Το βιβλίο της Μέρι Σέλεϊ πασίγνωστο. Το «Φρανκενστάιν ή ο μοντέρνος Προμηθέας» σημάδεψε ανεξίτηλα τη λογοτεχνική ιστορία, συνδέοντας στο μυαλό των μεταγενέστερων τη νοσηρότητα της βικτοριανής συγγραφικής πένας με την πρώιμη επιστημονική φαντασία. Γιατί ο φοιτητής Ιατρικής δόκτωρ Φρανκενστάιν, ήρωας του έργου, εμφύσησε ζωή στο πλάσμα που δημιούργησε διεγείροντάς το με ηλεκτρικό ρεύμα. Εκείνο που είναι ίσως λιγότερο γνωστό, είναι με ποιον τρόπο αυτός ο ανθρωποδημιούργητος φανταστικός υπεράνθρωπος «σημάδεψε» έναν ολόκληρο ερευνητικό τομέα που συνδέεται με την επούλωση των πληγών και την αναδόμηση των τραυματισμένων ιστών μέσω ηλεκτρισμού.
Ετσι, παρότι το ηλεκτροσόκ αποτελεί σήμερα κατ’ εξοχήν μέθοδο για την ανάνηψη των ασθενών, η δρ Αν Ράνιτσεκ από το βρετανικό πανεπιστήμιο Αμπερντιν υποστηρίζει ότι ο μύθος του Φρανκενστάιν έβλαψε την εγκυρότητα των επιστημονικών ερευνών της. «Η σημασία του ηλεκτρισμού για την αναδόμηση των ιστών έχει παραβλεφθεί σε μεγάλο βαθμό λόγω των… λογοτεχνικών αναφορών», τονίζει. «Ο ηλεκτρισμός παίζει ρόλο – κλειδί. Αλλά ο κόσμος ακόμη σκέφτεται τον Φρανκενστάιν και τη βικτοριανή εποχή. Ακόμη κι όταν προσπαθείς να προωθήσεις μια ιδέα σε έναν οργανισμό χρηματοδότησης, απαντούν «καλύτερα όχι, δεν είμαι τόσο σίγουρος γι’ αυτό».
Η συγκεκριμένη ιδέα που θέλησε να προωθήσει η Ράνιτσεκ, σίγουρα φέρνει στον νου τον βικτοριανής έμπνευσης δόκτορα! Επιδρώντας στο ηλεκτρικό πεδίο που γεννάται από τη διαίρεση ενός απλού σκουληκιού (της κατηγορίας των πλατυέλμινθων), δημιούργησε αφύσικα σκουλήκια με δύο ουρές ή με δύο κεφαλές! Οπως εξηγεί, στα ζώα που πολλαπλασιάζονται με διαίρεση, τα κύτταρα στο σημείο της διάσπασης παλινδρομούν στο πρώιμο στάδιο των εμβρυϊκών κυττάρων, ώστε να μπορέσουν να επαναναπτυχθούν, συμπληρώνοντας το οργανικό «παζλ» του νέου οργανισμού. Στη συνέχεια, «το φυσικό ηλεκτρικό πεδίο που συνδέεται με τη διαδικασία της επούλωσης» λειτουργεί ως πυξίδα που καθοδηγεί αυτά τα βλαστοκύτταρα «να δημιουργήσουν είτε την ουρά είτε το κεφάλι, επειδή το ένα άκρο του είναι πιο θετικό και το άλλο πιο αρνητικό». Διαταράσσοντας τους πόλους, με βάση τις αρχές του γαλβινισμού που τόσο είχαν εντυπωσιάσει τη Μέρι Σέλεϊ και τους συγχρόνους της, η δρ Ράνιτσεκ μπόρεσε να καθορίσει την ανάπτυξη του νέου οργανισμού!
Το σημαντικό στη συγκεκριμένη έρευνα είναι πως θεωρεί ότι, εν δυνάμει, αυτές οι αρχές εφαρμόζονται σε όλους τους οργανισμούς -και στον άνθρωπο- στους οποίους τα ηλεκτρικά πεδία που δημιουργούνται στις πληγές μπορούν να τροφοδοτήσουν την κυτταρική αναδόμηση. Και σε ένα μακρινό μέλλον την ανάπτυξη νέων ιστών. Ακόμη και ολόκληρων μελών του σώματος, εκεί όπου έχει υπάρξει απώλεια λόγω ατυχήματος.
Το κομμένο δάχτυλο που αναγεννήθηκε!
Οι υποστηρικτές της αναδόμησης μέσω ηλεκτρικού ρεύματος αναφέρουν, μεταξύ άλλων, την περίπτωση του Αμερικανού «ανθρώπου – θαύματος» Λι Σπίβακ, ο οποίος είχε χάσει το ακροδάχτυλό του σε ατύχημα το 2008. Το τραυματισμένο μέλος αναγεννήθηκε πλήρως με τη χρήση κυτταρικού ιστού σε μορφή σκόνης (!) που είχε λάβει ο ασθενής από τον καθηγητή Στίβεν Μπάντιλακ του πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ. Οι ειδικοί θεωρούν ότι στα παιδιά τα ηλεκτρικά πεδία των πληγών είναι πιο ισχυρά και η επούλωση των τραυμάτων πιο καλή. Αλλά και ότι η ηλεκτρική διέγερση μπορεί να θεραπεύσει τη νευρική λειτουργία ανθρώπων με βλάβες στο νωτιαίο μυελό, όπως τουλάχιστον έδειξε πείραμα του πανεπιστημίου του βορείου Τέξας, που πέτυχε να βελτιώσει τα αισθητήρια νεύρα δέκα τέτοιων ασθενών.
Μυρτώ Μπούτση
Μ.Η.Τ. 232120