Καταφύγιο στον μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας Emergency Liquidity Assistance (ELA) είναι πιθανό να αναζητήσουν οι τράπεζες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ασφυκτική έλλειψη ρευστότητας. Η επιδείνωση των συνθηκών έχει φέρει σε ακόμη πιο δεινή θέση το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και έτσι η Τράπεζα της Ελλάδος, έχοντας λάβει το «πράσινο φως» από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αναμένεται να ενεργοποιήσει τον ειδικό μηχανισμό ρευστότητας.
Ο ELA είναι ουσιαστικά μια ενίσχυση από τις κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος, με παροχή προσωρινής ρευστότητας αποκλειστικά προς φερέγγυα τραπεζικά ιδρύματα, σε επείγουσες και έκτακτες καταστάσεις. Χρήση του ELA έχουν ήδη κάνει οι ιρλανδικές τράπεζες, ενώ στο παρελθόν είχαν καταφύγει σε αυτόν τον μηχανισμό ορισμένες τράπεζες από τη Γερμανία και το Βέλγιο. Το ELA αποτελεί λειτουργικό στοιχείο του ευρωσυστήματος και υπάγεται στην ευθύνη των εθνικών κεντρικών τραπεζών, οι οποίες θα επωμιστούν και την όποια ζημία, αν κάποια τράπεζα δεν μπορέσει να αποπληρώσει τη ρευστότητα που έλαβε, ενώ, για να ενεργοποιηθεί, απαιτείται η έγκριση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ.
Αρκετές ελληνικές τράπεζες εξετάζουν το ενδεχόμενο να προσφύγουν στον βοηθητικό μηχανισμό, ενώ οι αιτήσεις θα υποβληθούν πιθανότατα και αυτήν την εβδομάδα. Οι τράπεζες έχουν ήδη «στεγνώσει», τόσο λόγω των μαζικών εκταμιεύσεων όσο και λόγω των αυξημένων αναγκών ρευστότητας που έχει δημιουργήσει η κρίση, αναγκάζοντας νοικοκυριά και επιχειρήσεις να καταφύγουν στα καταθετικά αποθέματα.
Εν τω μεταξύ, η ρευστότητα αναμένεται να περάσει μια ακόμη δοκιμασία τις επόμενες ημέρες εξαιτίας των αυξημένων αναγκών του ελληνικού Δημοσίου. Στις 19 Αυγούστου πρέπει να αποπληρωθεί ένα ομόλογο αξίας 5,9 δισ. ευρώ, άρα θα πρέπει να αντληθεί ανάλογο ποσό από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ενώ συνολικά, μέχρι τις 22 Αυγούστου, το Δημόσιο θα «σηκώσει» περί τα 10 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των υποχρεώσεών του. Η πίεση είναι πιθανό να οδηγήσει κάποιες τράπεζες σε αδιέξοδο, με την ενεργοποίηση του ELA να κρίνεται ζωτικής σημασίας.
Κρατικοποίηση προ των πυλών
Εντονη ανησυχία προκαλεί στους τραπεζίτες η επικείμενη έλευση της BlackRock, η οποία πρόκειται να πραγματοποιήσει εξονυχιστικό έλεγχο στα δανειακά χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών, με τον κίνδυνο της κρατικοποίησης να φαντάζει πιο πιθανός από ποτέ. Συγκεκριμένα, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου δέκα στελέχη της BlackRock, μαζί με άλλους 240 ειδικούς από την Ernst & Young, θα έχουν ελέγξει τα στοιχεία 18 ελληνικών τραπεζών, θα ακολουθήσει η επεξεργασία των στοιχείων και στις αρχές Δεκεμβρίου θα παραδοθεί στην τρόικα και την ΤτΕ πόρισμα για καθεμιά ξεχωριστά.
Εφόσον διαπιστωθεί ότι μια τράπεζα χρειάζεται αύξηση κεφαλαίου, θα δοθεί μια σύντομη προθεσμία για να προχωρήσει στη σχετική διαδικασία. Αν η αύξηση αποτύχει, τα κεφάλαια που λείπουν θα καλυφθούν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αποκτώντας έτσι σημαντικό ποσοστό μετοχών της τράπεζας. Μια τέτοια εξέλιξη ισοδυναμεί ουσιαστικά με κρατικοποίηση. Οσες τράπεζες περιέλθουν σε κρατικό έλεγχο θα πρέπει να παραμείνουν εκεί για δύο χρόνια, ενώ στη συνέχεια το Ταμείο είναι υποχρεωμένο να πουλήσει τις μετοχές σε ιδιώτες ή άλλες τράπεζες που ενδιαφέρονται να τις αποκτήσουν.
Νεκταρία Σταμούλη