Η τεχνολογία αλλάζει ριζικά το πεδίο μάχης, όπως και τις αρμοδιότητες του στρατιωτικού έμψυχου δυναμικού
Ενώ στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του NATO το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (ΜΕΑ), στους δρόνους (drones) «οπτικής πρώτου προσώπου» (FPV) και στην αντιμετώπιση αυτών, στην Ουκρανία αθόρυβα έχει αρχίσει η επανάσταση των μη επανδρωμένων επίγειων οχημάτων (ΜΕΕΟ).
- Από τον Περικλή Ζορζοβίλη
Το 2025 οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις πρόκειται να προμηθευτούν 15.000 ΜΕΕΟ από τις 100 και πλέον ουκρανικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα (ειρήσθω εν παρόδω, τον Φεβρουάριο του 2022 ο αριθμός τους ήταν μηδενικός) για χρήσεις, όπως η μεταφορά πυρομαχικών, εφοδίων, τροφής, ύδατος και υλικών οχύρωσης, τραυματιών, η ναρκοθέτηση, η εκκαθάριση ναρκοπεδίων και ως πλατφόρμες όπλων άμεσης και έμμεσης βολής.
Σενάριο από το όχι και τόσο μακρινό μέλλον: «Στο σκοτάδι της νύχτας, περίπου 40 χλμ. ανατολικά του ποταμού Εβρου, μία ομάδα ενός ελληνικού συγκροτήματος λόχου μηχανοκίνητου πεζικού προσεγγίζει οικισμό που έχει οργανωθεί σε εχθρικό σημείο στήριξης. Αποτελούμενη από ένα τεθωρακισμένο όχημα μάχης (ΤΟΜΑ) με τριμελές πλήρωμα και εξαμελή ομάδα τυφεκιοφόρων, και δύο μη επανδρωμένα ΤΟΜΑ, η ομάδα κινείται σε σχηματισμό «V», με το επανδρωμένο ΤΟΜΑ στη βάση και τα δύο μη επανδρωμένα ΤΟΜΑ στις κορυφές των δύο σκελών του «V».
Αναγνώριση στόχων
Του σχηματισμού προηγούνται τρία μεσαίας εμβέλειας ΜΕΑ, που απογειώθηκαν από την οροφή των ΤΟΜΑ και τα οποία, εξοπλισμένα με αισθητήρες που επιτρέπουν την επιτήρηση, αυτόματο εντοπισμό και αναγνώριση στόχων ημέρα και νύχτα, παρέχουν επίγνωση της τακτικής κατάστασης. Τον σχηματισμό συμπληρώνουν μικρότερου μεγέθους ΜΕΕΟ, που έχουν αναπτυχθεί από τα δύο μη επανδρωμένα ΤΟΜΑ και τα οποία αναγνωρίζουν τα δρομολόγια προσέγγισης, προκειμένου να εντοπίσουν νάρκες ή και παγιδεύσεις. Ταυτόχρονα με τους αισθητήρες τους συνεισφέρουν δεδομένα επιτήρησης για τη βελτίωση επίγνωσης της τακτικής κατάστασης.
Η λειτουργία όλων των μη επανδρωμένων ελέγχεται από Τεχνητή Νοημοσύνη και το ανθρώπινο πλήρωμα στο επανδρωμένο ΤΟΜΑ συνεγείρεται για αξιοσημείωτες ενδείξεις από την προβολή των σχετικών ειδοποιήσεων στις ατομικές οθόνες του (ή αφού αποβιβαστεί, στην ενσωματωμένη στο κράνος μάχης οθόνη απεικόνισης). Ξαφνικά οι ατομικές οθόνες στο επανδρωμένο ΤΟΜΑ απεικονίζουν επερχόμενες απειλές και η ένταση των επιβαινόντων αυξάνει κατακόρυφα. Αψευδής μάρτυρας τα βιομετρικά στοιχεία τους, που συλλέγονται από αισθητήρες ενσωματωμένους στις στολές μάχης που φέρουν.
Από το εχθρικό σημείο στηρίγματος, που ακόμη βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από το βεληνεκές των όπλων άμεσης βολής των ΤΟΜΑ, εκτοξεύονται κατά ριπάς δεκάδες δρόνοι FPV και κατευθυνόμενα (Κ/Β) βλήματα κατά της ομάδας. Ταυτόχρονα εντοπίζονται εχθρικά περιπλανώμενα πυρομαχικά (ΠΠ) σε πορεία προσβολής της ομάδας. Η ομαδάρχισσα θέτει σε αυτόματη λειτουργία το σύστημα διαχείρισης μάχης, ουσιαστικά εναποθέτοντας εν λευκώ τη ζωή της και τις ζωές των οκτώ συντρόφων της στα χέρια της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η ταχύτητα και οι ελιγμοί των επανδρωμένων και των ΜΕΕΟ, ώστε αφενός να εκμεταλλευτούν το ανάγλυφο του εδάφους και αφετέρου να μην απωλέσουν την αλληλοκάλυψη διά πυρών, η προτεραιοποίηση στην εμπλοκή των εχθρικών στόχων, η ενεργοποίηση των συστημάτων ηλεκτρονικής παρεμβολής, η ενεργοποίηση του συστήματος ενεργητικής προστασίας του επανδρωμένου ΤΟΜΑ, ο έλεγχος όλων των οπλικών συστημάτων της ομάδας, η ανάθεση αποστολής βολής σε καθένα από αυτά, ο έλεγχος των επικοινωνιών, η ενημέρωση με συνεχή ροή δεδομένων του υπερκείμενων κλιμακίων διοίκησης, οι αιτήσεις υποστήριξης διά έμμεσων πυρών μακρού βεληνεκούς αποφασίζονται, εκτελούνται και ελέγχονται σε αστραπιαίο χρόνο από το υπολογιστικό σύστημα της Τεχνητής Νοημοσύνης, που «τρέχει» σε κάρτες κατανεμημένες σε ηλεκτρονικές μονάδες, εγκατεστημένες και στα τρία ΤΟΜΑ, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του ακόμη και στην περίπτωση ζημίας μάχης.
Από την οροφή των δύο μη επανδρωμένων ΤΟΜΑ εκτοξεύονται κατά ριπάς δρόνοι FPV, με αποστολή να προσβάλλουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση τους επερχόμενους δρόνους και τα ΠΠ.
Φραγμοι πυρός
Τα κύρια πυροβόλα των τριών ΤΟΜΑ με χρήση πυρομαχικών προγραμματιζόμενου πυροσωλήνα, με πυροκεφαλές προσχηματισμένων θραυσμάτων (μικρούς κυλίνδρους ή σφαιρίδια από βολφράμιο) και ο δευτερεύον οπλισμός σχηματίζουν φραγμούς πυρός. Ταυτόχρονα από τα κάθετα συστήματα εκτόξευσης των μη επανδρωμένων ΤΟΜΑ εκτοξεύονται ΠΠ, ενώ παρέχονται πυρά υποστήριξης από υπερκείμενα κλιμάκια.
Το ωστικό κύμα από μία πολύ μία ισχυρή έκρηξη δονεί το επανδρωμένο ΤΟΜΑ και το αρχικό σοκ των επιβαινόντων διαδέχεται η ανακουφιστική διαπίστωση ότι το όχημα δεν υπέστη πλήγμα. Από την επανάληψη του βίντεο στις ατομικές οθόνες προκύπτει ότι για να μην προβληθεί το επανδρωμένο ΤΟΜΑ από εχθρικό Κ/Β βλήμα, η Τεχνητή Νοημοσύνη παρέβαλε στην τροχιά του βλήματος ένα από τα δύο μη επανδρωμένα ΤΟΜΑ. Στην τελευταία φάση του δράματος η ομάδα έχει προσεγγίσει το εχθρικό σημείο στηρίγματος και από το επανδρωμένο ΤΟΜΑ αποβιβάζονται οι έξι τυφεκιοφόροι για να το εκκαθαρίσουν. Από την οροφή του επανδρωμένου ΤΟΜΑ εκτοξεύεται σμήνος μικρών δρόνων, οι οποίοι προηγούνται των τυφεκιοφόρων τροφοδοτώντας τους με συνεχή ροή βίντεο και δεδομένων.
Την ίδια λειτουργία επιτελούν και όσα μικρού μεγέθους ΜΕΕΟ επιβίωσαν των εχθρικών προσβολών. Καθώς η ομάδα ολοκληρώνει την εκκαθάριση του στηρίγματος, με απώλειες έναν νεκρό και έναν τραυματία τυφεκιοφόρο, εμφανίζονται από διάφορες κατευθύνεις τα πρώτα ΜΕΑ μεταφοράς φορτίων και ΜΕΕΟ, που μεταφέρουν πυρομαχικά, καύσιμα, τροφή, νερό, ανταλλακτικά και υλικά για τον ανεφοδιασμό της. Μεταξύ των ΜΕΕΟ περιλαμβάνεται και ένα που, παρά την ομοιότητα στην εξωτερική εμφάνιση, είναι τεθωρακισμένο και χρησιμοποιείται για τη μεταφορά δύο τυφεκιοφόρων για την αναπλήρωση των απωλειών, νοσοκόμων και ομάδας τεχνιτών, οι οποίοι θα επισκευάσουν τυχόν ζημιές μάχης ή βλάβες (στη συγκεκριμένη περίπτωση θα αντικαταστήσουν και δύο μονάδες ηλεκτρονικών).
Επίσης, θα βοηθήσουν στον επανεξοπλισμό της ομάδας με πυρομαχικά για τον κύριο και τον δευτερεύοντα οπλισμό των ΤΟΜΑ, Κ/Β βλήματα για τους εκτοξευτές των ΤΟΜΑ, δρόνους FPV, ΠΠ, ΜΕΑ μέσης εμβέλειας, μικρού μεγέθους ΜΕΕΟ, κ.ά. Την ίδια περίπου στιγμή εμφανίζεται και ένα μη επανδρωμένο ΤΟΜΑ, προς αντικατάσταση της απώλειας. Ο νεκρός και ο τραυματίας τοποθετούνται με προσοχή μέσα σε δύο κάψουλες (στην περίπτωση του τραυματία οι νοσοκόμοι ενεργοποιούν και διασυνδέουν τα ενσωματωμένα συστήματα υποστήριξης και σταθεροποίησης), που φορτώνονται σε ισάριθμα ΜΕΕΟ, τα οποία θα τους μεταφέρουν στην περιοχή διοικητικής μέριμνας του οικείου σχηματισμού.
Διοικητική μέριμνα
Πόσο κοντά χρονικά βρισκόμαστε στο μέλλον που περιγράφηκε; Δεν μπορεί με ευκολία να προσδιοριστεί, αλλά πιθανά πολύ κοντύτερα από όσο εκτιμούμε ή φανταζόμαστε. Εφόσον επιτευχθεί η πλήρης αυτόνομη λειτουργία των ΜΕΕΟ και επιλυθούν τα προβλήματα συνδεσιμότητας και τροφοδοσίας τους με ενέργεια, η εξάπλωση της χρήσης τους θα προσδώσει ισχυρή δυναμική για την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Σε πρώτη φάση εκτιμάται ότι εκατοντάδες χιλιάδες ΜΕΕΟ θα αναλάβουν τις αποστολές διοικητικής μέριμνας των μαχόμενων μονάδων και στη συνέχεια αποστολές μάχης είτε αυτόνομα είτε σε σύζευξη με επανδρωμένα συστήματα.
Ενώπιον της αυγής της νέας εποχής, η χώρα μας, αντί να αναλώνει πόρους στην εκ νέου ανακάλυψη του τροχού, οφείλει να εστιάσει στην ανάπτυξη των τεχνολογιών που απαιτούνται. Οπως και η Ουκρανία, αντιμετωπίζει τον ίδιο αρνητικό συσχετισμό ανθρώπινων πόρων και τα ΜΕΕΟ αποτελούν λύση εξισορρόπησης.