Τα γεγονότα των διαδηλώσεων στην Πλατεία Ταξίμ και στο Πάρκο Γκεζί έφεραν στην επιφάνεια πληροφορίες που επιβεβαιώνουν το δημοσίευμα της «κυριακάτικης δημοκρατίας» της 23ης Ιουνίου για το Πρόγραμμα Ahtapot και την ενεργοποίηση δύο κέντρων παρακολουθήσεως του διαδικτύου έπειτα από εντολή του πρωθυπουργού Ερντογάν. Ταυτόχρονα, όμως, απεκάλυψαν και άλλες ενέργειες της Τουρκίας στον τομέα αυτό, όπως και τις προσπάθειές της να εξαναγκάσει σε συνεργασία δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook και το twitter, τα οποία, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια σε αρκετές χώρες, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον συντονισμό της δράσεως των Τούρκων διαδηλωτών. Τα μέσα αυτά ήταν τα μοναδικά που είχαν στη διάθεσή τους οι Τούρκοι διαδηλωτές, δεδομένου ότι όλα τα ΜΜΕ της Τουρκίας, ενεργώντας κατ’ εντολή της κυβερνήσεως, αγνόησαν πλήρως την επί ημέρες συνεχιζόμενη εξέγερση.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα al akhbar (αγγλική έκδοση), ο Τούρκος υπουργός Επικοινωνιών, Μεταφορών και Ναυτιλιακών Υποθέσεων Binali Yildirim δήλωσε στις 26 Ιουνίου ότι ζητήθηκε από το twitter να ανοίξει γραφεία αντιπροσωπεύσεως στην Τουρκία, προκειμένου να είναι δυνατή η επίδοση συγκεκριμένων αιτημάτων των τουρκικών αρχών σχετικών με την ανάρτηση μηνυμάτων που στρέφονται εναντίον της κυβερνήσεως ή βοηθούν τους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές να συντονίσουν τη δράση τους, καθώς και τη συνεργασία στον τομέα της ταυτοποιήσεως αυτών που αναρτούν παρόμοια κείμενα.
Αυτό που προκάλεσε εντύπωση ήταν η δήλωση του ίδιου υπουργού, σύμφωνα με την οποία το facebook εργάζεται σε συντονισμό με τις τουρκικές αρχές εδώ και καιρό. «Υπάρχει μια μονάδα του (facebook) στην Τουρκία. Δεν έχουμε πρόβλημα με αυτούς, αλλά το twitter πρέπει να κάνει το ίδιο», καταλήγοντας στη συνέχεια σε προειδοποιήσεις του συγκεκριμένου μέσου σε περίπτωση μη συμμορφώσεως. Σημειώνεται ότι η Τουρκία επέτυχε το άνοιγμα γραφείων της Google στο έδαφός της τον περασμένο Οκτώβριο, αφού μπλοκάρισε επί δύο χρόνια τη θυγατρική της YouTube για τους Τούρκους χρήστες.
Λίγες ώρες μετά τη δήλωση του Τούρκου υπουργού για την συνεργασία με το facebook, η αμερικανική εταιρία εξέδωσε ανακοίνωση με την οποίο ηρνείτο ότι προϊόν της συνεργασίας αυτής ήταν η παράδοση στις τουρκικές αρχές των στοιχείων των Τούρκων χρηστών που μετείχαν στις διαδηλώσεις. «Το facebook δεν παρέσχε δεδομένα στις τουρκικές αρχές σε ανταπόκριση κυβερνητικών αιτημάτων που σχετίζονται με τις διαμαρτυρίες (στην Τουρκία). Γενικότερα, απορρίπτουμε όλα τα κυβερνητικά αιτήματα για δεδομένα που τίθενται από τις τουρκικές αρχές και τους παροτρύνουμε να ακολουθήσουν επίσημα νόμιμα κανάλια, εκτός εάν προκύπτει ότι πρόκειται για άμεση θέση σε κίνδυνο ανθρώπινης ζωής ή για παιδιά, κάτι που αποτελεί ένα μικρό κλάσμα των αιτημάτων που λαμβάνουμε». Ταυτόχρονα, όμως, η τουρκική εφημερίδα «Aksam» ανέφερε σε δημοσίευμά της την ίδια ημέρα ότι η Αστυνομία παρέδωσε στην Εισαγγελία μία κατάσταση με τα ονόματα 35 χρηστών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν κατηγορίες για εξύβριση του Ερντογάν και άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων μέσω του facebook και του twitter κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων.
Ο Yildirim ανέφερε επίσης σε δημοσιογράφους που υπέβαλλαν ερωτήσεις κατά τη διάρκεια των παραπάνω δηλώσεών του ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν είναι υπέρ του περιορισμού του όγκου των διακινουμένων μηνυμάτων, θεωρώντας ότι «αυτό είναι ενάντια στη φύση των πραγμάτων». Παράλληλα, όμως, υπαινισσόμενος προφανώς τις κρατικές δυνατότητες στον τομέα εντοπισμού δραστών αυτής της κατηγορίας, υπενθύμισε την ύπαρξη του Εθνικού Κέντρου Ανταποκρίσεως σε Περιστατικά του Κυβερνοχώρου, το οποίο εφαρμόζει ένα πρόγραμμα ονόματι «Balkupu», αναφερόμενο σε ξένη ιστοσελίδα ως «Honeycomb» (κατά πάσα πιθανότητα, η ορθή μετάφραση θα ήταν Honeypot, όρος γνωστός στον κυβερνοχώρο). O ίδιος δήλωσε επίσης ότι η κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει ομάδες που λειτουργούν κάθε ημέρα, 24 ώρες το 24ωρο, που επιθεωρούν και παρακολουθούν κάθε επίθεση από τον κυβερνοχώρο και «εξασφαλίζουν την ασφάλεια των πολιτών μας και την ομαλή ροή της καθημερινής ζωής στη χώρα».
Σύμφωνα με παλαιότερες πληροφορίες για το θέμα, το παραπάνω Κέντρο υπάγεται στο υπουργείο Επικοινωνιών, Μεταφορών και Ναυτιλιακών Υποθέσεων (Διεύθυνση Επικοινωνιών), η δημιουργία του οποίου περιλαμβάνεται στις περίπου 100 δράσεις που προβλέπονται στη διετία 2013-2014 από το έγγραφο «Εθνική Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας» για την περίοδο αυτή. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στο πλαίσιο της λειτουργίας του Κέντρου αυτού, λειτουργεί τμήμα με την ονομασία «Μπλε Αίθουσα» (Mavi Oda), το οποίο έχει τη δυνατότητα διαχειρίσεως περιστατικών που αφορούν στην κακόβουλη χρήση των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτυώσεως, όπως τα προαναφερθέντα facebook και twitter.
Ερευνούν όλες τις απειλές
Aν θεωρήσουμε ως ακριβείς τις πληροφορίες για άρνηση του Τwitter να συνεργασθεί με τις τουρκικές αρχές και τη διάψευση του Facebook περί συνεργασίας του με τις τουρκικές αρχές, το συμπέρασμα που ενδεχομένως προκύπτει -κάτι που οπωσδήποτε χρήζει επιβεβαιώσεως- είναι ότι το συγκεκριμένο κέντρο έχει τουλάχιστον κάποιες επιτυχίες στον εντοπισμό Τούρκων χρηστών των συγκεκριμένων μέσων, οι οποίοι στρέφονται εναντίον του καθεστώτος.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η αναφερόμενη από άλλες πηγές ίδρυση «Εθνικής Αρχής Συντονισμού Ασφάλειας του Κυβερνοχώρου», η οποία υπάγεται και αυτή στο υπουργείο Επικοινωνιών, Μεταφορών και Ναυτιλιακών Υποθέσεων. Με άλλα λόγια, η Τουρκία εμφανίζεται με συγκεκριμένο πλέον εθνικό σχέδιο και στρατηγική, αλλά κυρίως με έναν ενιαίο φορέα στον συντονισμό και στην αντιμετώπιση απειλών από τον κυβερνοχώρο, εκτός φυσικά από τη Διεύθυνση και τα Κέντρα Κυβερνοάμυνας των τουρκικών Ε.Δ.
Η Ελλάδα στο σκοτάδι
Από όλα αυτά, στην Ελλάδα υπάρχει σε οργανωμένη μορφή μόνο η Διεύθυνση Κυβερνοάμυνας του ΓΕΕΘΑ και πέραν τούτου ουδέν. Ούτε εθνική στρατηγική ούτε ενιαία εθνική αρχή ασφάλειας για επιθέσεις από τον κυβερνοχώρο ούτε καν κάποιο εθνικό κέντρο συντονισμού και για χάραξη πολιτικής σε αυτόν τον ζωτικό τομέα που αφορά κάθε σύγχρονο κράτος. Το δε υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών (και όλα τα υπόλοιπα που συνθέτουν τη μακρόσυρτη ονομασία του) αμφιβάλλουμε εάν έχει ιδέα περί τίνος ο λόγος εδώ.
Μάνος Ηλιάδης
