Αλλο ένα νέο δεδομένο στον πυρήνα της Μέσης Ανατολής λειτουργεί σαν τανάλια γύρω από τον δυτικό κόσμο. Η Αραβική Ανοιξη υποχωρεί, η νομοτέλεια άλλωστε της ξαφνικής μεταβολής των εποχών επηρεάζει και το διεθνοπολιτικό γίγνεσθαι, και στη θέση της έρχεται ένας χειμώνας με συνεχόμενους και διαρκείς εμφύλιους πολέμους.
Εκτός από τον εμφύλιο της Συρίας, που έχει πλήρως αποδομήσει ένα από τα πλέον ισχυρά αραβικά κράτη και έχει γεννήσει πλείστα τζιχαντιστικά μορφώματα, εκτός από τον εμφύλιο στο Ιράκ, που συνεχίζει και διαπερνά τον πυρήνα της σιιτικής πλειονότητας και της σουνιτικής μειονότητας, εκτός των ισχυρών αναταράξεων στην Υεμένη, με διαρκή φαινόμενα αμφισβήτησης των συστημικών μηχανισμών άσκησης της κυριαρχίας από τζιχαντιστικά στοιχεία, μια νέα εστία κρίσης έχει πλέον προκύψει στη Λιβύη.
Η ηχηρή κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι, ενός προκλητικού δικτατορίσκου, που θεωρούσε ότι ο ναρκισσισμός του θα μπορούσε να τον γλιτώσει από τη μήνη της Ιστορίας, έχει πλέον οδηγήσει τη Λιβύη σε έναν σκληρό εμφύλιο. Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω ότι ο Καντάφι δεν έπρεπε να καταπέσει υπό τη συντονισμένη πίεση της αντιπολίτευσης των Λιβύων και της στρατιωτικής επέμβασης της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Η διεθνής πολιτική τιμωρεί την αλαζονεία. Ούτε επίσης υποστηρίζω τη διατήρηση στην εξουσία τυραννικών καθεστώτων που έχουν πλέον απολέσει την κοινωνική υποστήριξη, όπως κάποιοι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι ούτε ο Σαντάμ Χουσεΐν ούτε ο Μπάσαρ αλ Ασαντ έπρεπε να αμφισβητηθούν. Καλώς λοιπόν κατέρρευσε ο Καντάφι, κακώς όμως η Λιβύη αφέθηκε στην τύχη της αμέσως μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της επιχείρησης «Ulysses Dawn». Το αποτέλεσμα είναι σήμερα η Λιβύη να είναι -κατά κύριο λόγο- τριχοτομημένη, με το δυτικό μέρος της να βρίσκεται στα χέρια ισλαμιστικών ομάδων που συνομιλούν με κράτη όπως η Τουρκία, το Σουδάν και το Κατάρ, ενώ στο ανατολικό τμήμα υφίσταται ένας συνασπισμός ετερόκλητων κοσμικών ομάδων με ασαφή ιδεολογικό προσανατολισμό. Τέλος, κατά μήκος της συνοριακής γραμμής με την Αλγερία οι ένοπλες ομάδες των φυλάρχων Τουαρέγκ πρωτοστατούν στο λαθρεμπόριο πετρελαίου, ενώ κάποιοι εξ αυτών είναι προνομιακοί συνομιλητές των τοπικών οργανώσεων της Αλ Κάιντα και της Μπόκο Χαράμ.
Ενας πόλεμος όλων εναντίον όλων λαμβάνει χώρα στη Λιβύη, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα στους τζιχαντιστές να αποκτούν ισχυρή πρόσβαση σε άλλο ένα μουσουλμανικό κράτος που βρίσκεται λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από δυτικούς στρατηγικούς δρώντες. Τι σημαίνει αυτό; Οτι ο Αραβικός κόσμος αποκτά άλλη μια εστία σύγκρουσης, ότι τα πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσματα της Λιβύης χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση τρομοκρατικών δράσεων και ενεργειών ανά τον κόσμο, ενώ, τέλος, το ψύχος του Αραβικού Χειμώνα πλησιάζει ακόμα περισσότερο τους ακροτελεύτιους κυματοθραύστες σκληρής αλλά και ήπιας ισχύος του δυτικού κόσμου – Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ.
Κάθε μέρα που περνά η κρίση της μετα-Αραβικής Ανοιξης απλώνεται σε μια περιοχή που η εγγύτητά της με τον ευρωπαϊκό χώρο την καθιστά κομβική απειλή, σε μια χρονική στιγμή που η ευρωπαϊκή οικονομία δέχεται το ένα χτύπημα μετά το άλλο -η εξέλιξη με το ελβετικό φράγκο αποτελεί το πλέον πρόσφατο συμβάν σε μια μακρά σειρά γεγονότων που εντείνουν την οικονομική δυσκαμψία της γηραιάς ηπείρου-, ενώ οι τζιχαντιστές έχουν μεταφέρει τη δράση τους στα διάφορα ευρωπαϊκά κέντρα βάρους με θύματα Ευρωπαίους συμπολίτες μας, χριστιανούς και μουσουλμάνους. Η απόφαση των Ηνωμένων Εθνών 2146/2014 για εμπάργκο στις εξαγωγές αργού Λιβυκού πετρελαίου είναι σημαντική ώστε να περιοριστεί η χρηματοδότηση των τζιχαντιστών, αλλά παράλληλα η Δύση οφείλει να στηρίξει πολιτικά και οικονομικά τις κοσμικές αυτές πολιτικές δυνάμεις με ατζέντα ειρήνευσης, ομαλοποίησης των πολιτικών διαφορών και μιας υπερβατικής μετακανταφικής αφετηρίας. Υπάρχουν οι δυνάμεις αυτές; Σίγουρα δεν θα το μάθουμε ποτέ, αν συνεχίσουμε να κοιτούμε αποστασιοποιημένοι τις φλόγες να γλείφουν την αρχαία Κυρηναϊκή και συνεχίζουμε να μοιραζόμαστε την ψευδαίσθηση ότι το τζιχαντιστικό Ισλάμ δεν μπορεί να μας βλάψει.
Σπύρος Ν. Λίτσας