Στην καλοκαιρινή επέλαση του ιού του Δυτικού Νείλου έρχονται να προστεθούν δύο κρούσματα ελονοσίας που εντοπίστηκαν πριν από λίγες ημέρες στον Δήμο Χαλκιδέων. Η… επιστροφή τής μέχρι πρότινος ξεχασμένης στη χώρα μας ασθένειας προκαλεί την έντονη ανησυχία γιατρών και επιδημιολόγων, που δεν αποκλείουν την εμφάνιση νέων κρουσμάτων, εξαιτίας της καθυστερημένης έναρξης των αναγκαίων ψεκασμών σε αρκετές περιφέρειες της χώρας και των υψηλών θερμοκρασιών που ευνοούν την αύξηση του αριθμού των κουνουπιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στα τέλη Ιουλίου προσβλήθηκαν από τον ιό της ελονοσίας δύο άνδρες, ελληνικής καταγωγής, ηλικίας 42 και 49 ετών. Νοσηλεύτηκαν για αρκετές ημέρες στο νοσοκομείο Χαλκίδας, ακολούθησαν ειδική θεραπευτική αγωγή και δεν διατρέχουν πλέον κανέναν κίνδυνο. Την ίδια περίοδο, στην περιοχή έσπευσαν κλιμάκια του ΚΕΕΛΠΝΟ, τα οποία προχώρησαν σε εντομολογική διερεύνηση και διαπίστωσαν την ύπαρξη μικρού αριθμού ανωφελών κουνουπιών, που είναι φορείς νοσημάτων όπως η ελονοσία και η εγκεφαλίτιδα.
Ακολούθησαν κάποιες ψεκαστικές παρεμβάσεις σε σημεία που θεωρήθηκαν πιθανές εστίες μόλυνσης και μια μίνι εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών για την προστασία τους από τα κουνούπια. Σύμφωνα με γιατρούς του ΚΕΕΛΠΝΟ, τα δύο κρούσματα ελονοσίας στη Χαλκίδα επιβεβαιώνουν τους φόβους για -περιορισμένη έστω- επανεμφάνιση της θανατηφόρου νόσου στην Ελλάδα, με «συμμάχους» τις υψηλές θερμοκρασίες και την αθρόα εισροή μεταναστών από περιοχές στις οποίες ενδημεί η ασθένεια. Ο ένας εκ των δύο ασθενών δήλωσε, μάλιστα, ότι έπειτα από τσίμπημα κουνουπιού τού εκδηλώθηκε έντονος πυρετός, νοσηλεύτηκε για 15 μέρες στο νοσοκομείο και, αφού βγήκε, του ανακοινώθηκε από το Ινστιτούτο Παστέρ ότι πάσχει από ελονοσία. Στον δεύτερο, μάλιστα, ασθενή η νόσος επηρέασε ζωτικά του όργανα.
«Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως το φαινόμενο, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού κουνουπιών στη χώρα μας, υπάρχουν πιθανότητες διασποράς της νόσου. Αν όμως γίνουν όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες, δεν θα υπάρξει πρόβλημα» αναφέρει ο ακαδημαϊκός, καθηγητής Επιδημιολογίας στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Δημήτρης Τριχόπουλος. Η ελονοσία και ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδονται κυρίως με το τσίμπημα του κουνουπιού. Ο μόνος τρόπος για την καταπολέμηση των ανωφελών κουνουπιών, αλλά και των κοινών, που φέρουν τον ιό του Δυτικού Νείλου, είναι οι ψεκασμοί και η λήψη προληπτικών μέτρων για την αποφυγή τσιμπημάτων.
«Προς το παρόν, δεν υπάρχει λόγος πανικού ούτε σοβαρές ενδείξεις για έξαρση της ελονοσίας στη χώρα μας. Ωστόσο, λόγω της κλιματικής αλλαγής και του μεγάλου αριθμού μεταναστών που πάσχουν από τη νόσο, δεν αποκλείεται να δούμε σύντομα κι άλλα κρούσματα. Κάπως έτσι επανεμφανίστηκε και η ηπατίτιδα Α΄, μέσω των Ρομά που ήρθαν από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία» λέει ο επίκουρος καθηγητής του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Απόστολος Βανταράκης. Οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ευνοούν και τη μετακίνηση κουνουπιών που μεταφέρουν ιούς που δεν έχουν εμφανιστεί ποτέ στη χώρα μας. «Τα επόμενα χρόνια δεν αποκλείεται να δούμε και νοσήματα εντελώς άγνωστα σ’ εμάς, όπως συνέβη πέρυσι στην Ιταλία».
Αλλος ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι αν τα κρούσματα «γεννιούνται» στην Ελλάδα ή εισάγονται από το εξωτερικό. «Σε πολλές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί ότι συνδέονται με κάποιο ταξίδι των ανθρώπων που πάσχουν σε χώρες στις οποίες ενδημεί η ελονοσία ή ο ιός του Δυτικού Νείλου» αναφέρει ο κ. Βανταράκης. Από ταξίδι σε περιοχή που ενδημεί η ελονοσία είχαν προκύψει άλλωστε και τα 29 κρούσματα της νόσου που είχαν καταγραφεί στη χώρα μας το 2006.
Με… ψεκασμούς κατόπιν εορτής
Οι επιστήμονες αποδίδουν την εμφάνιση κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου και της ελονοσίας στην έλλειψη ή μη έγκαιρη έναρξη των ψεκασμών κατά των κουνουπιών σε αρκετές περιοχές της χώρας. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι ο αριθμός και ο γεωγραφικός προσδιορισμός των κρουσμάτων αποκαλύπτουν και τις περιοχές που φέτος έμειναν απροστάτευτες. «Πρακτικά, τα περιστατικά συγκεντρώνονται κυρίως στις περιφέρειες και στους δήμους που δεν πήραν προληπτικά μέτρα ή καθυστέρησαν πολύ. Υπάρχουν περιοχές στις οποίες, λόγω των περικοπών και της ασυνεννοησίας που προκάλεσε ο Καλλικράτης, δεν έχουν γίνει ακόμα ψεκασμοί ή ξεκίνησαν σε λάθος χρόνο. Ο Μαραθώνας είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση» λέει ο κ. Βανταράκης.
Η χημική καταπολέμηση των κουνουπιών στηρίζεται κυρίως στην εξόντωσή τους όσο βρίσκονται στο στάδιο της προνύμφης. Καταλληλότερος μήνας για την έναρξη των ψεκασμών θεωρείται ο Μάιος, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν σταματήσει οι βροχοπτώσεις. «Σε κάποιες περιοχές, ανάλογα και με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, μπορεί να γίνουν και τον Ιούνιο. Σίγουρα πάντως όχι τον Αύγουστο». Στην περίπτωση του Μαραθώνα, που μετράει ήδη τέσσερα κρούσματα, εκ των οποίων τα δύο θεωρήθηκαν αρκετά σοβαρά, οι ψεκασμοί άρχισαν μόλις πριν από τρεις ημέρες.
Στη λίστα των περιοχών που τώρα… τρέχουν και δεν φτάνουν προστέθηκε και η Θεσσαλία. Μόλις χθες, έπειτα από σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, ανακοινώθηκε ότι θα προχωρήσουν για… προληπτικούς λόγους σε ψεκασμούς η Συκιά Ελασσόνας και τα Κάτω Βασιλικά Φαρσάλων κατόπιν εισήγησης του ΚΕΕΛΠΝΟ.
Γεράσιμος Κόντος
Μ.Η.Τ. 232120