Το βόρειο ημισφαίριο της Γης υποδέχθηκε χθες και επισήμως το φθινόπωρο, με τη φθινοπωρινή ισημερία που σημειώθηκε 16 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Ωστόσο, οι… παραξενιές του φαινομένου «ίση ημέρα – ίση νύχτα» θα καθυστερήσουν την άφιξή του στη χώρα μας κατά τέσσερις ημέρες, καθώς η πραγματική ισημερία θα σημειωθεί την ερχόμενη Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου!
«Υπάρχουν κάποια πράγματα στη ζωή μας που τα θεωρούμε δεδομένα. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι για δύο ημέρες στην διάρκεια ενός έτους, η ημέρα και η νύχτα έχουν την ίδια διάρκεια. Αυτές οι δύο ημέρες ονομάζονται ισημερίες. Ωστόσο, αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ως ανοιξιάτικη και φθινοπωρινή ισημερία δεν είναι ακριβώς έτσι και στην πραγματικότητα» λέει ο διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανητάριου Διονύσης Σιμόπουλος.
Οπως είναι γνωστό, η Γη βρίσκεται κάθε ημέρα σε διαφορετική θέση πάνω στην τροχιά της, ενώ έπειτα από κάθε αλλαγή θέσης, οι άνθρωποι αντικρίζουν τον ήλιο από διαφορετική γωνία. «Ετσι, κάθε φορά που η Γη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον ήλιο, νομίζουμε ότι ο Ηλιος ήταν εκείνος που συμπλήρωσε έναν κύκλο γύρω από τη Γη, πάνω στην εκλειπτική. Η εκλειπτική δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απεικόνιση, η προέκταση πάνω στην ουράνια σφαίρα, της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ηλιο».
Από την παρατήρηση της εκλειπτικής -της νοητής γραμμής που διαγράφει ο Ηλιος στην ουράνια σφαίρα, καθώς αλλάζει θέση στον ουρανό κατά τη διάρκεια ενός έτους- και τη σύγκρισή της με τον ουράνιο ισημερινό, προκύπτει ότι αυτοί οι δύο κύκλοι δεν συμπίπτουν. «Αντιθέτως, οι δύο κύκλοι τέμνονται σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά, που ονομάζεται λόξωση της εκλειπτικής. Τα σημεία στα οποία τέμνονται οι κύκλοι ονομάζονται ισημερινά σημεία. Στις 20 με 21 Μαρτίου, ο ήλιος τέμνει την εκλειπτική στο πρώτο σημείο. Επομένως, από αυτή την ημέρα αρχίζει η άνοιξη. Αντιστοίχως στις 22 με 23 Σεπτεμβρίου η τομή γίνεται στο φθινοπωρινό σημείο και σηματοδοτεί την έναρξη του φθινοπώρου».
Αν και θα περίμενε, λοιπόν, κανείς ότι τις συγκεκριμένες ημέρες θα υπήρχε ισημερία σε ολόκληρη τη Γη, αυτό τελικά δεν ισχύει. «Η ίση ημέρα – ίση νύχτα συμβαίνει μόνο στους τόπους που βρίσκονται ακριβώς πάνω στην ισημερινό. Στις υπόλοιπες περιοχές, η ισημερία έρχεται λίγες ημέρες πριν ή μετά την… επίσημη ισημερία. Αυτό ακριβώς γίνεται και με την Αθήνα, που βρίσκεται περίπου 38 μοίρες βόρεια του ισημερινού, με αποτέλεσμα η ισημερία να καθυστερεί κατά τέσσερις ημέρες» καταλήγει ο κ. Σιμόπουλος.
Γεράσιμος Κόντος
Μ.Η.Τ. 232120