Με ελλείμματα ξεκινάει το 2013 για τα μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας, φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο το ενδεχόμενο νέων μειώσεων στις συντάξεις.
Τα στοιχεία των προϋπολογισμών του ΙΚΑ, του ΟΑΕΕ, αλλά και του νεοσύστατου ΕΤΕΑ, που έχει αναλάβει σχεδόν το σύνολο της επικουρικής ασφάλισης, βγάζουν περισσότερα τα έξοδα από τα έσοδα. Η κριτική που ασκούν τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας στις διοικήσεις των Ταμείων για το γεγονός ότι δεν έχουν καταφέρει να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους είναι πολύ έντονη και επικεντρώνεται στο γεγονός ότι ούτε η μαύρη εργασία καταπολεμήθηκε ούτε η εισφοροδιαφυγή περιορίστηκε. Από την άλλη πλευρά, όμως, τα ασφαλιστικά ταμεία βιώνουν για πέμπτη συνεχή χρονιά τα αποτελέσματα της βαθιάς οικονομικής ύφεσης. Η μείωση στα έσοδα έρχεται ως φυσική συνέπεια της αύξησης της ανεργίας και της μείωσης των μισθών στους εργαζομένους.
Το ακόμα χειρότερο είναι ότι ενώ οι προϋπολογισμοί που κατατέθηκαν από τα Ταμεία στο υπουργείο Εργασίας βγάζουν μια «μαύρη τρύπα» που για το τέλος του τρέχοντος έτους, φτάνει τα 605.000.000 ευρώ, η ίδια η πραγματικότητα τους ξεπερνάει. Η εκτίμηση της τρόικας είναι ότι εάν δεν αλλάξει άμεσα η κατάσταση προς το καλύτερο, τότε το έλλειμμα των Ταμείων θα κυμανθεί από 2 δισ. ευρώ έως 2,5 δισ. ευρώ. Στην περίπτωση που επαληθευτεί αυτό το δυσοίωνο σενάριο, τότε είναι πολύ πιθανό εντός του έτους να επανέλθει στο προσκήνιο το θέμα της μείωσης των δαπανών των Ταμείων, μέσω του περιορισμού της συμμετοχής τους στις παροχές υγείας και φυσικά μέσω μειώσεων στις συντάξεις…
Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), που τέθηκε σε λειτουργία μόλις την 1η Μαρτίου. Εχει εντάξει στα μητρώα του σχεδόν το 95% των επικουρικών συντάξεων και ουσιαστικά πρόκειται για ένα υπερ-ταμείο με πάνω από 1.600.000 συνταξιούχους και 2.500.000 ασφαλισμένους. Παρ’ όλ’ αυτά το ΕΤΕΑ προβλέπει ότι θα εμφανίσει έλλειμμα 163.843.000 ευρώ έως το τέλος του έτους. Τα έσοδα του Ταμείου έχουν προϋπολογιστεί ότι μόλις που θα ξεπεράσουν τα 4,1 δισ. ευρώ, ενώ τα έξοδα θα προσεγγίσουν τα 4,3 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον νόμο που ψηφίστηκε για να προκύψει το ΕΤΕΑ αναφέρεται ότι στην περίπτωση που το Ταμείο εμφανίζει ελλείμματα, ο εκάστοτε υπουργός Εργασίας, έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε ανάλογη μείωση επικουρικών συντάξεων. Ηδη, πάντως, οι επικουρικές συντάξεις έχουν υποστεί μειώσεις που φτάνουν κατά μέσο όρο το 25%.
Ανάλογα δυσοίωνη είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται και στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ. Το 2013 η εκτίμηση που υπάρχει στον προϋπολογισμό του μεγαλύτερου ασφαλιστικού ταμείου της χώρας είναι ότι θα προκύψει έλλειμμα 282.356.000 ευρώ. Τα έσοδα προϋπολογίζεται ότι θα ανέλθουν στα 11,8 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες θα προσεγγίσουν τα 12,1 δισ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι το έλλειμμα του ΙΚΑ το 2012 έκλεισε στα 109.000.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι για το τρέχον έτος προβλέπεται υπερδιπλασιασμός του ελλείμματος σε σχέση με πέρσι. Ολα αυτά ενώ οι συντάξεις μειώθηκαν για να αποφευχθεί αυτό ακριβώς το σενάριο, που φαίνεται ωστόσο να παίρνει σάρκα και οστά. Οπως δείχνουν τα νούμερα, η περικοπή στις συντάξεις πήγε χαμένη, αφού το έλλειμμα όχι μόνο δεν περιορίστηκε σε σχέση με πέρσι, αλλά θα αυξηθεί πάρα πολύ.
Δραματική κατάσταση για τον ΟΑΕΕ
Το Ταμείο των Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) προβλέπει έλλειμμα για το 2013 της τάξεως των 248.911.000 ευρώ. Τα έσοδα του Οργανισμού εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσουν τα 4,2 δισ. ευρώ, όταν τα έξοδα υπολογίζεται ότι θα υπερβούν τα 4,4 δισ. ευρώ. Η σύγκριση με το 2012 είναι αποκαρδιωτική. Πέρσι το Ταμείο εμφάνισε έλλειμμα μόλις 30.900.000 ευρώ. Εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις, φέτος το έλλειμμα που θα προκύψει θα είναι έως και επτά φορές υψηλότερο συγκριτικά με το περσινό.
Ειδικότερα, με βάση την ισχύουσα κατάσταση, προβλέπεται ότι το 2014 το έλλειμμα θα εκτιναχθεί στα 613.000.000 ευρώ. Ακόμα χειρότερη είναι η εκτίμηση για το 2015 με έλλειμμα που ξεπερνάει το 1,1 δισ. ευρώ, ενώ για το 2016 προβλέπεται περαιτέρω διόγκωση στο 1,2 δισ. ευρώ περίπου. Πώς να μην είναι έτσι όμως η κατάσταση όταν από τους περίπου 700.000 ασφαλισμένους στον Οργανισμό σχεδόν οι μισοί (48%) δεν καταβάλλουν πια ασφαλιστικές εισφορές.
Ελλειμματικός κατά 79.178.000 ευρώ είναι και ο προϋπολογισμός του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ). Το Ταμείο προβλέπει ότι τα έσοδά του θα φτάσουν μόλις και μετά βίας τα 599.494.000 ευρώ, όταν τα έξοδα θα ανέλθουν στα 678.672.000 ευρώ. Με έλλειμμα 42.000.000 ευρώ αναμένεται να ολοκληρώσει τη χρονιά και το ΝΑΤ. Ο προϋπολογισμός του Ταμείου προβλέπει ότι τα έξοδα θα φτάσουν το 1,57 δισ. ευρώ, ενώ τα έσοδα δεν θα ξεπεράσουν το 1,32 δισ. ευρώ.
Μόνο ο ΟΓΑ διασώζεται
Από το ναυάγιο των ασφαλιστικών ταμείων φαίνεται ότι διασώζεται σε πρώτη φάση μόνο ο ΟΓΑ. Το ταμείο έχει κάνει την εκτίμηση ότι έως το τέλος του έτους θα έχει πλεόνασμα 14.000.000 ευρώ. Από τα στοιχεία που έχουν κατατεθεί στο υπουργείο Εργασίας προκύπτει ότι τα έσοδα του Οργανισμού προβλέπεται ότι φέτος θα φτάσουν κοντά στα 4,4 δισ. ευρώ, όταν τα έξοδα δεν θα υπερβούν τα 4,37 δισ. ευρώ. Τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας, πάντως, θεωρούν ότι η πρόβλεψη του ΟΓΑ είναι υπεραισιόδοξη και αναμένουν ότι και σε αυτό το Ταμείο μέχρι το τέλος της χρονιάς, θα υπάρξει αρνητικό πρόσημο, δηλαδή θα καταγραφεί έλλειμμα.
Βασίλης Αγγελόπουλος