«Κούτσα μια και κούτσα δυο της ζωής το ρημαδιό» (όπως έγραψε στην απίστευτη μπαλάντα του ο Κώστας Βάρναλης) για τον εργατικό, υπομονετικό και πλέον αδέσποτο κυρ Μέντιο. Η οικονομική κρίση «χτυπά» την επιβίωση των ιπποειδών -που αν και προστατευόμενο είδος γνωρίζει την πείνα και την εγκατάλειψη-, αφού οι ιδιοκτήτες τους δυσκολεύονται να τα συντηρήσουν και τα παρατούν στην τύχη τους.
Πρωτοφανή συχνότητα «ορφανών» γαϊδουριών και αλόγων καταγράφει ο μη κερδοσκοπικός Ελληνικός Σύλλογος Προστασίας Ιπποειδών (ΕΣΠΙ) στο Κορωπί. «Εχουμε περιστατικά εγκατάλειψης σε όλη τη χώρα. Βρίσκουμε ζώα παρατημένα σε βουνά και σε νησιά, ενώ ενδεικτική είναι η περίπτωση του Highwayman, όπως τον βαφτίσαμε, ο οποίος βρέθηκε στην Αττική Οδό» λέει η κυρία Ρόζα Ρούσσου, μέλος του ΕΣΠΙ. «Το κόστος συντήρησης και φροντίδας ανέρχεται ακόμα και στα 500 ευρώ τον μήνα και είναι πια απαγορευτικό για πολλούς ιδιοκτήτες. Ολο και περισσότερες είναι οι κραυγές απόγνωσης ανθρώπων που αν και λατρεύουν τα ζώα τους αδυνατούν να τα κρατήσουν και τα φέρνουν στις εγκαταστάσεις μας. «Ωσπου να ορθοποδήσουμε» λένε, με την ελπίδα να επιστρέψουν μια μέρα και να τα πάρουν» προσθέτει. Την ίδια στιγμή όμως οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζει και ο ΕΣΠΙ, που στηρίζεται σε δωρεές. «Είναι κατανοητή η δυσκολία του κόσμου να διαθέσει τα 70 ευρώ τον χρόνο για το πρόγραμμα αναδοχής. Από την πλευρά μας πιέζουμε την Πολιτεία για παροχή οικονομικής βοήθειας και επικοινωνούμε με φορείς στην Ευρώπη».
Οι φιλόζωοι δίνουν επίσης μάχη προκειμένου να κλείσουν, όπως λένε, τα παραθυράκια του νόμου που ουσιαστικά «ανέχονται» την κακοποίηση γαϊδουριών, μουλαριών και αλόγων. «Η βάναυση συμπεριφορά των ανθρώπων προς αυτά έγινε η αφορμή για να ιδρυθεί ο σύλλογος. Δυστυχώς όμως ο νόμος εξακολουθεί να μας δυσκολεύει στο να απομακρύνουμε τους κακούς ιδιοκτήτες από τα ζώα» λέει η κυρία Ρούσσου. Στους ελαιώνες του Κορωπίου έχουν βρει φροντίδα δεκάδες άλογα και γαϊδουράκια. Ανάμεσα σε αυτά, η φοραδίτσα Ολίβια, που βρέθηκε στις αρχές Μαρτίου 2011 μαζί με την περιπλανώμενη Kαρίσμα, η Μόλι, που βρέθηκε στις αρχές Ιουνίου σε έναν δρόμο στη Βραυρώνα, ο Highwayman, που είχε παγιδευτεί στην Αττική οδό, και η νεαρή Μiss Μoon, που εγκαταλείφθηκε στις εγκαταστάσεις του ιπποδρόμου.
Ακόμα περισσότερα γαϊδουράκια, γέρικα ή σοβαρά τραυματισμένα, απολαμβάνουν τη φροντίδα της Βρετανίδας Τζούντι Κουίν, ιδρύτριας του καταφυγίου όνων στην Κέρκυρα (Κερκυραϊκή Διάσωση Ονων). Η κυρία Τζούντι Κουίν έφτασε στην Κέρκυρα τον Δεκέμβριο του 2003 και κατά τη διάρκεια απασχόλησής της σε ένα καταφύγιο αδέσποτων σκύλων διαπίστωσε ότι υπήρχε παρόμοιο πρόβλημα και με τα γαϊδούρια. «Δεν υπήρχε κανένα μέρος για να είναι ασφαλή, και έτσι νοίκιασα ένα κομμάτι γης και τα πήρα εκεί». Από το 2006 και την επίσημη ίδρυση του συλλόγου Κερκυραϊκή Διάσωση Ονων έχει περιθάλψει περισσότερους από 400 κακοποιημένους ή άρρωστους «κυρ Μέντιους». Η κυρία Κουίν στηρίζεται σε δωρεές οι οποίες προέρχονται, όπως λέει, κυρίως από τους Δυτικοευρωπαίους τουρίστες και όχι από τους ντόπιους. «Υπάρχουν τουρίστες αλλά και εθελοντές που περνούν τις διακοπές τους στο καταφύγιο κάθε χρόνο».
Σύλλογοι προστάτες των όνων
Ελληνικός Σύλλογος Προστασίας Ιπποειδών
Τηλ. 210 6022359
Καταγγελίες: 6979090513
www.greekhorseprotection.gr
Ιδρύθηκε το 2006, με αφορμή καταγγελίες για κακομεταχείριση 64 ζώων σε κτήμα στον Ασπρόπυργο. Τα ζώα προορίζονταν για τα σφαγεία της Ιταλίας, αλλά κατασχέθηκαν και έμειναν για έναν χρόνο σε κτήματα στο Κορωπί. Ακολούθησε η κατάσχεση 24 ζώων στο λιμάνι της Πάτρας. Και αυτά βρίσκονταν στον δρόμο για τα σφαγεία. Στο Κορωπί σταυλίζονται σήμερα 10 άλογα σε εσωτερικούς στάβλους και πολλά περισσότερα σε εξωτερικά paddock (λιβάδια). Οι στάβλοι είναι επισκέψιμοι Κυριακές 11.00-14.00.
Κερκυραϊκή Διάσωση Ονων
www.corfu-donkeys.com
Το μοναδικό καταφύγιο γαϊδουριών λειτουργεί στην Κέρκυρα από τη Βρετανίδα Τζούντι Κουίν, με τη βοήθεια εθελοντών. Από τον Φεβρουάριο του 2006 έχει φιλοξενήσει πάνω από 400 γαϊδούρια, γερασμένα ή σοβαρά τραυματισμένα. Βασίζεται σε δωρεές κυρίως ξένων τουριστών.
Στις ανηφόρες της Σαντορίνης βγάζουν ακόμα με ιδρώτα κι αίμα το σανό και το νερό τους
Μόνο στις… καρτ ποστάλ, στη μνήμη κάποιων ηλικιωμένων αγροτών και στις παροιμίες κινδυνεύει να «υπάρχει» σε λίγα χρόνια ο «κυρ Μέντιος». Η «απόσυρσή» του έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες εξαιτίας της τεχνολογίας και σήμερα ο πληθυσμός των γαϊδουριών στην Ελλάδα εκτιμάται ότι αγγίζει μετά βίας τις 15.000. Και αυτό, όταν πριν από μόλις δεκαέξι χρόνια περίπου 95.000 γαϊδουράκια… γκάριζαν στα νησιά και τα βουνά της χώρας μας και πριν από περίπου 50 χρόνια πάνω από 500.000.
Οι φιλόζωοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον αφανισμό των εργατικών τετράποδων -που κάποτε αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στην επαρχία- και μιλούν για διαχρονική αδιαφορία του κράτους και έλλειψη ολοκληρωμένου πλαισίου προστασίας. Ενδεικτικό είναι, όπως λένε, ότι ακόμα και η μοναδική αναγνωρίσιμη ελληνική φυλή όνων, δηλαδή ο αρκαδικός, ο οποίος αναφέρεται και από τον Ομηρο και τον Ξενοφώντα, ουδέποτε έχει μελετηθεί. Είναι άγνωστο αν εξακολουθεί να ζει κάποιο καθαρόαιμο μέλος της αρκαδικής φυλής. Καθηγητές της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αναφέρουν επίσης ότι καθοριστικές στη δραματική μείωση του αριθμού των αρκαδικών όνων ήταν οι φονικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2007 στην Πελοπόννησο, όπου ζει σχεδόν το μισό του συνολικού πληθυσμού των γαϊδουριών.
Σύμφωνα με Ελληνες και ξένους επιστήμονες ίσως η τελευταία ελπίδα για την επιβίωση του γαϊδουριού στη χώρα μας είναι ο τουρισμός. Εδώ και χρόνια τα γαϊδουράκια στη Σαντορίνη και συγκεκριμένα στη Θηρασιά μεταφέρουν τους τουρίστες στη ράχη τους και αυτοί με τη σειρά τους ανταποδίδουν τη χάρη με μια αναμνηστική φωτογραφία ή με… έναν μεζέ! «Η βόλτα με το γαϊδούρι είναι μια συναρπαστική εμπειρία για όσους αποφασίζουν να γνωρίσουν από κοντά τη φύση» λέει ο Σλοβένος καθηγητής Μάρκο Σούκλιε του πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνα, υποστηρίζοντας ότι ο οικοτουρισμός θα μπορούσε να «σώσει» τον όνο, που προς το παρόν είναι αφημένος στην τύχη του.
*Από το ποίημα του Κώστα Βάρναλη, «Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου»
Ελένη Ευαγγελοδήμου
Μ.Η.Τ. 232120