Ο πρέσβης και δύο στελέχη της αρμενικής κοινότητας στην Αθήνα μιλούν για το «παιχνίδι» της Τουρκίας στον νότιο Καύκασο και τη στρατολόγηση τρομοκρατών
Θέλοντας να καταγράψει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν κατά της χώρας τους, με τουρκική υποστήριξη, η «δημοκρατία» επικοινώνησε με τον πρέσβη της Αρμενίας στην Ελλάδα Fadey Charchoghlyan, με το στέλεχος της αρμενικής Εθνικής Επιτροπής Ελλάδος Μαρλέν Κουρτογλιάν και με τον γνωστό, αρμενικής καταγωγής, δημοσιογράφο Κρικόρ Τσακιτζιάν. Οι απαντήσεις τους στα ερωτήματα της εφημερίδας μας είναι ιδιαίτερα κατατοπιστικές και χρήσιμες… Τόσο για την κατάσταση στη χώρα τους και την εμπλοκή της Τουρκίας όσο και για τη στάση του ελληνικού λαού και του ελληνικού κράτους σε αυτή την τόσο δύσκολη για τους ίδιους στιγμή.
Ο πρέσβης
Η Αρμενία καταγγέλλει την τουρκική εμπλοκή στις συγκρούσεις. Ποια θα είναι τα επόμενα βήματά σας όσον αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα; Μπορεί η τουρκική συμπεριφορά να συνεχίσει να γίνεται ανεκτή στο διεθνές περιβάλλον;
Η κλιμάκωση ξεκίνησε νωρίς το πρωί στις 27 Σεπτεμβρίου, όταν οι ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσαν μαζική επίθεση κατά μήκος ολόκληρης της γραμμής επαφής του Αρτσάχ (σ.σ.: το Ναγκόρνο-Καραμπάχ) και του Αζερμπαϊτζάν. Τούτη την ώρα η μεγάλης κλίμακας επίθεση του Αζερμπαϊτζάν εναντίον του Αρτσάχ συνεχίζεται και, κατά τη βαθιά μας πεποίθηση, η επίθεση αυτή ήταν προσχεδιασμένη και προμελετημένη όχι μόνο από το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και με τη μεγάλη βοήθεια της Τουρκίας. Οι πρόσφατες δηλώσεις της ανώτατης ηγεσίας και των δύο χωρών αποτελούν την απτή απόδειξη.
Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, εκείνοι συνεχώς απειλούσαν με χρήση βίας. Μετά τον Ιούλιο η πολύ επιθετική ρητορική συνοδευόταν από επιθετικές ενέργειες, οι οποίες ήταν προάγγελος της στρατιωτικής κλιμάκωσης, και σήμερα, τόλμησαν να προχωρήσουν σε αυτή την κατεύθυνση, χρησιμοποιώντας βία και επιδιώκοντας μια στρατιωτική λύση.
Η Αρμενία και το Αρτσάχ δεν έχουν κανένα συμφέρον ή πρόθεση για επιδείνωση της κατάστασης. Εμείς έχουμε απορρίψει την επιλογή στρατιωτικής επίλυσης για τη διένεξη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ως εκ τούτου, είναι εντελώς απαράδεκτες οι κατηγορίες ότι το αρχίσαμε εμείς. Οσο η Αρμενία τόσο και το Αρτσάχ ήταν πολύ συνεπείς – η ειρηνική διευθέτηση αποτελεί μονόδρομο για την επίλυση της διένεξης. Είμαστε απολύτως αποφασισμένοι για άλλη μία φορά να αποκρούσουμε την επίθεση, κάτι το οποίο δεν είναι καινούργιο. Η πρώτη επίθεση έγινε το 2016, μία άλλη επίθεση πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2020 και τώρα, αυτή η επίθεση είναι η τρίτη προσπάθειά τους. Και η επίθεση αυτή θα αντιμετωπιστεί, ενώ η αποφασιστικότητα του λαού της Αρμενίας και του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν και θα παραμείνει πολύ δυνατή.
Η Τουρκία
Η στάση της Τουρκίας είναι εξαιρετικά εχθρική και επιδεινώνει συνεχώς την κατάσταση. Πρόκειται για μια καινούργια εξέλιξη σε αυτήν τη σύγκρουση. Εχει πάρει μια πολύ επιθετική στάση εναντίον της Αρμενίας και του Αρτσάχ. Προμηθεύει το Αζερμπαϊτζάν με στρατιωτικό υλικό, τους τελευταίους μήνες έχουν κάνει ασκήσεις και έχουν μεταφέρει εξοπλισμό στο Αζερμπαϊτζάν. Παρατηρούμε τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα κοντά στη γραμμή επαφής μεταξύ του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και του Αζερμπαϊτζάν. Λαμβάνουμε πολύ ανησυχητικές πληροφορίες για στρατολόγηση τρομοκρατών από εκείνες τις περιοχές της Συρίας που ελέγχονται από την Τουρκία. Εχουμε δει την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν, κάτι το οποίο επίσης δείχνει τη μονομερή υποστήριξη της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν και την πολύ επιθετική ρητορική προς την Αρμενία.
Ο πρόεδρος Ερντογάν και η Τουρκία ήταν οι πιο αποσταθεροποιητικοί παράγοντες σε όλη αυτή την κατάσταση. Η Τουρκία αποτελεσματικά αυξάνει την επιρροή της και διεξάγει μια πολιτική αποσταθεροποιητική και αυτό το βλέπουμε σε ολόκληρη τη γειτονιά της Τουρκίας – από την ανατολική Μεσόγειο έως τη Μέση Ανατολή. Στην πραγματικότητα εξάγουν αυτήν την αποσταθεροποίηση στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου. Εμείς αυτό δεν το καλωσορίζουμε, το απορρίπτουμε εντελώς.
Αυτές τις ημέρες λαμβάνουμε πολλές πληροφορίες από διάφορες πηγές ότι στις επιχειρήσεις συμμετέχουν μισθοφόροι τρομοκράτες. Αλλά στην αρχή ήμασταν πολύ προσεκτικοί, επειδή έπρεπε να είμαστε σίγουροι πόσο αξιόπιστες είναι αυτές οι πληροφορίες, αλλά η συχνότητα και ο όγκος αυτών των πληροφοριών δείχνουν ότι τελικά είναι αξιόπιστες. Η Τουρκία πολεμά δίπλα δίπλα με το Αζερμπαϊτζάν, στρατολογώντας ξένους τρομοκράτες – μαχητές από εκείνες τις περιοχές της Συρίας που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του τουρκικού στρατού.
Η συμμαχία Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν είναι πολύ εμφανής στη σύγκρουση. Μιλάμε για 4.000 μισθοφόρους. Εμείς έχουμε θέσει το θέμα αυτό στους διεθνείς οργανισμούς. Αυτός είναι ο δρόμος που επέλεξε η Τουρκία, για να σπείρει και να εξαγάγει την αστάθεια προς τον Νότιο Καύκασο, κάτι που δεν είναι ευπρόσδεκτο.
Ως πρέσβης της Αρμενίας στη χώρα μας πώς εισπράττετε τη στάση του ελληνικού λαού και της ελληνικής κυβέρνησης;
Δράττομαι της ευκαιρίας εκ μέρους του αρμενικού λαού να εκφράσω τη βαθιά μας ευγνωμοσύνη προς τη φίλη ελληνική κυβέρνηση και τον αδελφό ελληνικό λαό για την υποστήριξη και συμπαράσταση στον αρμενικό λαό σε αυτήν τη δύσκολη στιγμή.
Από την αρχή των εχθροπραξιών εγκαταστάθηκε μια επιχειρησιακή επικοινωνία μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών, έχουν πραγματοποιηθεί τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ των υπουργών, όπου ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας εξέφρασε την υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης και υπογράμμισε ότι η Ελλάδα αποδοκιμάζει κάθε παρέμβαση τρίτων που υποδαυλίζει την ένταση. Στις 30 Σεπτεμβρίου η Ελλάδα ζήτησε την έκτακτη σύγκληση του Μόνιμου Συμβουλίου του ΟΑΣΕ για να συζητηθεί η κλιμάκωση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ο κ. Δένδιας το σχετικό αίτημα το υπέβαλε με επιστολή του στην αλβανική προεδρία του ΟΑΣΕ και αυτό είναι κάτι που μπορεί να συμβάλει στην άμεση αποκλιμάκωση της έντασης. Επίσης, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης τηλεφωνικής συνομιλίας με τον Αρμένιο ομόλογό του Ζοχράμπ Μνατσακανάν μίλησε και εξέφρασε την ετοιμότητα αυτήν. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της τηλεφωνικής συνομιλίας επιβεβαιώθηκαν οι στενοί δεσμοί φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Αρμενίας. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στα πρόσφατα γεγονότα στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, σημειώνοντας ότι η κλιμάκωση της έντασης μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα.
Κρικόρ Τσακιτζιάν: Τα… τουρκοκάναλα και ο Ευαγγελάτος
Ποια είναι η σχέση Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας; Πρόκειται για την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο όνομα του παντουρκισμού;
Το έχουν δηλώσει δημόσια και οι δύο πρόεδροι, Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν, πως είναι ένα έθνος, δύο κράτη. Και ο Αζέρος πρόεδρος Αλίεφ, όταν μίλησε προσβλητικά στον Ελληνα πρέσβη στο Μπακού κ. Νικόλαο Πιπερίγκο, του ξεκαθάρισε ότι η ευθυγράμμιση της πολιτικής του Μπακού με την Αγκυρα είναι απόλυτη σε όλα τα μέτωπα, ακόμη και στο θέμα της ανατολικής Μεσογείου. Επίσης τους ενώνουν και τα οικονομικά συμφέροντα του αγωγού φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν. Σε έναν αγωγό που η Τουρκία κατέχει μέσω της Turkish Petroleum το 6,53%. Εν τω μεταξύ το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν το εμπόδιο για τη διέλευση του αγωγού του Μπακού προς την Ευρώπη κι έτσι αναγκάστηκαν να κάνουν ολόκληρη παράκαμψη. Θέλουν να βγάλουν από τη μέση την Αρμενία και το Καραμπάχ, για να ξεμπερδεύουν μια και καλή μαζί τους, στο μεγάλο όραμα του παντουρκισμού και πανισλαμισμού, στον οποίο θέλει να ηγηθεί η αναθεωρητική Τουρκία.
Είναι η στάση της Ρωσίας αυτή που θα περίμενε η Αρμενία;
Η στάση της Ρωσίας είναι αμφιλεγόμενη. Θέλει να κρατήσει μια ουδετερότητα, με την πρόφαση να μπορέσει να παίξει ενεργό μεσολαβητικό ρόλο όταν έρθει η ώρα. Από την άλλη, μην ξεχνάμε ότι Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν είναι από τους καλούς πελάτες της στα εξοπλιστικά προγράμματα και δεν θέλει να τα σπάσει μαζί τους αυτή τη στιγμή, εκτός αν γενικεύσουν τον πόλεμο και εμπλέξουν την Αρμενία, στην οποία διατηρεί στρατιωτική βάση και είναι εγγυήτρια δύναμη, όπως ορίζεται από τη Συνθήκη της Τασκένδης.
Σε πρόσφατο άρθρο σας ονομάσατε «τουρκικών συμφερόντων» τον Σκάι. Γιατί;
Βεβαίως και είναι τουρκικών συμφερόντων ο Σκάι, αφού κάνει δουλειές με τον Τούρκο μεγαλοπαραγωγό Ατζούν Ιλιτζαλί, ο οποίος τροφοδοτεί την ελληνική τηλεοπτική αγορά με τουρκικά σκουπίδια τύπου ριάλιτι και άθλιας τουρκικής υποκουλτούρας σίριαλ. Τα ίδια σκουπίδια τουρκομπαρόκ σίριαλ μάς σερβίρει χρόνια τώρα και το Star. Παρά όσα συμβαίνουν με την επιθετικότητα της Τουρκίας, δεν λένε να τα αποσύρουν. Συνεχίζουν συστηματικά να κάνουν πλύση εγκεφάλου δήθεν τουρκοφιλίας με την τηλεοπτική σαβούρα που προβάλλουν.
Τελευταία είδαμε και τον Νίκο Ευαγγελάτο να αναλαμβάνει εργολαβικά να αλλάξει την ιστορία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και να παπαγαλίζει τα δελτία Τύπου που εξέδωσε η πρεσβεία του Αζερμπαϊτζάν.
Μετέδωσε ακριβώς ό,τι αναφερόταν σε επιστολή που έστειλε η πρεσβεία για να καπελώσει δική μου ανάρτηση στο site politispress.gr και δεν άλλαξε ούτε λέξη απ’ όσα έλεγε η ανακοίνωση του πρέσβη. Η Αρμενία όμως έχει στο πλευρό της όλο τον δημοκρατικά σκεπτόμενο κόσμο και την αμέριστη συμπαράσταση του ελληνικού λαού.
Μαρλέν Κουρτογλιάν: Οργή για τη διεθνή σιωπή
Εως πριν από λίγες εβδομάδες στην Ελλάδα υπήρχε η πιθανότητα της στρατιωτικής σύγκρουσης με την Τουρκία. Σήμερα η πατρίδα σας βάλλεται από αζερικά και τουρκικά μέσα. Ποια είναι τα συναισθήματα στην κοινότητα των Αρμενίων στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή; Πώς αντιμετωπίζετε τα γεγονότα στην πατρίδα σας; Ισχύουν όσα ακούγονται για νέους της κοινότητας που μεταβαίνουν στην Αρμενία για να ενταχθούν στον στρατό;
Τι να πρωτοαναφέρει κανείς μέσα σε λίγες γραμμές για το πώς αισθανόμαστε αυτήν τη στιγμή; Οργή για τη σιωπή της διεθνούς κοινότητας; Αδικία επειδή πολεμάμε για το αυτονόητο; Πόνο για τα χαμένα παιδιά; Ομως το ηθικό είναι υψηλό. Τόσο στην Αρμενία όσο και στο Αρτσάχ η κατάσταση αντιμετωπίζεται με θάρρος και αποφασιστικότητα σε όλα τα επίπεδα, από τις κυβερνήσεις, τον στρατό μέχρι και τους απλούς πολίτες. Καθημερινά συρρέει κόσμος (άντρες και γυναίκες) σε αρμόδιους φορείς ώστε να δηλώσει την επιθυμία του να συμβάλει στον πόλεμο εθελοντικά. Στην Αρμενία, από την πρώτη ημέρα, οργανώθηκαν εκστρατείες συγκέντρωσης φαρμάκων, ρουχισμού και αναγκαίου υλικού για να σταλούν στα μέτωπα. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν μεμονωμένα περιστατικά περιπτώσεων στην κοινότητα όπου νέοι έχουν εκφράσει την επιθυμία τους να μεταβούν στην Αρμενία για να ενταχθούν στον στρατό. Είναι φυσικό άλλωστε όλοι να θέλουν να συνδράμουν τους συμπατριώτες μας. Σαν μια γροθιά. Ενωμένοι! Εάν ζητηθεί κάτι τέτοιο από τους αρμόδιους φορείς της Αρμενίας, τότε θα υπάρξουν οι απαραίτητες πρωτοβουλίες.
Πώς κρίνετε τη στάση της κυβέρνησης και των κομμάτων; Τι άλλο θα περιμένατε από την Ελλάδα;
Θα περιμέναμε μια πιο σθεναρή στάση από το να καλούν τις δύο πλευρές να δείξουν αυτοσυγκράτηση, ειδικά μετά την πολύ πρόσφατη γενναία στάση του υπουργείου Εξωτερικών της Αρμενίας που στάθηκε αλληλέγγυα και έτοιμη να συνδράμει την Ελλάδα στο ζήτημα της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο. Θα θέλαμε να θέσουμε υπόψη στους αναγνώστες ότι το Αζερμπαϊτζάν είχε εκφράσει την αμέριστη συμπαράστασή του στην αδελφική Τουρκία τότε. Είναι στενός σύμμαχος της Τουρκίας. Ως εκ τούτου, θα περιμέναμε μία πιο έμπρακτη συμπαράσταση και αντιμετώπιση από την κυβέρνηση και τα κόμματα.
Από τα σπαθιά των Τούρκων, στον διαμελισμό του Στάλιν
Η ιστορική περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τα τέλη του 18ου έως τις αρχές του 20ού αιώνα ταλανίστηκε με συνεχείς διενέξεις και αιματηρούς πολέμους. Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα, πρέπει να ανατρέξουμε στην Iστορία.
Οι παράλογες απαιτήσεις των κατακτητών (Τάταροι, Τούρκοι) και η εσκεμμένη αδιαφορία των διεθνών δυνάμεων είχαν ως αποτέλεσμα το Αρτσάχ να αποκοπεί από την Αρμενία και παράλληλα να επιβληθούν απαράδεκτες συνθήκες σε πολιτικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό επίπεδο. Περίπου 70 χρόνια παρέμεινε κάτω από ένα ιδιότυπο καθεστώς «αυτονομίας».
Με την ανεξαρτητοποίηση της Αρμενίας και την απελευθέρωση της περιοχής Λατσίν επανέκτησε την εδαφική συνέχεια με την Αρμενία, αλλά και την αρμενική ονομασία Αρτσάχ. Ο Στράβων στα «Γεωγραφικά» του αποκαλεί το Αρτσάχ «Ορχιστηνή». Γράφει συγκεκριμένα: «Εστι δε και η Φαυηνή της Αρμενίας επαρχία και η Κωμισινή και Ορχιστηνή πλείστην ιππείαν παρέχουσα». Δηλαδή: «Είναι και η Φαυηνή επαρχία της Αρμενίας, καθώς επίσης και η Κωμισινή και η Ορχιστηνή, που εκτρέφει πολλά άλογα».
Ακόμη και στα χρόνια που η υπόλοιπη Αρμενία ήταν ολοκληρωτικά υπόδουλη, το Αρτσάχ παρέμενε ημιανεξάρτητο, χωρισμένο σε πέντε αρμενικά πριγκιπάτα (Μελικουτιούν) που υπάγονταν στον Σάχη της Περσίας. Η κατάσταση αυτή άλλαξε στα μέσα του 18ου αιώνα, όταν άρχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή τουρκικά φύλα, προκαλώντας πολεμικές συγκρούσεις με τις δυνάμεις των Αρμένιων πριγκίπων (Μελίκ). Επίσης, από το 551 έως το 1828 στο Αρτσάχ υπήρχε τοπικό αρμενικό Καθολικάτο (Πατριαρχείο), με 81ο και τελευταίο Καθολικό τον Σαρκίς Β’ Καντσασαρετσί (1810-1828). Εκτοτε η έδρα μετατράπηκε σε μητρόπολη.
Μετά τη σοβιετοποίηση των δημοκρατιών της Υπερκαυκασίας, η κυβέρνηση του σοβιετοποιημένου Αζερμπαϊτζάν αναγνώρισε το Ορεινό Καραμπάχ ως τμήμα της σοβιετικής Αρμενίας. Στις 12 Ιουνίου του 1921 η κυβέρνηση της σοβιετικής Αρμενίας ανακήρυξε το Ορεινό Καραμπάχ αναπόσπαστο τμήμα της με βάση την κατ’ επανάληψη εκφρασμένη θέληση των κατοίκων του. Εν τέλει, στις 5 Ιουλίου του 1921 ο Στάλιν αποφάσισε ότι πρέπει να συμπεριληφθεί εντός των συνόρων της Σοβιετικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, χρησιμοποιώντας ως πρόφαση την ανάγκη αρμονίας μεταξύ μουσουλμάνων και Αρμενίων.
Η Επαναστατική Επιτροπή του σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν αποφάσισε να διαμελίσει το Ορεινό Καραμπάχ και να δημιουργήσει σε ένα μικρό τμήμα της επικράτειάς του την αυτόνομη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που θα συνορεύει με τη σοβιετική Αρμενία. Από τη νέα αυτόνομη περιοχή αποκλείστηκαν τελείως όλες οι περιοχές του Βόρειου Καραμπάχ, όπου κατοικούσαν Αρμένιοι, όπως επίσης και κάποιες δυτικές και νότιες λωρίδες γης οι οποίες γεωγραφικά και εθνογραφικά ανήκαν στο Ορεινό Καραμπάχ. Το Ορεινό Καραμπάχ χωρίστηκε με τέτοιον τρόπο, ώστε ένα τμήμα του να λειτουργεί σαν ξεχωριστή αυτόνομη περιοχή, ενώ το υπόλοιπο εντάχθηκε στη διοικητική επικράτεια του σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν εξουδετερώνοντας έτσι τους φυσικούς και γεωγραφικούς δεσμούς ανάμεσα στη Δημοκρατία της Αρμενίας και την αρμενική αυτόνομη περιοχή.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του σοβιετικού ολοκληρωτικού καθεστώτος, οι Αρμένιοι συνεχώς προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν την ιστορική δικαιοσύνη και να απελευθερώσουν την περιοχή από την άδικη κατοχή της ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν. Πραγματοποιήθηκαν πολλές προσπάθειες ούτως ώστε να βρεθεί μια δίκαιη λύση στο θέμα, αλλά απέτυχαν. Το 1977 το υπουργικό συμβούλιο της ΕΣΣΔ κατέληξε ότι «είναι απαραίτητο να ενωθεί το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με τη ΣΣΔ της Αρμενίας, καθώς μια σειρά ιστορικών γεγονότων είχε οδηγήσει την τεχνητή προσάρτησή του στη ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν». Το ζήτημα έμεινε, ωστόσο, άλυτο και βγήκε εκ νέου στην επιφάνεια μετά την πτώση της ΕΣΣΔ.
