Η προσκόλληση σε έναν ακατανόητο στόχο!

Η Ευρώπη έχασε μια λαμπρή ευκαιρία να ακολουθήσει το επιτυχημένο μοντέλο του Ομπάμα

Για όποιον παρακολουθεί την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή είναι πασιφανές ότι η πολιτική επιλογή των Βρυξελλών αντιμετώπισης της κρίσης με υφεσιακά μέτρα όχι μόνο δεν έχει επιτύχει τον στόχο της ανάκαμψης, αλλά δημιουργεί γενικότερες δυσλειτουργίες στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Ο βασικός στρατηγικός στόχος το 2010 ήταν να «σφραγιστεί» η κρίση στον Νότο, ώστε να μην εξαπλωθεί προς τον Βορρά. Η πολιτική αυτή, που ακυρώνει στη βάση της την όποια έννοια αλλά και αίσθηση ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, έχει ένα ratio που κινείται στη σφαίρα του ευχολογίου αλλά όχι του ρεαλισμού: «Να μειωθεί το κόστος μιας πιθανής επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης, τοποθετώντας τον Νότο σε ρόλο μηχανισμού συγκράτησης ενός πιθανού spill over effect». Η σύλληψη αλλά και η εκτέλεση, πέντε χρόνια μετά, μπορούν να χαρακτηριστούν ως αποτυχημένες, τόσο σε οικονομικούς δείκτες όσο σε πραγματικές αποτιμήσεις του ευρωπαϊκού ωφέλιμου πολιτικού φορτίου.

Πλέον ο Νότος αποκλίνει σημαντικά από τις οικονομίες του Βορρά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία θα χρειαστούν πάρα πολλές δεκαετίες, ώστε να είναι σε θέση να φέρουν τους δημοσιονομικούς δείκτες τους σε επίπεδο κανονικότητας. Με άλλα λόγια, θα χρειαστούν πάρα πολλές δεκαετίες για να μπορέσει η συντεταγμένη Πολιτεία ενός κράτους του Νότου να δώσει στους πολίτες του τη δυνατότητα ελεύθερης δραστηριοποίησης, με στόχο την αναζήτηση της ευτυχίας. Πόσο ενδιαφέρει όμως, αλήθεια, τον πολίτη της Ολλανδίας ή της Φινλανδίας η κατακλυσμιαία υποβάθμιση του Νότου; Από ελάχιστα έως καθόλου, αν η πολιτική αυτή που είχε αποφασιστεί έδινε τη δυνατότητα στις οικονομίες των κρατών αυτών να ξεφύγουν από τον κλοιό της κρίσης χρέους. Ομως, όχι μόνο δεν τη δίνει, αλλά λειτουργεί ως κινούμενη άμμος, συμπαρασύροντας οτιδήποτε υφίσταται πέριξ του ρευστού πεδίου της. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, όταν βασικός νόμος λειτουργίας μιας νομισματικής ένωσης είναι η αδυναμία δημιουργίας στεγανών, αφού η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων καθορίζει συνολικά τη λειτουργία των αγορών και των χρηματιστηρίων, που υπόκεινται στην αρχή του κοινού νομίσματος;

Η Ευρώπη έχασε μια λαμπρή ευκαιρία να ακολουθήσει το επιτυχημένο μοντέλο Ομπάμα και να διασώσει την οικονομία της μέσα από ένα νέο Νew Deal, που θα τόνωνε την οικονομία, θα στήριζε την απασχόληση και θα δημιουργούσε προοπτικές οριστικής υπέρβασης της κρίσης. Ασφαλώς και θα υφίστατο ο κίνδυνος μιας πληθωριστικής πλημμυρίδας, αλλά υπάρχουν αυτοί οι κοινοτικοί μηχανισμοί που θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει τον κίνδυνο του υπερπληθωρισμού. Αντ’ αυτού, επελέγη να εφαρμοστεί ένα υφεσιακό μοντέλο, που δήθεν θα τόνωνε την ανάπτυξη μέσω της ωρίμανσης των παραγωγικών δομών των κρατών-μελών της Ε.Ε. Ενας στόχος ακατανόητος ως προς τη διαδικασία επίτευξής του, που μοιάζει περισσότερο με επιθυμία παρά με ρεαλιστικό πολιτικό σχεδιασμό. Η Ευρώπη κινδυνεύει να καταρρεύσει εξαιτίας υφεσιακών αγκυλώσεων, που κάνουν την εμφάνισή τους ως μια νέα ιδεολογική νόρμα η οποία καθορίζει τα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα στην ευρωζώνη. Το πραγματικό ζήτημα που δημιουργείται δεν είναι η περίοδος των ισχνών αγελάδων, αλλά ότι νομιμοποιείται μια εμμονική στάση απέναντι στο κεντρικό ζήτημα περί του δικαιώματος του ανθρώπου να αναζητά την ευτυχία. Στην Ευρώπη, σήμερα, η μοναδική ανεκτή αναζήτηση είναι αυτή περί της εμπέδωσης μιας μεταφυσικής ηθικής εμμονής.

Σπύρος Λίτσας