Δύο μήνες μετά την επίσημη έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, τα χρήματα που προορίζονται για καθαρισμούς, διάνοιξη και συντήρηση δασικών δρόμων δεν έχουν μπει ακόμα στα ταμεία των δήμων και των δασαρχείων, η Πυροσβεστική Υπηρεσία δίνει τη μάχη με τις φλόγες με «κομμένα φτερά» και οχήματα εικοσαετίας και οι δασολόγοι περιμένουν βοήθεια από τους… αγροφύλακες και το εποχικό προσωπικό.
Το σχέδιο αντιπυρικής προστασίας για το φετινό καλοκαίρι προβλέπει τη διάθεση περίπου 27.000.000 ευρώ στα δασαρχεία όλης της χώρας, από το Πράσινο Ταμείο, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τον τακτικό Προϋπολογισμό. «Τα 13.500.000 του Πράσινου Ταμείου και τα 3.500.000 των Δημοσίων Επενδύσεων πάνε για έργα αντιπυρικής προστασίας και τα υπόλοιπα για λειτουργικά έξοδα, περιπολίες και απογευματινή εργασία. Μέχρι τώρα όμως τα χρήματα δεν έχουν εκταμιευτεί» λέει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων Νίκος Μπόκαρης.
Στο «περίμενε» για τα 23.000.000 ευρώ που προβλέπεται να πάρουν από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας βρίσκονται και οι δήμοι. «Ενημερωθήκαμε ότι εγκρίθηκαν τα κονδύλια, αλλά ακόμα δεν έχουμε πάρει ούτε ευρώ. Δεν έχει γίνει τίποτα στον Υμηττό» αναφέρει ο δήμαρχος Βύρωνα και πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού Νίκος Χαρδαλιάς. Εν αναμονή των 87.000 ευρώ που θα δοθούν για την προστασία του Πεντελικού είναι και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Πεντέλης και δήμαρχος της πόλης Δημήτρης Στεργίου – Καψάλης: «Είμαστε στη χειρότερη κατάσταση των τελευταίων ετών. Ακόμα και να πάρουμε τα χρήματα, η έλλειψη προσωπικού μάς δένει τα χέρια».
Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, το 50% των οργανικών θέσεων στις δασικές υπηρεσίες παραμένουν κενές εδώ και μία διετία. «Εχουμε περίπου 1.000 δασολόγους, 500 δασοπόνους και 600 δασοφύλακες. Για να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες στα δάση, χρειάζονται ακόμα 1.500 άτομα» λέει ο κ. Μπόκαρης. Σημαντική ανάσα αναμένεται να δώσει η πρόσληψη 450 ατόμων με συμβάσεις οκτώ μηνών, αλλά και η αξιοποίηση περίπου 1.400 υπαλλήλων της αγροφυλακής. «Πριν από λίγες ημέρες υπεγράφη η σχετική διάταξη, ώστε να ενταχθούν οι αγροφύλακες στα δασαρχεία. Δεν έχουν βέβαια την απαραίτητη κατάρτιση ούτε θα λύσουν το πρόβλημα της έλλειψης δασολόγων και δασοπόνων, αλλά τουλάχιστον θα μας βοηθήσουν να προχωρήσουμε κάποιες εργασίες».
Από τις αρχές Μαΐου, πυροσβέστες και εθελοντές «πολεμούν» τις πυρκαγιές με απαρχαιωμένα εναέρια και επίγεια μέσα, σε ασυντήρητους δασικούς δρόμους, γεμάτους σκουπίδια, μπάζα και εύφλεκτη βιομάζα. Από τα περίπου 1.600 υδροφόρα οχήματα που έχει στη διάθεσή της η Πυροσβεστική Υπηρεσία, το 20% «σκουριάζει» στα γκαράζ λόγω μηχανικών προβλημάτων ή έλλειψης ελαστικών, το 10% μετρά περισσότερα από 20 χρόνια ζωής και άλλο ένα 10% «σκαρφαλώνει» σε βουνά εδώ και 10-15 χρόνια. «Ο αριθμός των οχημάτων που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες. Οι διαγωνισμοί του 2006 και του 2007 για προμήθεια νέων ελαστικών ακυρώθηκαν, οι επόμενοι δεν έχουν ολοκληρωθεί και τα περισσότερα οχήματα κυκλοφορούν με λάστιχα πέντε ετών» αναφέρει ο πρόεδρος της Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος (ΕΑΠΣ) Φίλιππος Παντελεάκος.
Οσο για τα εναέρια μέσα; «Επισήμως δίνονται σε ετοιμότητα 18 καναντέρ, εμείς γνωρίζουμε για 16-17. Από τα 12 μισθωμένα ελικόπτερα είναι έτοιμα μόνο τα οκτώ, ενώ τα πέντε ελικόπτερα που ανήκουν στην υπηρεσία πιθανότατα δεν θα απογειωθούν μέσα στο καλοκαίρι. Συνολικά, ο βαθμός προετοιμασίας μας δεν ξεπερνά το 70%. Είμαστε στο χειρότερο σημείο από το 1998 που αναλάβαμε τη δασοπυρόσβεση». Οι συνδικαλιστές της Πυροσβεστικής «φωνάζουν», επίσης, για τις 4.100 κενές θέσεις σε σύνολο 12.843 που προβλέπει το οργανόγραμμα της υπηρεσίας και επισημαίνουν ότι από τις αρχές του 2010 μέχρι σήμερα έχουν αποχωρήσει από το Σώμα 750 πυροσβέστες. Το «παζλ» συμπληρώνει η αναταραχή που επικρατεί στις τάξεις των εποχικών δασοπυροσβεστών, που πριν από λίγες ημέρες ενημερώθηκαν για την απόφαση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη να προσλάβει 750 μόνιμους πυροσβέστες το 2012. «Περίπου 1.700 συνάδελφοι θα μείνουν χωρίς δουλειά το επόμενο καλοκαίρι. Κάποιοι περιμένουν τη μονιμοποίησή τους, άλλοι πέρασαν τον χειμώνα στο Ταμείο Ανεργίας. Ακούμε συνέχεια για περικοπές, επικρατεί αβεβαιότητα, είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση» λέει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συμβασιούχων Δασοπυροσβεστών (ΠΟΣΠΥΔ) Κώστας Παπαντώνης.
Το απίστευτο αλαλούμ με τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες
Εκτός από την υποχρηματοδότηση και την έλλειψη προσωπικού και σύγχρονων μέσων αντιμετώπισης των πυρκαγιών, η προσπάθεια προστασίας των δασών όλης της χώρας προσκρούει και στον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων. Οι ευθύνες για την κατανομή των κονδυλίων, τις αποψιλώσεις, τη συντήρηση των δασικών δρόμων και την κατάσβεση των πυρκαγιών «μοιράζονται» ανάμεσα σε υπουργεία, αποκεντρωμένες διοικήσεις, δασαρχεία, δήμους, ακόμα και τη ΔΕΗ, την ΕΥΔΑΠ, τον ΟΣΕ και την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ)!
Εκτός από τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Προστασίας του Πολίτη, στην αντιπυρική προστασία εμπλέκονται το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, που έχει την ευθύνη των καθαρισμών γύρω από στρατιωτικές εγκαταστάσεις, το υπουργείο Πολιτισμού, που αναλαμβάνει τις εργασίες κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους, και το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που υποχρεούται να καθαρίζει νησίδες και χώρους στάθμευσης γύρω από τους αυτοκινητόδρομους.
Τα δασαρχεία υπάγονται στις αποκεντρωμένες διοικήσεις και έχουν την ευθύνη της πρόληψης, η Πυροσβεστική είναι αρμόδια για την κατάσβεση, οι δήμοι για τις χωματερές, τις γεωτρήσεις και τον καθαρισμό των περιαστικών δασών, η ΕΥΔΑΠ για τη συντήρηση των κρουνών, η ΔΕΗ για τη συντήρηση των πυλώνων και τον καθαρισμό της γύρω περιοχής, ο ΟΣΕ για τα «επικίνδυνα» σημεία κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών και η ΥΠΑ για τις εργασίες γύρω από αεροδρόμια και ελικοδρόμια που συνορεύουν με δασικές εκτάσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις, πάντως, το φίδι από την τρύπα βγάζουν τα μέλη εθελοντικών ομάδων, που προχωρούν σε καθαρισμούς, με κίνδυνο ακόμα και να συλληφθούν επειδή παρεμβαίνουν στα δάση χωρίς άδεια.
Ενδεικτικό της γραφειοκρατίας, της έλλειψης οργάνωσης και της ασυνεννοησίας που επικρατεί μεταξύ των υπηρεσιών είναι και το γεγονός ότι, σύμφωνα με δασολόγους, μετά την ανακατανομή αρμοδιοτήτων που προκάλεσε η εφαρμογή του Καλλικράτη, χρειάστηκε η δημιουργία επιτροπής που ανέλαβε τη διόρθωση των σχετικών με τη λειτουργία των δασαρχείων προεδρικών διαταγμάτων.
ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
145.000 στρέμματα έγιναν στάχτη το 2010
50% μειώθηκαν φέτος οι δαπάνες συντήρησης πυροσβεστικών οχημάτων
33,95% των πυρκαγιών του 2010 προκλήθηκαν από αμέλεια
194 πυρκαγιές ξέσπασαν την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου
750 άτομα αποχώρησαν από την Πυροσβεστική τον τελευταίο ενάμιση χρόνο
Οι πετυχημένες «συνταγές» στην Αμερική, Ευρώπη και την Αυστραλία
Χωριά μερικών εκατοντάδων κατοίκων με δικό τους πυροσβεστικό σταθμό, άρτια εκπαιδευμένες εθελοντικές ομάδες, ραντάρ και επίγειοι σταθμοί ελέγχου, «σκορπισμένοι» στα δάση, που εντοπίζουν τη φωτιά στο ξέσπασμά της και ενημερώνουν εγκαίρως τις δασικές υπηρεσίες. «Συνταγές» που εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες σε χώρες της Ε.Ε., στην Αυστραλία και στις ΗΠΑ, αλλά στη χώρα μας μοιάζουν εξωπραγματικές. Στην Ισπανία, στην Ιταλία και στη Γαλλία, δασικές και μετεωρολογικές υπηρεσίες βρίσκονται συνεχώς σε ανοιχτή γραμμή, ώστε ο κρατικός μηχανισμός να ενημερώνεται άμεσα για το ενδεχόμενο πρόκλησης πυρκαγιών. Στην Ολλανδία, οι δήμοι διαθέτουν δικούς τους πυροσβεστικούς σταθμούς που επικοινωνούν άμεσα με τον κεντρικό επιχειρησιακό φορέα και στις ΗΠΑ δραστηριοποιούνται ακόμα και ομάδες αλεξιπτωτιστών δασοπυροσβεστών, που «προσγειώνονται» στα σημεία εκδήλωσης πυρκαγιών και δημιουργούν αντιπυρικές ζώνες με αλυσοπρίονα.
Γεράσιμος Κόντος