Ούτε οι γενναίες (σχετικά με τα προηγούμενα χρόνια) εκπτώσεις φαίνονται ικανές να τονώσουν την «παγωμένη» ελληνική αγορά, που τόσο πολύ έχει ανάγκη την πολυπόθητη ανάκαμψη.Δυο εβδομάδες μετά την έναρξη των χειμερινών εκπτώσεων η κίνηση στον εμπορικότερο δρόμο της πρωτεύουσας, την οδό Ερμού, παραμένει μειωμένη, με τους υποψήφιους καταναλωτές να περιορίζονται στο να «κάνουν χάζι» -όπως λένε- τις βιτρίνες, να συγκρίνουν τιμές και προσφορές και να μην ψωνίζουν, έκτος αν πετύχουν κάποια εξαιρετικά ελκυστική ευκαιρία. Το γνωστό window shopping (η βόλτα στις βιτρίνες χωρίς ψώνια) φαίνεται να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην Ελλάδα της κρίσης.
Οπως ομολογούν και οι ίδιοι οι καταναλωτές, ωστόσο, οι τιμές στις οποίες προσφέρονται τα -άλλοτε πανάκριβα- προϊόντα είναι πλέον αρκετά πιο προσιτές. «Στις γιορτές δεν ψωνίσαμε καθόλου» λένε στη «δημοκρατία» η Κατερίνα και η Ιωάννα, 24 και 23 ετών αντίστοιχα. «Περιμέναμε τις εκπτώσεις για να βγούμε στην αγορά και τώρα στην ουσία ψωνίζουμε δώρα, όχι για εμάς» προσθέτουν και εξηγούν: «Οι τιμές στα καταστήματα του κέντρου είναι αρκετά ελκυστικές σε σύγκριση με αυτές των μεγάλων πολυκαταστημάτων». Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός αυτό από μόνο του δεν φαίνεται να πείθει τους Ελληνες να βάλουν το χέρι στην τσέπη εν μέσω ύφεσης, καθώς και οι προτεραιότητες του καταναλωτικού κοινού δείχνουν να έχουν αλλάξει δραματικά. «Οι προσφορές μπορεί να είναι καλές» μας λέει ο 39χρονος Γιώργος Οικονόμου, «αλλά οι προτεραιότητές μου είναι άλλες αυτήν τη στιγμή. Πλέον δεν ψωνίζω όπως παλιά, θα κάνω έρευνα αγοράς, θα ψάξω και αν τελικά έχω τη δυνατότητα, τότε μόνο θα αγοράσω κάτι».
Η ίδια αβεβαιότητα, λόγω της οικονομικής κατάστασης των ελληνικών νοικοκυριών, έχει επηρεάσει και άτομα νεαρότερης ηλικίας, τα οποία δείχνουν σήμερα πιο συγκρατημένα από ποτέ σε ό,τι αφορά τις καταναλωτικές τους επιλογές. «Καλές είναι οι εκπτώσεις, αλλά επειδή έχει μειωθεί και το χαρτζιλίκι, οπότε υπάρχει περιορισμός, δεν ψωνίζουμε πολύ πια» λέει η 18χρονη Μαρία Αθανασοπούλου, η οποία περιορίστηκε σε μια απλή βόλτα στις βιτρίνες, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι… «πρώην καταναλωτές».
«Παρά τις εκπτώσεις, οι τιμές στην ελληνική αγορά είναι αρκετά υψηλές, ακόμα και σε σύγκριση με το Ντουμπάι (!), κάτι που προφανώς περιορίζει τους πολίτες στο να κοιτάνε αλλά να μην αγγίζουν τα εμπορεύματα». Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε ο 38χρονος Ανταμ από την Κίνα, που βρίσκεται στη χώρα μας για διακοπές με την οικογένειά του. Αρτι αφιχθείς από το Ντουμπάι, ο Ανταμ μάς λέει: «Η αλήθεια είναι ότι περίμενα πολύ χαμηλότερες τιμές στην αγορά μιας χώρας η οποία βρίσκεται εν μέσω οικονομικής ύφεσης».
Στην οδό Ερμού συναντήσαμε και τον 30χρονο Ιταλό Στέφανο Σεβίλια, υπεύθυνο σε κατάστημα γνωστής αλυσίδας αθλητικών ειδών, ο οποίος εργάζεται στη χώρα μας από τον περασμένο Αύγουστο. Αυτό που έχει παρατηρήσει ο ίδιος είναι ότι «παρά το γεγονός ότι η Ερμού είναι σχεδόν πάντα γεμάτη κόσμο, ελάχιστοι είναι αυτοί που θα αγοράσουν τελικά κάτι». Τη στιγμή που οι εκπτώσεις -σε πολλές περιπτώσεις- ξεπερνούν ακόμα και το 50%, ο Στέφανο δεν έχει δει τον αριθμό των πελατών να αυξάνεται θεαματικά, με εξαίρεση, όπως λέει, τα πρωινά του Σαββάτου.
Ανεβαίνοντας την οδό Ερμού προς το Σύνταγμα συναντήσαμε τον 28χρονο Δημήτρη Παϊκόπουλο, ιδιοκτήτη καταστήματος γυναικείας υπόδησης. «Δυστυχώς οι εκπτώσεις έπεσαν σε μια περίοδο τρομακτικής αβεβαιότητας για τον κόσμο. Ωστόσο, οι εκπτώσεις είναι πλέον κάτι σχετικό, καθώς όλο τον χρόνο -λόγω της κατάστασης- προσπαθούμε με προσφορές να προσελκύσουμε το κοινό και, ευτυχώς, πάνω σε αυτό και το κράτος έχει γίνει πιο ελαστικό» σημειώνει ο νεαρός επιχειρηματίας, τη στιγμή που στο κατάστημά του δεν υπήρχαν πάνω από δυο τρεις πελάτες.
«Κάθε πέρσι και καλύτερα» αναφέρουν οι έμποροι, την ώρα που οι καταναλωτές, ναι μεν βρίσκουν αρκετά «γενναίες» τις εκπτώσεις, παραμένουν ωστόσο ιδιαίτερα συγκρατημένοι σε ό,τι αφορά τα περιττά πλέον έξοδα για ρουχισμό και υπόδηση. «Εδώ και σχεδόν τρία χρόνια αυτοσυντηρούμαστε, τρώμε δηλαδή από τα έτοιμα, και εκταμιεύουμε, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή η ελληνική αγορά θα ανακάμψει. Το ζήτημα είναι πόσες επιχειρήσεις θα έχουν αντέξει μέχρι τότε. Ηδη όσοι είχαν υποχρεώσεις με τράπεζες έβαλαν λουκέτο» καταλήγει προβληματισμένος ο Δημήτρης.
«Η ύφεση έχει κάνει τους καταναλωτές να νιώθουν ενοχές»
Στην κινητοποίηση των -ήδη υπαρχόντων- πελατών τους ελπίζουν με τις προσφορές και τις εκπτώσεις οι ιδιοκτήτες καταστημάτων της Αθήνας, παρά στην προσέλκυση νέων πελατών, όπως αναφέρει στη «δημοκρατία» ο Νίκος Γιαννέτος, μέλος του Δ.Σ. του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών και ιδιοκτήτης καταστήματος ανδρικής ένδυσης στην οδό Σταδίου. Ο κ. Γιαννέτος, που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στο τιμόνι της οικογενειακής επιχείρησης (η οποία έχει σχεδόν έναν αιώνα ιστορία στον χώρο), ομολογεί ότι η σημερινή ύφεση είναι κάτι πρωτόγνωρο ακόμα και για πολύπειρους εμπόρους. «Είδαμε την αγορά να διαμορφώνεται, να ανδρώνεται, να αναπτύσσεται – και σε περιφερειακό επίπεδο. Τα τελευταία έξι με επτά χρόνια η ζωή των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων δυσκόλεψε αισθητά από την είσοδο στην αγορά των μεγάλων πολυκαταστημάτων και, τέλος, φτάσαμε στην ύφεση, που τελικά ήταν η χαριστική βολή για πολλές επιχειρήσεις» αναφέρει σε μια σύντομη αναδρομή της πορείας της εγχώριας αγοράς.
Καθώς η αγορά, σύμφωνα με τον κ. Γιαννέτο, στηρίζεται στην ψυχολογία του αγοραστικού κοινού, η συνολικά (εδώ και τρία χρόνια) 50%-60% πτώση του τζίρου των επιχειρήσεων είναι φυσικό επακόλουθο της κρίσης. «Σε μια εποχή κατά την οποία η διαβίωση πολλών επιχειρήσεων έχει καταστεί προβληματική, οι εκπτώσεις είναι και χρήσιμες και κρίσιμες. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν βοηθάνε και πολύ τις επιχειρήσεις, ωστόσο τα όποια επιπλέον κέρδη καλύπτουν προηγούμενα έξοδα» εξηγεί. Ξεκαθαρίζει ωστόσο ότι «και οι ίδιοι οι έμποροι δεν θέλουν καταναλωτές που καταναλώνουν ασύστολα», μια και αυτό δεν βοηθά στην εξομάλυνση της αγοράς, ιδίως στην κρίσιμη αυτή στιγμή.
Η εικόνα της ελληνικής αγοράς σήμερα, πάντα σύμφωνα με τον έμπειρο κ. Γιαννέτο, φανερώνει σαφή αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες του Ελληνα: «Για πολύ κόσμο ισχύει ότι οι ντουλάπες είναι γεμάτες και ο κόσμος πλέον μετράει δύο και τρεις φορές προτού αγοράσει κάτι. Ακόμα και αυτοί που έχουν την οικονομική δυνατότητα για “περιττά” έξοδα, δηλαδή για αγορά ρούχων και υποδημάτων, ντρέπονται πολλές φορές να καταναλώσουν. Η ύφεση τους έχει κάνει να νιώθουν ενοχές». Η οικονομική κρίση, άλλωστε, έχει αφαιρέσει από την αγορά ένα σημαντικό κομμάτι του κοινού. «Είναι πολλοί οι συνάνθρωποί μας που περιορίζονται στην αγορά ειδών πρώτης ανάγκης από τα σούπερ μάρκετ. Το παράδοξο όμως είναι ότι, ενώ εμείς αναγκαστικά μειώνουμε τις τιμές μας, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα τρόφιμα, πράγμα που περιορίζει ακόμα περισσότερο τους πιθανούς πελάτες μας» καταλήγει ο κ. Γιαννέτος.
Αγγελος Σκορδάς
Φωτογραφίες: Χρήστος Ζήνας
