Το κολλαγόνο χρησιμοποιείται ευρύτατα στην πλαστική χειρουργική, στη βιομηχανία καλλυντικών και στην έρευνα για την καλλιέργεια οργάνων και ιστών στο εργαστήριο. Επομένως, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πόση σημασία έχει γι’ αυτούς τους κλάδους η είδηση ότι οι επιστήμονες μπορούν πλέον να φτιάξουν συνθετικό κολλαγόνο, που μοιάζει με το φυσικό περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έχει δημιουργηθεί στο παρελθόν.
Ως γνωστόν, το κολλαγόνο είναι η πρωτεΐνη που ευθύνεται για το σφιχτό δέρμα, την ελαστικότητα, την υγρασία και τη συνεχή ανανέωση των κυττάρων του δέρματος. Αποτελεί δομικό συστατικό πολλών ακόμη ιστών, ενώ ισοδυναμεί με το ένα τέταρτο της συνολικής πρωτεΐνης που υπάρχει στο σώμα μας. Ομως, παρά την αφθονία της, η εργαστηριακή ανασύνθεσή της έχει αποδειχτεί δύσκολη υπόθεση. Και αυτό γιατί οι ίνες του κολλαγόνου αποτελούνται από εκατομμύρια πεπτίδια, τα οποία συντίθενται μεταξύ τους σε υδρογέλη, δηλαδή τρισδιάστατες δομές που έχουν την ιδιότητα να παγιδεύουν και να συγκρατούν νερό.
Το αποτέλεσμα είναι επιστήμονες και εταιρίες καλλυντικών να βασίζονται κυρίως σε κολλαγόνο ζωικής προέλευσης. Και όταν οι ειδικοί που εργάζονται στην αναδόμηση ιστών και οργάνων επιχειρούν να καλλιεργήσουν βλαστοκύτταρα, χρησιμοποιούν συνήθως τον «σκελετό» κολλαγόνου από το όργανο ενός δότη, το οποίο «ξεπλένουν» από το μη συμβατό κυτταρικό DNA και κρατούν τη βάση κολλαγόνου, όπου καλλιεργούν συμβατά βλαστοκύτταρα από τον ίδιο τον λήπτη.
Έπειτα από πολλά χρόνια ερευνών, η επιστημονική ομάδα του Τζέφρεϊ Χαρτενγκέρινγκ από το Πανεπιστήμιο Ράις δημιούργησε ένα συνθετικό υποκατάστατο που διαθέτει πολλές από τις ιδιότητες του φυσικού. Οπως λέει ο δρ Χαρτενγκέρινγκ, «τα υπερμόρια, ίνες και υδρογέλη που δημιουργήσαμε, σχηματίζονται με τρόπο παρόμοιο με το εγγενές κολλαγόνο, αλλά ξεκινούμε με μικρότερα πεπτίδια». Μέχρι στιγμής έχουν επιβεβαιώσει ότι τα ένζυμα του σώματος το διασπούν με τον ίδιο τρόπο που διασπούν το φυσικό. Τώρα μένει να φανεί αν μπορούν να καλλιεργήσουν βλαστοκύτταρα σε αυτό και αν μπορεί να αποτελέσει πλήρες υποκατάστατο στη χειρουργική και τη βιομηχανία καλλυντικών.
Μυρτώ Μπούτση
Μ.Η.Τ. 232120