ΤΟ ΒΑΤΕΡΛΟ ΤΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ

Η Γαλλία διατήρησε την εδαφική ακεραιότητά της και έδειξε ευγνωμοσύνη στον Καποδίστρια

Η 18η Ιουνίου 1815 ήταν μια βροχερή ημέρα στο Βέλγιο. Οι 120.000 Γάλλοι στρατιώτες του Ναπολέοντος Βοναπάρτη είχαν φτάσει έως την πεδιάδα του Βατερλό, κοντά στις Βρυξέλλες. Απέναντί τους, οι Βρετανοί του Ουέλινγκτον, οι οποίοι επωφελήθηκαν από την άφιξη των Πρώσων του Μπλίχερ και κατανίκησαν τον μεγάλο Κορσικανό, τον Ναπολέοντα. Οι διηγήσεις των σχολικών βιβλίων για τον Γάλλο στρατηγό Γκρουσί, ο οποίος χάθηκε στον δρόμο και δεν μπόρεσε να φέρει εγκαίρως τις ενισχύσεις στον Βοναπάρτη, και οι σκηνές με τα άλογα να κολλούν στο βρεγμένο έδαφος από την κλασική ταινία με τον Ροντ Στάιγκερ ακόμη βρίσκονται στη μνήμη μας και μας βοηθούν να αναπλάθουμε με τη φαντασία μας τη μάχη.

Η ήττα του Ναπολέοντος οδήγησε στη δεύτερη εξορία του, στο νησάκι Αγία Ελένη, όπου και πέθανε έξι χρόνια αργότερα. Οδήγησε επίσης στην ίδρυση της Ιεράς Συμμαχίας από τη Ρωσία του τσάρου, την Αυστρία (τεράστια τότε πολυεθνική αυτοκρατορία των Αψβούργων) και την Πρωσία (πρόγονος της σημερινής Γερμανίας). Η Βρετανία έστελνε αντιπροσώπους, αλλά δεν ήταν πλήρες μέλος. Ρόλος της Συμμαχίας, η οποία ιδρύθηκε επισήμως στις 26/9/1815, ήταν η αποτροπή επαναστάσεων στην Ευρώπη και η καθιέρωση ενός συστήματος ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των ισχυρών της εποχής, ώστε να μην επανεμφανιστεί κάποιος νέος ταραξίας σαν τον Ναπολέοντα.

Ο ρόλος του σπουδαίου Ελληνα διπλωμάτη Ιωάννη Καποδίστρια υπήρξε καταλυτικός τη στιγμή εκείνη. Τα ιδρυτικά μέλη της Ιεράς Συμμαχίας σκέφτηκαν αρχικά να κατακερματίσουν τη Γαλλία, για να τιμωρήσουν τον λαό, ο οποίος ακολούθησε τον Ναπολέοντα μέχρι την εκστρατεία της Ρωσίας και έως την Αίγυπτο των Μαμελούκων. Ο Καποδίστριας, ως συνυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, έπεισε τον τσάρο να μη διαλυθεί η Γαλλία, διότι η τυχόν αποδυνάμωσή της θα ισχυροποιούσε την Αυστρία και την Πρωσία. Η Γαλλία διατήρησε την εδαφική ακεραιότητά της και αργότερα έδειξε την ευγνωμοσύνη της στον Καποδίστρια, αποστέλλοντας το 1827 το ιππικό της υπό τον στρατηγό Μεζόν, για να εκδιώξει τον Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο.

Η λέξη «βατερλό» καθιερώθηκε από το 1815 στο παγκόσμιο λεξιλόγιο ως συνώνυμη με τη μεγάλη, καταστροφική ήττα. Ο Ναπολέων, γνήσιο τέκνο της Γαλλικής Επαναστάσεως, υπήρξε κορυφαία στρατιωτική και πολιτική ιδιοφυΐα, αλλά υπερεκτίμησε τις δυνάμεις του και υπερέβη τα όρια της ανοχής των άλλων Ευρωπαίων. Πολλοί Ελληνες τον συμπάθησαν, διότι είχε διακηρύξει ότι θα ερχόταν να απελευθερώσει την Ελλάδα από τους Τούρκους. Τέτοιες ελπίδες φαίνεται ότι επηρέασαν τον Ρήγα Βελεστινλή και άλλους λογίους του υπόδουλου Γένους, αλλά μάλλον αποτελούσαν ευσεβείς πόθους, βασισμένους σε μια ευφυή προπαγάνδα του Κορσικανού.
Αραγε η σημερινή Ελλάς θα αποφύγει το επαπειλούμενο οικονομικό βατερλό της;

Κωνσταντίνος Χολέβας