Η ανάπτυξη δεν είναι δυνατόν να βασίζεται μόνο στα ρεκόρ αφίξεων
O ταν τον περασμένο Μάιο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έβαζε στοίχημα με τον… μονίμως κλαψουρίζοντα πρόεδρο των μεγαλοξενοδόχων, προεξοφλώντας χρονιά-ρεκόρ στις τουριστικές αφίξεις, μάλλον ήξερε καλύτερα τι έλεγε από τον κατά τα άλλα «αρμόδιο» Ανδρέα Ανδρεάδη.
Οι αφίξεις την καλοκαιρινή περίοδο σημείωσαν νέα εντυπωσιακή άνοδο παρά τη μετακύλιση των φόρων στο κόστος διαμονής. Ομως, αυτό που δεν φανταζόταν ο πρωθυπουργός είναι ότι τα συνολικά έσοδα από το μεγάλο κύμα επισκεπτών θα σημείωναν νέα σημαντική πτώση.
Κρίμα, γιατί η εξέλιξη ήταν απολύτως προβλέψιμη. Ακολουθεί πιστά την πορεία των τουριστικών εσόδων σε όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Από το 2010, που η χώρα πρωτομπήκε στο Μνημόνιο, το τουριστικό ρεύμα έχει σχεδόν διπλασιαστεί, αλλά η μέση κατά κεφαλή δαπάνη ανά τουρίστα έχει υποστεί καθίζηση της τάξης του 30%!!! Πρακτικά, δηλαδή, μια τρύπα στο νερό – για να μην πούμε τίποτε χειρότερο που θα απέδιδε ρεαλιστικότερα την ανεπάρκεια των εκάστοτε υπουργών Τουρισμού, κυρίως όμως τη «μυωπία» του βασικού εκπροσώπου των τουριστικών επιχειρήσεων, που όλα αυτά τα χρόνια εξαντλείται (εκτός από την… κλάψα) στις δημόσιες σχέσεις με τους δανειστές.
Δυστυχώς η τουριστική στρατηγική των «αφίξεων-ρεκόρ» είναι απολύτως εσφαλμένη και αντιπαραγωγική για μια χώρα με μοναδικά χαρακτηριστικά, αφού επενδύει στην ποσότητα και όχι στην ποιότητα. Ο μαζικός τουρισμός δεν είναι κατ’ ανάγκην και ο πλέον προσοδοφόρος. Δημιουργεί σημεία κορεσμού, όμως κυρίως υποβαθμίζει το περιβάλλον υποδοχής του τουριστικού ρεύματος, με συνέπεια να υφίστανται αρνητικές συνέπειες και οι μόνιμοι κάτοικοι.
Μέσα σε μία εξαετία η χώρα ξαναγύρισε στα… rooms to let της δεκαετίας του ’80! Εγινε ανταγωνιστική ως… πάμφθηνη λουτρόπολη, για να πλένουν τα πόδια τους οι Γερμανοί συνταξιούχοι και να ξεσαλώνουν σε αμφιβόλου ποιότητας μονάδες all inclusive νεαροί Βρετανοί… σεξοκανίβαλοι.
Ο κ. Ανδρεάδης αποδίδει την κατακόρυφη πτώση των τουριστικών εσόδων στην υπερφορολόγηση, αλλά αυτά είναι προφάσεις εν αμαρτίαις. Οι υπερβολικοί φόροι έχουν πλήξει κυρίως τον εσωτερικό τουρισμό. Δηλαδή τους Ελληνες. Οι ξένοι επισκέπτες, έστω και μεσαίας εισοδηματικής κλίμακας που έχουν οικογενειακούς προϋπολογισμούς διακοπών αρκετών εκατοντάδων ευρώ, δεν λογαριάζουν το ένα ευρώ παραπάνω στη χωριάτικη σαλάτα. Απλώς αυτοί δεν έρχονται πλέον στην Ελλάδα. Πάνε στην Ισπανία, που αντιλήφθηκε εγκαίρως ότι το τουριστικό μοντέλο Μαγιόρκας με μεζονετούλες-κλουβιά «παρά θίν’ αλός» απευθύνεται σε Σλοβάκους συνταξιούχους που υπολογίζουν και τη δεκάρα.
Ας δούμε, όμως, τα πράγματα με αριθμούς, για να καταλάβουμε τη διαφορά αντίληψης μεταξύ Ισπανίας και Ελλάδας. Η μέση κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη (σ.σ.: μιλάμε για αφίξεις εξωτερικού) το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου παρουσίασε νέα πτώση κατά 6,3%, φτάνοντας στα 542,1 ευρώ από 730 ευρώ το 2008! Την ίδια ώρα, μόνο τον μήνα Ιούλιο τα συνολικά τουριστικά έσοδα στην Ισπανία εμφάνισαν αύξηση σε σχέση με πέρυσι κατά 7%, παρότι η μέση δαπάνη ανά τουρίστα μειώθηκε κατά 2,1%… συρρικνούμενη στα 1.072 ευρώ! Τι σημαίνει αυτό; Οτι η Ισπανία κατάφερε να υπερκαλύψει όποιες απώλειες προσελκύοντας επισκέπτες ανώτερης εισοδηματικής τάξης, αλλά και ότι ο μέσος τουρίστας ξοδεύει εκεί περίπου τα διπλάσια από τον αντίστοιχο στην Ελλάδα!
Μπορούμε να το πούμε και αλλιώς: με στοιχεία επταμήνου η Ελλάδα είχε ταξιδιωτικές εισπράξεις ύψους 6,78 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν σε 12.100.000 αφίξεις. Η Ισπανία με αφίξεις 45.700.000 είχε έσοδα 42,9 δισ.! Κατά τα άλλα, ο ΣΕΤΕ του κυρίου Ανδρεάδη έχει βάλει στόχο το 2021 να ξεπεράσει η Ελλάδα τις 35.000.000 αφίξεις με προσδοκώμενα έσοδα 20.000.000 ευρώ. Προφανώς προσβλέπει σε κατακλυσμό από… μπατιροτουρίστες!
Σε αντίθεση με τον μεγαλόσχημο πρόεδρο των ξενοδόχων, που θεωρεί ότι είμαστε καταδικασμένοι να κυνηγάμε το δίφραγκο, ένας απλός δήμαρχος Κυκλάδων έπιασε το νόημα, ζητώντας φρένο στην τουριστική εκμετάλλευση του νησιού του. Ο Νίκος Ζώρζος, δήμαρχος Σαντορίνης, ζήτησε από το υπουργείο Τουρισμού να χαρακτηριστεί το νησί «κορεσμένος τουριστικός προορισμός». Ο κ. Ζώρζος επισήμανε ότι ήδη το 11% της Σαντορίνης είναι καλυμμένο από δόμηση που, αν συνεχιστεί, θα αποβεί εις βάρος του ποιοτικού τουρισμού. Γιατί στόχος, όπως εξήγησε, είναι η προσέλκυση υψηλότερου εισοδηματικού επιπέδου επισκεπτών όλον τον χρόνο.
Αυτή, λοιπόν, είναι η υγιής αντίληψη για τον τουρισμό και όχι η διαρκής κλάψα για τους φόρους και το τέλος διανυκτέρευσης. Οποιος (ξένος) δεν μπορεί να συνεισφέρει στη χειμαζόμενη ελληνική οικονομία, ας αναζητήσει… ποιοτικές διακοπές στην Αλβανία.
Γιώργος Χαρβαλιάς
Μ.Η.Τ. 232120