Παρά τη νέα έγκριση της Ε.Ε., η υλοποίηση του έργου έχει σκαλώσει στις προκλήσεις της Τουρκίας και τη χαλαρή αντίδραση της Ελλάδας
Με την έλευση του νέου μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε (1/12/25) την έγκριση 235 νέων διασυνοριακών ενεργειακών έργων, τα οποία αποκτούν το καθεστώς Εργων Κοινού Ενδιαφέροντος και Εργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος.
Για την Ελλάδα και την Κύπρο στη λίστα βρίσκεται το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας Great Sea Interconnector (GSI) με τα δύο τμήματά του, δηλαδή τις δύο ηλεκτρικές διασυνδέσεις «Κορακιά – Κοφίνου» στο τμήμα Κρήτη – Κύπρος και «Κοφίνου – Χαντέρα» στο τμήμα Κύπρος – Ισραήλ. Πρόκειται για τη δεύτερη λίστα από την έναρξη του μηχανισμού PCI/PMI το 2023.
Ο μηχανισμός PCI/PMI αποτελεί ουσιαστικά την κατηγοριοποίηση των έργων ως προς τα εμπλεκόμενα κράτη εντός Ε.Ε. ή και σε συνέργεια με τρίτα κράτη. Ειδικότερα:
– Εργα PCI / Projects of Common Interest – Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος. Αφορά διασυνοριακά έργα εντός της Ε.Ε. που ενισχύουν την ενεργειακή αγορά, την ασφάλεια εφοδιασμού και την κλιματική ουδετερότητα, εξασφαλίζοντας κατά τεκμήριο πρόσβαση σε φθηνή, αξιόπιστη και ανανεώσιμη ενέργεια.
– Εργα PMI / Projects of Mutual Interest – Εργα Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος. Παρόμοια έργα που συνομολογούνται με τρίτες χώρες (εκτός Ε.Ε.), που συμβάλλουν στους κοινούς ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους της Ε.Ε., εντάσσοντας και τη λεγόμενη «Global Vision» της Επιτροπής.
Η «Global Vision» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μια στρατηγική που παρουσιάστηκε στις 16 Οκτωβρίου 2025 από την Επιτροπή και την ύπατη εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική και αφορά μια διπλωματική και στρατηγική πρωτοβουλία που στοχεύει να τοποθετήσει την Ε.Ε. ως ηγέτιδα δύναμη στην παγκόσμια μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια και την αποκαλούμενη κλιματική ουδετερότητα,
Αυτά τα έργα απολαμβάνουν ταχείας αδειοδότησης (συχνότερα εντός δύο ετών), ενώ οι μελέτες γι’ αυτά προβλέπουν βελτιωμένες περιβαλλοντικές εκτιμήσεις. Ταυτόχρονα εξασφαλίζεται πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω του μηχανισμού Connecting Europe Facility (CEF), αν και η χρηματοδότηση δεν είναι εγγυημένη.
Με βάση επίσημες πηγές και πρόσφατες αναλύσεις αλλά και σύμφωνα με το πνεύμα της Επιτροπής, αυτά τα 235 «νέα» διασυνοριακά ενεργειακά έργα είναι στρατηγικής σημασίας για την Ε.Ε. και η ολοκλήρωσή τους αποτελεί σημαντικό βήμα στη λεγόμενη «ενεργειακή μετάβαση της Ε.Ε.». Το θέμα είναι ποια η βούληση της Αθήνας και της Λευκωσίας να προχωρήσει στην υλοποίηση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης, χωρίς να κρύβονται πίσω από δήθεν οικονομικές διαφορές με την Κύπρο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η κατανομή των 235 έργων έχει ως εξής:
– 113 έργα ηλεκτρισμού. Περιλαμβάνουν ηλεκτρικούς διασυνδετήριους αγωγούς, υπεράκτια δίκτυα (offshore) και έξυπνα δίκτυα (smart grids).
– 100 έργα υδρογόνου: Περιλαμβάνουν διατάξεις παραγωγής υδρογόνου και μεταγωγής του με αγωγούς, με χρήση ηλεκτρολυτών.
– 17 έργα μεταφοράς CO₂. Περιλαμβάνουν δίκτυα συγκράτησης και αποθήκευσης άνθρακα.
– 3 έξυπνα δίκτυα φυσικού αερίου. Περιλαμβάνουν έργα μεταφοράς βιομεθανίου και άλλων ανανεώσιμων υλικών.
– 2 αγωγούς φυσικού αερίου που αφορούν σε Κύπρο και Μάλτα, συμπεριλαμβανομένου του γνωστού EastMed pipeline (από ανατολική Μεσόγειο προς Ελλάδα μέσω Κύπρου και Κρήτης).
Εννοείται ότι στη λίστα της Κομισιόν διατηρείται το καθεστώς Εργου Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και για τον (παρατημένο) αγωγό EastMed, ο οποίος προβλέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου προς την Ελλάδα μέσω Κύπρου και Κρήτης, και εξακολουθεί να θεωρείται έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Ωστόσο, απ’ ό,τι φαίνεται, παρά την κατηγοριοποίηση και την ταξινόμηση όλων των έργων εθνικού ενδιαφέροντος για Ελλάδα και Κύπρο φαίνεται ότι η συνέχειά τους προσκρούει σε άλλου τύπου δυσκολίες, όπως οι αντιρρήσεις της Αγκυρας. Αθήνα και Λευκωσία θα πρέπει να αποφασίσουν πώς πρέπει να ενεργήσουν για την υλοποίηση των έργων, παρακάμπτοντας το αφήγημα της Αγκυρας ότι «τίποτε δεν γίνεται χωρίς την άδειά της στην ανατολική Μεσόγειο».
Αθήνα και Λευκωσία γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκός στρατός που θα προστατεύσει την κατασκευή των έργων, ενώ αντίθετα υπάρχει τουρκικός στρατός έτοιμος να τα… καταστρέψει.