Η κατάθλιψη και το χρόνιο στρες μπορούν να προκαλέσουν συρρίκνωση του εγκεφάλου και μείωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας, απέδειξαν επιστήμονες από το κορυφαίο αμερικανικό πανεπιστήμιο Γέιλ. Αυτό οφείλεται σε μία πρωτεϊνη-«διακόπτη» που ενεργοποιείται με αυτές τις παθήσεις -και συγκεκριμένα με τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD)- και εμποδίζει τη δημιουργία νέων νευρικών διασυνδέσεων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων, κάτι που επηρεάζει τη συγκέντρωση, τη μνήμη και τις φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
Μάλιστα, έπειτα από τη νέα έρευνα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι απενεργοποιώντας τον συγκεκριμένο «διακόπτη» με το όνομα GATA 1 μπορούν να οδηγηθούν σε έγκυρη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης.
Οπως εξηγεί ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Ρόναλντ Ντιούμαν, η ερευνητική ομάδα «θέλησε να επιβεβαιώσει την ένδειξη ότι το στρες προκαλεί την απώλεια εγκεφαλικών συνάψεων». Ετσι, ανέλυσαν εγκεφαλικό ιστό από ασθενείς που είχαν αποβιώσει και οι οποίοι είχαν προηγουμένως διαγνωσθεί με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και χρόνιο άγχος και διαπίστωσαν ότι τουλάχιστον πέντε από τα γονίδιά τους που ελέγχουν τις εγκεφαλικές τους συνάψεις, δηλαδή τις νευρικές διασυνδέσεις των εγκεφαλικών κυττάρων τους, βρίσκονταν σε καταστολή. Αυτό φαίνεται ότι είχε προκληθεί από την ενεργοποίηση του μεταγραφικού παράγοντα GATA 1, δηλαδή μίας πρωτεΐνης-«διακόπτη» που ρυθμίζει την έκφραση των συγκεκριμένων γονιδίων.
Το αποτέλεσμα ήταν να μην μπορούν να δημιουργήσουν νέες διασυνδέσεις και να εμφανίζεται συρρικνωμένη η περιοχή του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου τους, που συνδέεται με τις γνωσιακές λειτουργίες και την κοινωνική συμπεριφορά. Στη συνέχεια δοκίμασαν να απενεργοποιήσουν τον ίδιο «διακόπτη» σε πειραματόζωα και παρατήρησαν ότι αυτά εμφάνισαν συμπτώματα καταθλιπτικής συμπεριφοράς.
«Δείξαμε ότι τα (νευρικά) κυκλώματα που συνδέονται με το συναίσθημα, καθώς και με τη γνωσιακή λειτουργία, διαταράσσονται όταν ενεργοποιείται αυτός και μόνο ο μεταγραφικός παράγοντας» τονίζει ο καθηγητής Ντιούμαν.
Στο μέλλον, ο δρ Ντιούμαν ελπίζει ότι οι ειδικοί θα μπορέσουν «ενισχύοντας τις συνδέσεις των συνάψεων -είτε με νέα φαρμακευτική αγωγή είτε με συμπεριφοριστική θεραπεία- να αναπτύξουν πιο αποτελεσματικές θεραπείες της κατάθλιψης».
Μυρτώ Μπούτση