Νέες μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις που θα κυμαίνονται από 10% έως 20% προγραμματίζει το υπουργείο Εργασίας για το β’ εξάμηνο του 2013.
Το καινούργιο «πετσόκομμα» προκύπτει ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του νέου Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) και των βέβαιων ελλειμμάτων που πρόκειται να παρουσιάσει κατά τις εκτιμήσεις από το πρώτο μισό του έτους. Η ένταξη όλων των επικουρικών Ταμείων στο ΕΤΕΑ δεν λύνει το τεράστιο πρόβλημα χρηματοδότησης της επικουρικής ασφάλισης. Ετσι, οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου θεωρούν ότι είναι μονόδρομος η εφαρμογή της διάταξης που ψηφίστηκε στο τρίτο Μνημόνιο και δίνει το δικαίωμα στον εκάστοτε υπουργό Εργασίας, εάν το ΕΤΕΑ πρόκειται να εμφανίσει ελλείμματα, να προχωρήσει σε ανάλογη μείωση των επικουρικών συντάξεων.
Ηδη οι πρώτες ενδείξεις είναι εξόχως αρνητικές. Το μεγάλο «αγκάθι» της επικουρικής ασφάλισης είναι το επικουρικό ταμείο του ΙΚΑ, το ΕΤΕΑΜ. Με βάση τα έως τώρα δεδομένα, κάθε μήνα το Ταμείο που χορηγεί συντάξεις σε περισσότερους από 1.000.000 συνταξιούχους, καταγράφει ελλείμματα της τάξης των 40.000.000 ευρώ το λιγότερο. Αυτό συμβαίνει επειδή τα έσοδα του Ταμείου δεν υπερβαίνουν τα 110.000.000 ευρώ, όταν οι δαπάνες του κυμαίνονται σταθερά στα επίπεδα των 150.000.000 ευρώ. Μάλιστα, όσο αυξάνονται η ανεργία και η «μαύρη» εργασία και όσο μειώνονται οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα, τόσο τα έσοδα θα συμπιέζονται, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το έλλειμμα του ΕΤΕΑΜ. Αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες του ΙΚΑ διαπιστώνουν ότι, πάρα το γεγονός ότι οι συντάξεις υπέστησαν αλλεπάλληλες μειώσεις την προηγούμενη διετία, εντούτοις δεν φαίνεται να περιορίστηκε το άνοιγμα του ΕΤΕΑΜ. Αντιθέτως, διατηρήθηκε στα ίδια υψηλά επίπεδα.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εντός του τρέχοντος έτους μόνο από το επικουρικό του ΙΚΑ, το νέο «υπερεπικουρικό» Ταμείο πρόκειται να εμφανίσει έλλειμμα που θα πλησιάζει τα 500.000.000 ευρώ. Σε μια τέτοια περίπτωση, η στήριξή του από τα άλλα επικουρικά ταμεία που εντάχθηκαν σε αυτό δεν πρόκειται να εξαλείψει το έλλειμμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχει υπολογιστεί ότι το 75% των Ταμείων που εντάχθηκαν στο ΕΤΕΑ πρόκειται να κινηθούν την τρέχουσα χρονιά σε αρνητικό πρόσημο, δηλαδή τα έσοδα θα είναι λιγότερα από τις δαπάνες τους. Συνεπώς το υπόλοιπο 25% των Ταμείων δεν καλύπτει την «τρύπα» που πρόκειται να δημιουργηθεί.
Ο λόγος για τον οποίο δεν αποφασίζεται νωρίτερα η περικοπή στις επικουρικές συντάξεις είναι η μίνι παράταση έως τις 28 Φεβρουαρίου την οποία έδωσε ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης στα επτά Ταμεία που είχαν υποβάλει αναλογιστικές μελέτες και καταστατικά για να κριθεί η βιωσιμότητά τους και να αποφασιστεί οριστικά εάν θα μπουν και αυτά στο ΕΤΕΑ ή εάν θα ξεκινήσουν αυτόνομη και ανεξάρτητη πορεία. Πρόκειται για τα εξής Ταμεία: Επικουρικής Ασφάλισης Ασφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (ΤΕΑΑΠΑΕ), Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Εταιριών Πετρελαιοειδών (ΤΕΑΠΕΠ), Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων (ΤΕΑΥΕΤ), Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (ΤΕΑΥΦΕ), Επικουρικής Ασφάλισης Χημικών (ΤΕΑΧ), Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Ναυτικών και Τουριστικών Πρακτορείων (ΤΕΑΥΝΠΤ) και το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ) ως προς το σκέλος της επικουρικής ασφάλισης.
Σύμφωνα με τη σχετική υπουργική απόφαση που εκδόθηκε παραμονές Πρωτοχρονιάς, για να μπορέσουν τα παραπάνω ταμεία να μετατραπούν σε επαγγελματικά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι αναλογιστικές μελέτες που έχουν υποβάλει να εγκριθούν από τη Διεύθυνση Επαγγελματικής Ασφάλισης και από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή. Ο κ. Βρούτσης έχει ξεκαθαρίσει ότι όποιο Ταμείο γίνει επαγγελματικό χάνει αυτόματα τον κοινωνικό πόρο, δηλαδή τη στήριξη που παρέχει η Πολιτεία. Ωστόσο, από τα παραπάνω Ταμεία τα μόνα που λαμβάνουν ακόμη κοινωνικό πόρο είναι εκείνα των Ασφαλιστών, του Πετρελαίου και του Εμπορίου Τροφίμων.
Ολα τα υπόλοιπα δεν έχουν κανέναν κοινωνικό πόρο, συνεπώς η επιμονή τους στο να μην ενταχθούν στο ΕΤΕΑ συνίσταται στο ότι πιστεύουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν καλύτερα μακριά από τον «σκληρό εναγκαλισμό» του κράτους. Το υπουργείο Εργασίας θεωρεί ότι οι περισσότερες αναλογιστικές μελέτες δεν θα κριθούν θετικά, άρα και αυτά τα ταμεία θα αναγκαστούν να υπαχθούν στο ΕΤΕΑ.
Πάντως, ήδη με βάση την ίδια υπουργική απόφαση, από την 1η Ιανουαρίου 2013 έχουν προστεθεί στο νέο «υπερεπικουρικό» Ταμείο δημόσιοι και δημοτικοί υπάλληλοι, εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς και υπάλληλοι σε εμπορικά καταστήματα. Πιο συγκεκριμένα, τέθηκε σε ισχύ Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με την οποία εντάσσονται στο ΕΤΕΑ υποχρεωτικά τα ακόλουθα Ταμεία: Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ), οι Τομείς Επικουρικής Ασφάλισης των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΤΑΔΚΥ και ΤΕΑΠΟΚΑ), καθώς και ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορικών Καταστημάτων (ΤΕΑΥΕΚ).
Η περίπτωση των τραπεζοϋπαλλήλων
Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί το Επικουρικό Ταμείο των Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ), το οποίο επίσης έχει ζητήσει να εξαιρεθεί. Εάν τελικώς η αναλογιστική μελέτη του δεν κριθεί επαρκής και μπει με το «έτσι θέλω» στο ΕΤΕΑ, τότε οι μειώσεις που περιμένουν τους χιλιάδες τραπεζοϋπαλλήλους θα είναι μεγάλες. Αιτία, το γεγονός ότι το Ταμείο δεν μπορεί να καλύψει χωρίς κρατική χρηματοδότηση τις δαπάνες για τις προσυνταξιοδοτικές υποχρεώσεις που έχει και για τις οποίες έχει δεσμευτεί ότι θα υπάρχουν έως το 2025.
Μαζί με τις δεδομένες υψηλές επικουρικές συντάξεις που λαμβάνουν οι τραπεζοϋπάλληλοι, οι δαπάνες σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να καλυφθούν από τα έσοδα του ΕΤΑΤ χωρίς τη στήριξη του Κράτους. Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι υποβλήθηκε αναλογιστική μελέτη για να κινηθεί αυτόνομα το Ταμείο, φαίνεται ότι ο δρόμος προς το ΕΤΕΑ είναι η πιο πιθανή εξέλιξη. Ομως σε μια τέτοια περίπτωση, οι μειώσεις που θα υποστούν ειδικά οι επικουρικές συντάξεις των τραπεζοϋπαλλήλων θα είναι πολύ υψηλές, χωρίς αυτήν τη στιγμή να μπορεί να υπολογιστεί το ποσοστό του «πετσοκόμματος».
Βασίλης Αγγελόπουλος
Μ.Η.Τ. 232120