Σε πέντε εβδομάδες το Σότσι υποδέχεται εκατομμύρια επισκέπτες των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2014. Θεωρητικά όλα είναι έτοιμα και οι Ρώσοι υπόσχονται ένα παραμυθένιο χειμωνιάτικο σκηνικό. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. H τρομοκρατία των Τσετσένων ανταρτών με τις μαύρες χήρες και τους καμικάζι αυτοκτονίας χτυπά και πάλι την πόρτα στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, που παλεύει ακόμη με το σοβιετικό παρελθόν. Οι δύο επιθέσεις με διαφορά μόλις μίας ημέρας στην πόλη Βόλγκογκραντ, το παλιό ένδοξο Στάλινγκραντ, σόκαραν τους Ρώσους, οι οποίοι διαπιστώνουν ότι μόλις 40 μέρες πριν από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες τα μέτρα ασφαλείας είναι διάτρητα, ίσως όχι στο Σότσι ή στη Μόσχα αλλά στην υπόλοιπη ρωσική επικράτεια. Από τις επιθέσεις έχασαν τη ζωή τους 31 άτομα, ενώ δεκάδες ακόμη τραυματίστηκαν. Η πόλη Βόλγκογκραντ απέχει 900 χιλιόμετρα από την Μόσχα. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας συνέδεσε τις δύο πολύνεκρες επιθέσεις στο Βόλγκογκραντ με αντίστοιχες επιθέσεις ενόπλων στις ΗΠΑ, στη Συρία και σε άλλες χώρες. Η Μόσχα κάλεσε σε «διεθνή αλληλεγγύη» στον αγώνα κατά των «τρομοκρατών», σε μια προσπάθεια να δείξει ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ρωσία είναι κοινά προβλήματα σε ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα.
Τον Ιούλιο ο ηγέτης των Τσετσένων ανταρτών Ντοκού Ουμάροφ είχε προειδοποιήσει με μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του μέσω της ιστοσελίδας kavkazcenter.com ότι οι αντάρτες θα κάνουν τα πάντα για να εμποδίσουν τους Αγώνες. Ηταν ο ίδιος άνθρωπος που είχε δώσει την εντολή για το μακελειό στο διεθνές αεροδρόμιο Ντομοντέντοβο της Μόσχας το 2011, που στοίχισε της ζωή σε 36 ανθρώπους, και αυτός που βρίσκεται πίσω από την «κατήχηση» και εκπαίδευση των αδελφών Τσαρνάγεφ, που σκόρπισαν τον θάνατο στον Μαραθώνιο της Βοστόνης.
Αποφασισμένες για όλα
Το όπλο του, όπως και των προκατόχων του, είναι οι Μαύρες Χήρες, γυναίκες που έχουν χάσει τον άνδρα τους, το παιδί τους, το σπίτι τους, που έχουν χάσει τα πάντα και είναι αποφασισμένες για όλα. Μια τέτοια γυναίκα ήταν και η 26χρονη Οξάνα Ασλάνοβα από το Νταγκεστάν που ζώστηκε με εκρηκτικά και ανατινάχτηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Βόλγογκραντ. H Ασλάνοβα, η οποία είχε παντρευτεί δύο φορές με μαχητές στο Νταγκεστάν, που και οι δύο έχουν σκοτωθεί, ήταν στενή φίλη της Νάιντα Ασιγιάλοβα, επίσης καμικάζι αυτοκτονίας στο Βόλγκογκραντ τον περασμένο Οκτώβριο. Οι γυναίκες καμικάζι ήταν οι πρωταγωνίστριες στην υπόθεση ομηρίας και του μακελειού που ακολούθησε στο Θέατρο Πολιτισμού της Μόσχας το 2002 με 160 νεκρούς αλλά και στην τραγωδία που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο, στο σχολείο του Μπεσλάν, στη βόρεια Οσετία. Τσετσένοι αυτονομιστές, μεταξύ αυτών γυναίκες, μαύρες χήρες, εισέβαλαν σε σχολείο της περιοχής στην αρχή της σχολικής χρονιάς και κράτησαν ομήρους καθηγητές και μαθητές του σχολείου. Υπό την απειλή των όπλων εξανάγκασαν παιδιά, γονείς και καθηγητές να συγκεντρωθούν στο γυμναστήριο του σχολείου. Επί τρεις ημέρες παρέμειναν χωρίς τροφή και νερό. Δύο ημέρες μετά την κατάληψη του σχολείου έγινε η επέμβαση των ρωσικών δυνάμεων, όπου 334 άνθρωποι σκοτώθηκαν, από αυτούς οι 186 μαθητές.
Η ρωσική ηγεσία παλεύει χρόνια με τη τσετσένικη τρομοκρατία, μια υπόθεση που μετρά δεκαετίες και, όπως απέδειξαν οι δύο επιθέσεις στο Βόλγκογκραντ, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με αυξημένα μέτρα ασφαλείας. Αμέσως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης η Τσετσενία ανακήρυξε μονομερώς ανεξαρτησία το 1991, την οποία η Μόσχα απέρριψε λέγοντας ότι η περιοχή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ρωσικής επικράτειας. Μεταξύ του 1994 και του 1996 τα ρωσικά στρατεύματα έδωσαν έναν αιματηρό πόλεμο με τις δυνάμεις των Τσετσένων ανταρτών. Περίπου 100.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, αλλά οι αντάρτες αναδείχτηκαν νικητές διατηρώντας de facto την ανεξαρτησία τους. Τον Αύγουστο του 1999, μετά την εισβολή Τσετσένων ανταρτών στη γειτονική Ρωσική Δημοκρατία του Νταγκεστάν για να στηρίξουν το τοπικό αυτονομιστικό κίνημα και μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων στη ρωσική επικράτεια, ο Βλαντιμίρ Πούτιν, τότε ως πρωθυπουργός, διέταξε επίθεση κατά της Τσετσενίας και ξεκίνησε τον Πόλεμο του Βόρειου Καυκάσου. Η πρωτεύουσα της Τσετσενίας, το Γκρόζνι καταστράφηκε ολοσχερώς. Η Μόσχα αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει και να αποδεχτεί μιας μορφής αυτονομίας για την περιοχή. Ωστόσο, το θέμα της Τσετσενίας παραμένει για τη Ρωσία ένα καυτό πολιτικό ζήτημα, αντικείμενο παζαριού με τη διεθνή κοινότητα και με τις ΗΠΑ.
Για τον Βλαντιμίρ Πούτιν όμως το πρόβλημα δεν είναι μόνο η Τσετσενία. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι επίσης ένα μεγάλο ζήτημα που το Κρεμλίνο προσπάθησε να κουκουλώσει και μάλιστα άκομψα παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων αποφυλακίζοντας με απονομή χάριτος τον Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, τις Pussy Riot και τους ακτιβιστές της Greenpeace. Οπως είπε η Ναντέζντα Τολοκονίκοβα, η μια εκ των δύο μελών του συγκροτήματος Pussy Riot , η απελευθέρωσή τους αποσκοπούσε μόνο στη βελτίωση της εικόνας της Ρωσίας πριν από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι και δεν επρόκειτο για μια κίνηση που είχε ανθρωπιστικά κίνητρα.
Εριξαν $30 δισ. στη διοργάνωση
Αυτοί που τόλμησαν να μπλεχτούν στα πόδια του Πούτιν βρίσκονται στη φυλακή. Οι προνομιούχοι ανήκουν στην αυλή του και απολαμβάνουν μεταξύ άλλων τα μεγάλα οφέλη από τις ολυμπιακές business, ρίχνοντας τόνους τσιμέντου για τα ολυμπιακά έργα. Υπολογίζεται ότι οι φίλοι του προέδρου της Ρωσίας αποκόμισαν περί τα 30 δισ. δολάρια από τη διοργάνωση που θεωρείται η ακριβότερη διοργάνωση στην ιστορία των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, καθώς η τελική δαπάνη υπολογίζεται στα 51 δισ. δολάρια. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης αναφέρεται η αντίστοιχη διοργάνωση του Βανκούβερ το 2010, που κόστισε μόλις 6 δισ. δολάρια. Το υπέρογκο ποσό δεν οφείλεται σε πραγματικές δαπάνες, αλλά σε διαφθορά και υπερτιμολογήσεις που τετραπλασίασαν τις αρχικές εκτιμήσεις και για το σκάνδαλο αυτό οι κατηγορίες πέφτουν στους ώμους του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Μπόρις Νεμτσόφ στη σχετική έκθεση για το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων κάνει λόγο για κλοπή 30 δισ. δολαρίων.
Αναθέσεις
Οπως λέει ο ίδιος, οι υπερβολικά δαπανηρές αθλητικές εγκαταστάσεις που χτίστηκαν για τους αγώνες ανατέθηκαν χωρίς διαγωνισμό ή δημόσιες προσφορές. «Μόνο οι ολιγάρχες και οι εταιρίες κοντά στον Πούτιν θησαύρισαν» λέει ο Νεμτσόφ. Στο Σότσι οικοδομήθηκαν 13 επίσημες εγκαταστάσεις, μεταξύ των οποίων ένα στάδιο 40.000 επισκεπτών και υποδομές για χόκεϊ στον πάγο, σκι, πατινάζ και άλλα.
Η ομαλή διεξαγωγή των Αγώνων είναι ζήτημα κύρους για τον Πούτιν, ο οποίος θέλει να δείξει πόσο πολύ έχει προχωρήσει η Ρωσία μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Ομως, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Σότσι θα διαρκέσουν λίγες ημέρες και μετά θα αφήσουν πίσω τους μόνο εντυπωσιακές ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Για τον πανίσχυρο άνδρα της Ρωσίας, τον Βλαντιμίρ Πούτιν, το μέλλον της ρωσικής οικονομίας είναι το μεγάλο ζήτημα που τον απασχολεί. Οι ρυθμοί ανάπτυξης επιβραδύνονται, η παγκόσμια αγορά ενέργειας αλλάζει και οι υποδομές της μετασοβιετικής εποχής δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της Ρωσίας στον 21ο αιώνα. Η Ρωσία έχει μείνει πίσω, την ώρα που η Κίνα και οι χώρες του Κόλπου έχουν επιδοθεί σε ένα σπριντ ανάπτυξης χρησιμοποιώντας τα πλεονάσματά τους. Λίγοι αμφιβάλλουν για την επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι. Πολλοί όμως επικρίνουν τα έργα και τις μέρες του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Στέλλα Θεοδώρου
Μ.Η.Τ. 232120