Ελλάδα και Κύπρος έδωσαν τεράστια μάχη για να αποτρέψουν τα σχέδια της Γερμανίας που δεν προέβλεπαν κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας
Ρεπορτάζ Γιώργος Τραπεζιώτης
Αν και επισήμως το μενού στο χθεσινοβραδινό δείπνο των «27» περιελάμβανε γεμιστά ορτύκια και σαλάτα με φασολάκια, ψητό ιβηρικό χοιρινό φιλέτο με ψητά λαχανικά και σορμπέ βατόμουρου, τελικά αποδείχθηκε πως το κυρίως πιάτο στις Βρυξέλλες δεν ήταν άλλο από τα ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα. Σε μια βραδιά εξαιρετικά δύσκολη, που στην εξέλιξή της απέκτησε όλα τα στοιχεία του διπλωματικού θρίλερ, αποκαλύφθηκαν πολλά. Η παντοδυναμία της Γερμανίας, η οποία συνεχίζει να επιβάλλει τη δική της ατζέντα στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής πάντα σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων, η επιρροή-πίεση που ασκεί λόγω Προσφυγικού η Τουρκία στις Βρυξέλλες, αλλά και η έλλειψη προετοιμασίας εκ μέρους της Αθήνας, που αποδείχθηκε πως υστέρησε σημαντικά στην εκπόνηση σχεδίου για την επιβολή της δικής της ατζέντας. Το αποτέλεσμα;
Ακόμη μια σοβαρή εθνική ήττα (η τρίτη χθες), στο παρά πέντε μάλιστα της έναρξης του περιβόητου ελληνοτουρκικού «διαλόγου». Της ενέδρας που στήνουν εδώ και καιρό Μέρκελ και Ερντογάν, με στόχο να συρθεί η Ελλάδα στο τραπέζι με ανοιχτή ατζέντα.
Η πρώτη πράξη του ναυαγίου των Βρυξελλών γράφτηκε αρκετά νωρίς το βράδυ της Πέμπτης, όταν η Ελλάδα και η Κύπρος ορθώς αρνήθηκαν να αποδεχθούν το προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, ελέω της απουσίας οποιασδήποτε αναφοράς περί κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Ενα κείμενο βεβαίως προκλητικό, το οποίο ακόμη και ο ίδιος ο Ερντογάν να το είχε συντάξει, από διπλωματικό φιλότιμο και μόνο, δεν θα έβαζε σε αυτό τόσα βασικά τουρκικά αιτήματα. Σύμφωνα με το Politico, στο απορριφθέν προσχέδιο, λοιπόν, αναφερόταν, μεταξύ άλλων, πως η Ε.Ε. είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της ώστε να διασφαλίσει τον σεβασμό της κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου.
Εντούτοις, σημείωνε συγχρόνως πως «υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην ανατολική Μεσόγειο», οι ηγέτες της Ε.Ε. συμφωνούν να «δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα Ε.Ε. – Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου» καθώς και «υψηλού επιπέδου διαλόγους» και «συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας για το 2016». Το επίμαχο προσχέδιο ζητούσε επίσης τη διεξαγωγή «πολυμερούς διάσκεψης για την ανατολική Μεσόγειο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ» και αναθέτει στον ανώτατο διπλωμάτη της Ζοζέπ Μπορέλ να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες, δίχως όμως να διευκρινίζει ποιοι θα ήταν οι συμμετέχοντες σε αυτή – κι ενώ είναι γνωστό πως η Αγκυρα επιθυμεί διακαώς να βάλει στο παιχνίδι τους εκπροσώπους του ψευδοκράτους.
Μετά την απουσία αναφοράς περί κυρώσεων κατά της Τουρκίας, και στο πλαίσιο της διακοπής της Συνόδου που διήρκεσε πάνω από τα αρχικά προβλεπόμενα 45 λεπτά, οργανώθηκε τετραμερής συνάντηση με τη συμμετοχή των Ανγκελα Μέρκελ, Εμανουέλ Μακρόν, Κυριάκου Μητσοτάκη και Νίκου Αναστασιάδη, καθώς και των Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Σαρλ Μισέλ. Εν τέλει, οι διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν μετά το δείπνο (στη διάρκεια του οποίου θα συζητούνταν τα άλλα ζητήματα που απασχολούσαν τη Σύνοδο), όπου, σύμφωνα με το Κυπριακό Πρακτορείο, ο Μισέλ επρόκειτο να καταθέσει νέο προσχέδιο συμπερασμάτων. Σε αυτό είχε προστεθεί η αναφορά για την έντονη καταδίκη της Ε.Ε. για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σημείωνε ότι η Ε.Ε. «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του Κυπριακού», διατηρούσε τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, δέσμευε το Συμβούλιο για αποφάσεις έως τον Δεκέμβριο και περιελάμβανε την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».
Η πικρή γεύση που άφηναν οι εξελίξεις, βέβαια, δημιουργούν ερωτηματικά. Είναι προφανές ότι το κείμενο ήταν απόρροια της επιρροής της Γερμανίας, η οποία δεν επιθυμεί κυρώσεις κατά της Αγκυρας. Κάτι που άλλωστε φάνηκε και από τις δηλώσεις της Μέρκελ, η οποία, προσερχόμενη στη Σύνοδο, τάχθηκε κατά των κυρώσεων. Μάλιστα, η Καγκελάριος φέρεται ότι δεν θέλει να υπάρχει αναφορά για κυρώσεις, επικαλούμενη την -περίεργη λόγω momentum- συμφωνία που ανακοινώθηκε νωρίτερα χθες για τη συμφωνία δημιουργίας μηχανισμού αποτροπής των εντάσεων μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ.
Σε ευθεία γραμμή με τα «θέλω» της Μέρκελ ο Μητσοτάκης!
Η Κύπρος προσπαθεί στις Βρυξέλλες για τη δικαίωσή της και για την τιμωρία της Τουρκίας, μέσω των κυρώσεων από την Ε.Ε., αλλά μοιάζει να προσπαθεί μόνη της, χωρίς την ουσιαστική συμπαράσταση της Ελλάδας. Είναι γεγονός ότι οι σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας δεν διανύουν την καλύτερη περίοδο και δεν ξεπερνιούνται τα προβλήματα με μια επίσκεψη του Ελληνα ΥΠΕΞ στην Κύπρο, όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κάνει σαν να ξεχνά ότι τα τουρκικά πλοία πραγματοποιούν γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Μοιάζει να το ξεχνά, όπως «ξέχασε» ότι επί έναν μήνα το «Oruc Reis» παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Είναι αρκετό για τον κ. Μητσοτάκη το γεγονός ότι αποχώρησε και αισθάνεται ικανοποιημένος με την προοπτική επανέναρξης των διερευνητικών συνομιλιών.
Όσον αφορά το θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία, μάλλον η ελληνική πλευρά κινείται στη γραμμή Μέρκελ. Δεν τις επιθυμεί. Αλλωστε στη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αμέσως μετά την άφιξή του στις Βρυξέλλες για την ειδική σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, «οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι η Ε.Ε. επιθυμεί μία καλή σχέση με την Τουρκία και σταθερότητα στην περιοχή».
Ήταν αρκετά σαφείς και οι δύο, όπως και η Μέρκελ, στις δηλώσεις τους. Και αυτό έγινε φανερό και στο κείμενο συμπερασμάτων, στο οποίο δεν υπήρχε καμία αναφορά σε κυρώσεις απέναντι στην Τουρκία. Οπως μετέδωσε ο ανταποκριτής του ΚΥΠΕ Αθανάσιος Αθανασίου από τις Βρυξέλλες, στο προσχέδιο συμπερασμάτων δεν γινόταν καμία αναφορά στην Τουρκία, σε αντίθεση με τη Λευκορωσία, την υπόθεση Ναβάλνι και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ο ανταποκριτής του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων δημοσίευσε όλο το προσχέδιο των συμπερασμάτων. Οι Ελληνες δημοσιογράφοι, που ζήτησαν πληροφορίες, πριν από τη σύνοδο, έλαβαν μια τουλάχιστον περίεργη απάντηση από την αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπο Αριστοτελία Πελώνη: «Λόγοι εμπιστευτικότητας επέβαλαν να μη δοθεί στη δημοσιότητα το κείμενο των συμπερασμάτων του συμβουλίου για τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο».
Η μετριοπαθής στάση της ελληνικής κυβέρνησης, εν όψει των διερευνητικών επαφών, αποτυπώνεται και στην επιστολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη για την επέτειο των 60 χρόνων εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η επιστολή είναι μεν ευχαριστήρια, αλλά οι διατυπώσεις είναι συγκρατημένες, σε σημείο… παρεξηγήσεως. Δεν υπάρχει καμία σαφής αναφορά στην ανάγκη επιβολής ευρωπαϊκών κυρώσεων προς την Αγκυρα για να σταματήσει να αμφισβητεί έμπρακτα την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ και στο έδαφός της, χρησιμοποιώντας ακόμη και στρατιωτικά μέσα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι στην επιστολή περιγράφονται επακριβώς σε όσα υπόκεινται οι Κύπριοι από την Τουρκία. Στήριξη και αλληλεγγύη μόνο στα λόγια και όχι στις πράξεις.
Αναστασιάδης: Να τερματιστεί εδώ και τώρα η «διπλωματία των κανονιοφόρων»
Αμετακίνητη στη θέση της να ασκήσει βέτο σε κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας όσο δεν αποφασιζόταν μία αντίστοιχη κίνηση κατά της Τουρκίας εμφανιζόταν έως και τη στιγμή που άρχισε η συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής η Κύπρος, παρά τις έντονες πιέσεις που δέχθηκε μέχρι και την τελευταία στιγμή ο Νίκος Αναστασιάδης. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είχε διαμηνύσει τη σταθερή θέση της χώρας του και στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ σε κατ’ ιδίαν συνάντησή τους, κάτι που επανέλαβε και χθες το μεσημέρι στο Reuters Κύπριος διπλωμάτης. «Για να αποδεσμεύσουμε τον φάκελο της Λευκορωσίας θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία και επί των προτάσεών μας» τόνισε ο διπλωμάτης και συνέχισε: «Φαντάζομαι ότι θα υπάρξει μακρά συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δεν το αποκλείω να βγει τελικά κάτι, αλλά προς το παρόν δεν θα πόνταρα σε μία ευτυχή έκβαση».
Σε διάγγελμά του, εξάλλου, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 60 χρόνων από την ανακήρυξη και την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο κ. Αναστασιάδης ανέφερε ότι αναμένει από τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πιο έμπρακτη και αποτελεσματική στάση, ώστε να τερματιστεί «η διπλωματία των κανονιοφόρων και την κρίση να διαδεχθεί ο διάλογος ή η παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο, στη βάση πάντα του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας».
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας σημείωσε ότι η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συμπίπτει με την ημέρα που γιορτάζουμε την ανεξαρτησία της Κύπρου και την απαλλαγή της από τον αποικιακό ζυγό. «Ως ηγέτης της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έχω άλλη επιλογή παρά να υπερασπιστώ αυτό που με αίμα και θυσίες ο κυπριακός λαός κατόρθωσε να μας παραδώσει αλλά και να διασώσει» είπε.
Την ίδια ώρα που οι Κύπριοι κρατούσαν μόνοι τους ψηλά τη σημαία, αγωνιζόμενοι απέναντι σε όλη την Ευρώπη, η χώρα μας τη στηρίζει μόνο στα λόγια. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, με αφορμή την επέτειο ανεξαρτησίας της Κύπρου, σημείωσε: «Μέχρι τελικής ευοδώσεως, αταλάντευτος, κοινός μας στόχος παραμένει ο τερματισμός της τουρκικής κατοχής στο νησί, στο πλαίσιο συνολικής και συμφωνημένης λύσης του κυπριακού ζητήματος».
Από την Κύπρο, εξάλλου, όπου βρέθηκε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας της Ελλάδας Νίκος Παναγιωτόπουλος για να παραστεί στη στρατιωτική παρέλαση για τους επετειακούς εορτασμούς δήλωσε ότι «συντονίζουμε τις ενέργειές μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη λήψη των αποφάσεων που προασπίζουν το εθνικό μας συμφέρον».
