Οι ΗΠΑ, αν και δεν θέτουν σε κανένα σημείο της νέας εθνικής στρατηγικής τους θέμα απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων από το ΝΑΤΟ, εντούτοις παίρνουν πλέον αποστάσεις από τους Ευρωπαίους
Μία από τις σημαντικότερες και σοβαρότερες παράπλευρες συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία είναι η σταδιακή απώλεια της συνοχής του ΝΑΤΟ, με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Tραμπ να παίρνουν σαφείς αποστάσεις από τους Ευρωπαίους συμμάχους και να τους παροτρύνουν, αν δεν τους πιέζουν, να αναλάβουν αυτοί όλο και μεγαλύτερα βάρη για τη διατήρηση και λειτουργία της Συμμαχίας.
- Της Κύρας Αδάμ
Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι στο επίσημο έγγραφο της Αμερικανικής Εθνικής Ασφαλείας και Στρατηγικής (NSS), που παρουσιάστηκε στις 4 Δεκεμβρίου και αντικατέστησε το προηγούμενο από το 2022, η κυβέρνηση Τραμπ εκτιμά και απαιτεί «η Ευρώπη να σταθεί στα πόδια της και να λειτουργήσει ως ένα ευθυγραμμισμένο σύνολο κυρίαρχων κρατών, αναλαμβάνοντας πρωτίστως την ευθύνη της δικής της άμυνας, χωρίς να κυριαρχείται από οποιαδήποτε άλλη αντίπαλη δύναμη…» Για τις ΗΠΑ του Τραμπ «η Ευρώπη πρέπει να τερματίσει την αντίληψη και την αποτροπή της πραγματικότητας του ΝΑΤΟ ως μιας συνεχώς επεκτεινόμενης συμμαχίας».
Χωρίς να θέτει σε κανένα σημείο της νέας εθνικής στρατηγικής των ΗΠΑ θέμα απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων από το ΝΑΤΟ, εντούτοις η αμερικανική κυβέρνηση παίρνει αποστάσεις από τους Ευρωπαίους συμμάχους. Τους αφήνει σαδιστικά περισσότερο χώρο για να αναπτύξουν τις συμβατικές δυνάμεις τους στη Συμμαχία και να αναλάβουν ευθύνες και λειτουργίες που έως τώρα έχουν μόνο οι Αμερικανοί, έναντι «αντιτίμου» 2,5% επί του ΑΕΠ. Προσοχή όμως. Οι ΗΠΑ του Τραμπ κρατούν για τον εαυτόν τους το κεφάλαιο των πυρηνικών δυνάμεων μέσα στη Συμμαχία και επιπλέον προειδοποιούν τους Ευρωπαίους συμμάχους τους ότι το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να γίνει μια συνεχώς επεκτεινόμενη Συμμαχία.
Πίσω από την κουρτίνα
Πίσω από την κουρτίνα, η Ουάσινγκτον προειδοποιεί την Ευρώπη ότι δεν είναι διατεθειμένη να συμφωνήσει νέα διεύρυνση (βλέπε Ουκρανία, όπως διακαώς θέλουν οι Ευρωπαίοι και αρνείται απειλητικά η Μόσχα) και επιπλέον κρατά η ίδια το «πλεονέκτημα» των πυρηνικών δυνάμεων έναντι των πυρηνικών δυνάμεων του Πούτιν, ο οποίος πολύ σταθερά επαναλαμβάνει ότι αν η Ρωσία δεχτεί επίθεση στο έδαφός της από ευρωπαϊκές συμβατικές δυνάμεις, τότε θα αναγκαστεί να απαντήσει με πυρηνικά όπλα, κάτι που λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους οι ΗΠΑ.
Ο Τραμπ σπρώχνει τους Ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ να κάνουν τα κουμάντα τους -δημοσιεύματα αναφέρουν έως το 2027- για να αποκτήσουν την πλειοψηφία των συμβατικών -όχι πυρηνικών- δυνατοτήτων άμυνας μέσα στη Συμμαχία. Δι’ αυτού του τρόπου η Ουάσινγκτον προετοιμάζει τους Ευρωπαίους συμμάχους να δεχτούν το μέχρι τώρα αδιανόητο, ότι δηλαδή οι ΗΠΑ -ο ΑΤΛΑΣ- δεν θα αποτελούν πλέον την εγγυήτρια δύναμη ασφαλείας της Ευρώπης και γι’ αυτό η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει και να οργανώσει τη δικής της άμυνα. Και κυρίως να μεριμνήσει για τις διαστημικές επιχειρήσεις πληροφοριών – και την παραγωγή εξειδικευμένων πυραυλικών συστημάτων, που μέχρι τώρα και στον πόλεμο στην Ουκρανία κρατούν στα χέρια τους μόνον οι ΗΠΑ.
Το βαθύτερο πρόβλημα δεν είναι αν οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα δεχτούν να αναλάβουν την ευθύνη για την άμυνα και την ασφάλειά τους, αλλά το πότε θα μπορέσουν να το κάνουν αυτό, δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή άμυνα βρίσκεται ακόμα στα χαρτιά, τα χρήματα βρίσκονται πολύ δύσκολα και σε βάρος ευρωπαϊκών πολιτικών, όπως η γεωργία, η συνοχή, το κοινωνικό κράτος κ.λπ., ενώ οι Ευρωπαίοι καλύπτουν ακόμα τις αμυντικές ανάγκες τους με αγορές οπλικών συστημάτων από τις ΗΠΑ.
Το κουτί της Πανδώρας
Η εφιαλτικότερη προοπτική είναι αυτή που κυκλοφορεί ακόμα στους διαδρόμους, αλλά δεν στερείται αλήθειας και προοπτικής. Αφορά την πιθανή απόφαση των ΗΠΑ να προτείνουν ο νέος ανώτατος διοικητής των ευρωπαϊκών δυνάμεων της Συμμαχίας (SACEUR) πρώτη φορά στα χρονικά του ΝΑΤΟ να μην είναι Αμερικανός αλλά Ευρωπαίος. Και στο σημείο αυτό ανοίγει το κουτί της Πανδώρας για το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη.
Οι διπλωματικοί διάδρομοι θέλουν αυτή στη στιγμή ο επόμενος SACEUR να είναι Γερμανός, για να έχουν όλοι το κεφάλι τους ήσυχο. Αλλά δεν θα το έχουν και τούτο διότι το να συναινέσουν όλοι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι στον ανώτατο διοικητή τους στο ΝΑΤΟ θα είναι αποτέλεσμα μεγάλων διαπραγματεύσεων, ρουσφετιών και απειλών βέτο. Και με τον ξενοδόχο απέξω, που είναι η Τουρκία. Και τούτο διότι μέσα στο ΝΑΤΟ, σε εθνικό επίπεδο, μετά τις ΗΠΑ τον μεγαλύτερο στρατό στη Συμμαχία τον διαθέτει η Τουρκία, με τη Γερμανία να έπεται.
Ετσι θα αποδειχθεί ότι ο Τραμπ μπορεί να επιφυλάσσει ακόμη πολλούς εφιάλτες για τους Ευρωπαίους…
