«Κουτσά» θαλάσσια πάρκα εξήγγειλε ο πρωθυπουργός

Τι ανέφερε ο Μητσοτάκης στην 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, έχοντας ως στόχο την αύξηση των προστατευόμενων περιοχών στο 30% των ελληνικών χωρικών υδάτων

Η Νίκαια της Γαλλίας φιλοξενεί από χθες Δευτέρα έως και τις 13 Ιουνίου τη σημαντική τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς (UNOC), μια παγκόσμια συνάντηση που συγκεντρώνει πολιτικούς ηγέτες, επιστήμονες και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, με στόχο την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση των θαλασσών.

• Νίκαια – αποστολή: Μαρία Δεναξά

Μετά τις δύο προηγούμενες διοργανώσεις στη Νέα Υόρκη το 2017 και στη Λισαβόνα το 2022, η Νίκαια, που συμπροεδρεύει της διάσκεψης με την Κόστα Ρίκα, αναλαμβάνει για πρώτη φορά τη διοργάνωση της UNOC, υποδεχόμενη συνολικά 187 εθνικές αντιπροσωπίες. Μεταξύ αυτών, 51 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένων του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, του Βραζιλιάνου προέδρου Λούλα ντα Σίλβα και του Κυριάκου Μητσοτάκη, που έφθασε στη γαλλική μεγαλούπολη την Κυριακή. Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, συμμετέχει ενεργά στις εργασίες, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διάσκεψης για την παγκόσμια προσπάθεια προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

21 νέες δεσμεύσεις

Με σημαντική παρουσία και σαφές οικολογικό στίγμα ολοκληρώθηκε η συμμετοχή του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς. Η Ελλάδα επιβεβαίωσε ακόμα μία φορά τη στρατηγική της προσήλωση στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων. Κατά την παρέμβασή του στην ολομέλεια της διάσκεψης, ο κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του με θέμα «For a more Connected Mediterranean» (Για μια πιο διασυνδεδεμένη Μεσόγειο) υπογράμμισε την ανάγκη για άμεση, παγκόσμια και συντονισμένη δράση προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που απειλούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Παράλληλα, ανέδειξε τη συμβολή της Ελλάδας στον παγκόσμιο αγώνα για την προστασία των ωκεανών, τονίζοντας πως η χώρα μας ήδη εφαρμόζει συγκεκριμένες πολιτικές προς αυτή την κατεύθυνση.

Σημείο αιχμής της ελληνικής παρουσίας αποτέλεσε η αναφορά στις 21 νέες δεσμεύσεις που ανακοίνωσε η χώρα μας κατά την 9η Διάσκεψη Our Ocean στην Αθήνα, τον Απρίλιο του 2024, συνολικού ύψους 11 δισ. δολαρίων. Ο πρωθυπουργός έκανε ειδική μνεία στη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο (νότιες Κυκλάδες), με στόχο την αύξηση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στο 30% των ελληνικών χωρικών υδάτων, πολύ πριν από το στόχο του 2030. «Και βεβαίως θα απαγορεύσουμε το ψάρεμα με τράτες βυθού στα θαλάσσια πάρκα μας.

Η Ελλάδα δεν μένει στα λόγια, αλλά περνάει αποφασιστικά στην πράξη» τόνισε ο πρωθυπουργός, παρουσιάζοντας τις ελληνικές πρωτοβουλίες ως μοντέλο βιώσιμης και υπεύθυνης διαχείρισης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε από την ελληνική πλευρά στο ζήτημα της θαλάσσιας ασφάλειας, το οποίο, όπως υπενθύμισε ο πρωθυπουργός, «αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της Ελλάδας, στο πλαίσιο της θητείας της ως εκλεγμένου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-2026». Ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε και τη σχετική συζήτηση υψηλού επιπέδου που είχε προεδρεύσει ο ίδιος στις 20 Μαΐου στη Νέα Υόρκη.

Στο περιθώριο της διάσκεψης ο πρωθυπουργός συμμετείχε με παρέμβασή του σε εκδήλωση της Ε.Ε. με θέμα «Aligning domestic, regional and international ocean governance: The European Ocean Pact» («Εναρμόνιση της εσωτερικής, περιφερειακής και διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών: Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τους Ωκεανούς»), ενώ συμπροέδρευσε σε πάνελ για τη βιωσιμότητα των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων.

Κύρια θέματα και στόχοι της διάσκεψης

Την πρώτη μέρα της διάσκεψης έγιναν δραματικές εκκλήσεις για την απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατες βυθού και την περαιτέρω ενίσχυση παγκοσμίως των θαλάσσιων περιοχών που προστατεύονται. Μάλιστα, η Γαλλία, που φιλοξενεί τη σημαντική διάσκεψη, ανακοίνωσε τον περιορισμό της αλιείας με μηχανότρατες σε αυτές τις θαλάσσιες περιοχές. Μια ανακοίνωση θετική, αν και θεωρείται από πολλούς ανεπαρκής.

Παράλληλα, η Γαλλία φιλοδοξεί να προωθήσει την υιοθέτηση ενός διεθνούς ρυθμιστικού πλαισίου για τη διακυβέρνηση των ανοιχτών θαλασσών, με επίκεντρο τη συνθήκη για τη βιοποικιλότητα πέρα από τη Βιοποικιλότητα των Θαλάσσιων Περιοχών Εκτός Εθνικής Δικαιοδοσίας (BBNJ). Αλλος βασικός στόχος της διάσκεψης είναι η προώθηση του Σχεδίου Δράσης της Νίκαιας, το οποίο αποσκοπεί στην υλοποίηση του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 14 (ODD 14) του ΟΗΕ, που αφορά την προστασία των θαλασσών και των ωκεανών.

Βασικές προτεραιότητες

Το σχέδιο περιλαμβάνει τρεις βασικές προτεραιότητες: την ενίσχυση της επιστημονικής γνώσης για την υποστήριξη λήψης πολιτικών αποφάσεων, την προώθηση πολυμερών διεθνών διαδικασιών για την προστασία των ωκεανών, καθώς και τη συγκέντρωση χρηματοδότησης για την αειφόρο εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων και την ανάπτυξη της «γαλάζιας οικονομίας». Παράλληλα, οι συμμετέχοντες θα δεσμευτούν για τη βελτίωση της περιφερειακής διαχείρισης των πλαστικών (κάθε λεπτό ρίχνονται στις θάλασσες 15.000.000 τόνοι πλαστικών) και την ενίσχυση της προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Οι εργασίες της διάσκεψης θα καταλήξουν στην υιοθέτηση μιας πολιτικής δήλωσης, η οποία θα αναγνωρίζει ότι η αειφόρος ανάπτυξη των ωκεανών λαμβάνει τη χαμηλότερη χρηματοδότηση μεταξύ όλων των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Προς απαγόρευση αλιείας με συρόμενα εργαλεία βυθού;

Στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων βρίσκεται και η βιομηχανική αλιεία με συρόμενα εργαλεία βυθού, μια πρακτική που έχει επικριθεί έντονα για τις καταστροφικές της επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη εξετάζουν το ενδεχόμενο απαγόρευσής της εντός των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών. Η βρετανική κυβέρνηση σχεδιάζει να την απαγορεύσει σε 41 προστατευόμενες ζώνες. Αλλες χώρες αναμένεται να ανακοινώσουν νέες περιοχές απαγόρευσης αλιείας. Το βρετανικό σχέδιο γνωστοποιήθηκε εν μέσω εκκλήσεων από τον διακεκριμένο φυσιοδίφη Ντέιβιντ Ατένμπορο και τον πρίγκιπα Ουίλιαμ.

Προβλέπει την απαγόρευση σάρωσης του πυθμένα της θάλασσας με τεράστια μεταλλικά δίχτυα σε περιπου 30.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα 18.000 που ισχύουν τώρα. Πάνω στο θέμα αυτό έχει δημιουργηθεί ένταση με τη ΜΚΟ Greenpeace, η οποία αποκλείστηκε από την τελετή έναρξης της διάσκεψης, λόγω ενεργειών της οργάνωσης προ ημερών που έριξε βράχους από μπετό σε θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Γαλλίας για να εμποδίσει το ψάρεμα με συρόμενα εργαλεία βυθού. Ο επικεφαλής της Greenpeace, Μαντς Κρίστενσεν, χαρακτήρισε την απόφαση «απαράδεκτη» και έκανε λόγο για φίμωση της περιβαλλοντικής φωνής.