν ισχυρή: «Είμαι ικανοποιημένος, διότι οι εταίροι εξέφρασαν αλληλεγγύη έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Υπήρξε ευρύτατη συναίνεση να εκπονηθεί, κατόπιν αιτήματός μας, κατάλογος κατάλληλων περαιτέρω μέτρων, δηλαδή κυρώσεων, που θα επιτρέψουν στην Ε.Ε. να απαντήσει αποτελεσματικά, εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραβατική συμπεριφορά της».
Ο Ελληνας ΥΠΕΞ ζήτησε να συζητηθεί η τουρκική παραβατικότητα και στο άτυπο συμβούλιο του Αυγούστου στο Βερολίνο, ενώ τόνισε: «Ενημέρωσα επίσης τους συναδέλφους ότι θα ζητήσω τη σύγκληση έκτακτου συμβουλίου, εάν η Τουρκία μέχρι το άτυπο συμβούλιο κλιμακώσει την παραβατική συμπεριφορά της».
Προσερχόμενος στο συμβούλιο, ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. για Ζητήματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ παραδέχθηκε ότι οι σχέσεις Τουρκίας – Ε.Ε. δεν είναι πλέον στο καλύτερο σημείο, ωστόσο τόνισε ότι «θα ακολουθήσουμε ένα μονοπάτι που θα οδηγήσει σε μείωση της έντασης». Την ίδια ώρα και ο Πολωνός υπουργός Γιάτσεκ Τσαπούτοβιτς εξέφρασε την αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, αν και επεσήμανε ότι η Τουρκία παραμένει σημαντικός εταίρος της Ε.Ε. σε θέματα, όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση. Σε αυστηρό τόνο, ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν διεμήνυσε τη Δευτέρα πως όποιες ελπίδες ότι η Τουρκία θα γίνει μια ευρωπαϊκή χώρα διαψεύδονται, καθώς με τις ενέργειές της «σβήνει» την ενταξιακή της πορεία.
Τόνισε δε ότι «η Μεσόγειος δεν είναι μπανιέρα, αλλά μεγάλη θάλασσα», όπου πολλές χώρες έχουν δικαιώματα, τα οποία θα μπορούσαν να ασκήσουν. «Αυτό που συμβαίνει στην ανατολική Μεσόγειο είναι λόγος ανησυχίας, όπως επίσης τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δημοκρατία στην Τουρκία» δήλωσε από την πλευρά της η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας Αν Λίντε, ενώ ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ χαρακτήρισε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί τον «νεότερο κρίκο σε μια αλυσίδα προκλήσεων» εκ μέρους της Τουρκίας και ζήτησε τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με την Αγκυρα.
