Κερδίζουν έδαφος τα διδακτορικά στη χώρα μας, σε εποχή κρίσης και ανεργίας, αφού ολοένα και περισσότεροι απόφοιτοι πανεπιστημίου επιλέγουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους, με κύριο στόχο να αποκτήσουν περισσότερα προσόντα στη διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας εντός ή και εκτός συνόρων. Κι αν θεωρείται κάπως αναμενόμενο να έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση τα διδακτορικά στις Ιατρικές και τις Νομικές Σχολές, εκπλήσσει το γεγονός ότι πλέον τμήματα όπως η Θεολογία ή το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης, αλλά και η Γεωλογία και η Βιολογία καταλαμβάνουν ψηλές θέσεις στις προτιμήσεις των αποφοίτων.
Συνολικά, πάντως, για το 2012-2013 περισσότεροι από 23.880 νέοι εκπονούν διδακτορικά προγράμματα, όταν πριν από μία δεκαετία μόλις 13.816 νέοι συνέχιζαν τις σπουδές τους μετά την απόκτηση του πτυχίου τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από το 2002-2003 έχει αυξηθεί ο αριθμός των διδακτορικών φοιτητών κατά 73%!
Στο ΑΠΘ
Αρκεί να σημειωθεί ότι στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σχεδόν ένας στους τέσσερις (οι 870 από τους συνολικά 4.207) διδακτορικούς φοιτητές επιλέγει την Ιατρική Σχολή, ωστόσο η δεύτερη θέση αποτελεί τη μεγάλη έκπληξη. Εκεί λοιπόν βρίσκεται το Τμήμα Θεολογίας, στο διδακτορικό του οποίου φοιτούν 768 άτομα.
Μιλώντας στην «κυριακάτικη δημοκρατία», ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεταπτυχιακών και Υποψήφιων Διδακτόρων Θεολογίας του ΑΠΘ, Δημήτρης Αβδελάς, επισημαίνει πως υπάρχει αύξηση στα διδακτορικά καθώς «υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός και όποιος θέλει να διεκδικήσει μια καλή δουλειά χρειάζεται να έχει μεταπτυχιακές σπουδές». Εξηγεί, μάλιστα, ότι μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο αντικείμενο της Θεολογίας δεν πραγματοποιούν μόνο οι απόφοιτοι σχετικών Σχολών αλλά και «όσοι έχουν τελειώσει Φιλολογικά, Κοινωνιολογικά και Ιστορικά Τμήματα». Και ο ίδιος έχει πτυχίο Κοινωνιολογίας από το Πάντειο ενώ σημειώνει πως πολλοί μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες επιλέγουν την Θεολογία για να αποκτήσουν την παιδαγωγική επάρκεια που τους δίνει σημαντικά μόρια στους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ. «Καλώς ή κακώς, ένα πτυχίο σήμερα δεν σημαίνει τίποτα, για τους περισσότερους που κάνουν διδακτορικό είναι απλώς ένας τίτλος παραπάνω. Παλιά διδακτορικές σπουδές εκπονούσαν όσοι ήθελαν να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή καριέρα, τώρα για να το πετύχουν αυτό πρέπει να κάνουν μεταδιδακτορικό» προσθέτει ο κ. Αβδελάς.
Ψηλά στις προτιμήσεις των νέων τοποθετούνται, επίσης, σχολές και τμήματα που μέχρι πρότινος ήταν αδιάφορα στους διδακτορικούς φοιτητές, όπως το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών, το Νηπιαγωγών Ιωαννίνων, η Γεωλογία και η Βιολογία του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Ακόμη ένα «νέο» γνωστικό αντικείμενο, αυτό της Ειδικής Αγωγής, μπαίνει δυναμικά στον χώρο των διδακτορικών σπουδών, τραβώντας σημαντικό αριθμό αποφοίτων ΑΕΙ. Μάλιστα, πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι το συγκεκριμένο διδακτορικό πρόγραμμα ανοίγει πόρτες στον εργασιακό στίβο, δεδομένου ότι η μοναδική ειδικότητα για την οποία πλέον γίνονται προσλήψεις είναι αυτή των εκπαιδευτικών Ειδικής Αγωγής.
Στη λίστα των διδακτορικών σπουδών με τη μεγαλύτερη ζήτηση προστίθενται και γνωστικά αντικείμενα που δεν ήταν γνωστά μέχρι πριν από μερικά χρόνια. Τα διδακτορικά στον τομέα της Ενέργειας (κατάρτιση στον εξελισσόμενο κλάδο της παραγωγής και διαχείρισης ενέργειας), τα οποία απευθύνονται στους ηλεκτρολόγους μηχανικούς και τους μηχανολόγους μηχανικούς, αποτελούν ενδιαφέρουσα επιλογή και φαίνεται ότι έχουν πείσει τους πτυχιούχους των εν λόγω σχολών.
Σε κάθε περίπτωση την πρωτιά στις διδακτορικές σπουδές έχει το Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγκεκριμένα το Τμήμα Νομικής: Από τους περίπου 5.320 διδακτορικούς φοιτητές περισσότεροι από 1.300 έχουν επιλέξει τις νομικές σπουδές. Οσον αφορά επίσης το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, τα Τμήματα Ψυχολογίας και Φιλολογίας βρίσκονται στη δεύτερη και την τρίτη θέση στην προτίμηση των πτυχιούχων.
Στα Ιωάννινα
Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ένας στους δύο διδακτορικούς φοιτητές έχει επιλέξει την Ιατρική Σχολή, ενώ και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης από τους 1.170 νέους που ακολουθούν διδακτορικά προγράμματα οι 607 έχουν προτιμήσει το ίδιο τμήμα. Ανάλογη είναι η εικόνα και στα Ιδρύματα της Πάτρας και της Θεσσαλίας: Ποσοστό μεγαλύτερο του 40% των διδακτορικών φοιτητών επιμένει… ιατρικά. Αδιαμφισβήτητα οι Επιστήμες Υγείας προσελκύουν το ενδιαφέρον των αποφοίτων ΑΕΙ, με τις Νομικές Σχολές να ακολουθούν κατά πόδας. Στην πρώτη δεκάδα των τμημάτων με τους περισσότερους διδακτορικούς φοιτητές υψηλές θέσεις καταλαμβάνουν επίσης η Ψυχολογία Αθηνών (3η), η Θεολογία ΑΠΘ (5η) και το Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (6η).
Αύξηση 186% και στα εγχώρια μεταπτυχιακά
Την τιμητική τους έχουν τα τελευταία χρόνια και τα εγχώρια μεταπτυχιακά προγράμματα, τα οποία φαίνεται ότι προτιμούν οι πτυχιούχοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής που είδαν προσφάτως το φως της δημοσιότητας, την τελευταία δεκαετία παρατηρείται αύξηση στην εκπόνηση μεταπτυχιακών της τάξης του 186%. Ειδικότερα, το 2009-2010 περίπου 53.700 νέοι πραγματοποίησαν μεταπτυχιακά και διδακτορικά, το 2010-2011 ανήλθαν σε 54.800 και το 2011-2012 ξεπέρασαν τους 55.600. Στα νούμερα αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται οι απόφοιτοι ελληνικών ΑΕΙ που υλοποιούν μεταπτυχιακά και διδακτορικά σε ξένα ιδρύματα. Αν συνυπολογιστούν και αυτοί, τότε ο αριθμός των νέων που στρέφονται στις μεταπτυχιακές και τις διδακτορικές σπουδές αυξάνεται ακόμα περισσότερο.
Σημειώνεται ότι η σημαντική αύξηση στην πραγματοποίηση μεταπτυχιακών και διδακτορικών έρχεται σε μια εποχή όπου πολλά πανεπιστήμια, εντός των συνόρων, επιβάλλουν δίδακτρα στα προγράμματα που προσφέρουν. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις οι πτυχιούχοι καλούνται να καταβάλλουν έως και 2.000 ευρώ το εξάμηνο για να αποκτήσουν έναν επιπλέον τίτλο σπουδών. Το αντίστοιχο ποσό των διδάκτρων τουλάχιστον τριπλασιάζεται, ανάλογα με τη χώρα και το ίδρυμα, για όσους επιλέγουν να αποκτήσουν δεύτερο πτυχίο από ΑΕΙ του εξωτερικού.
Εως και 5.000 ευρώ το εξάμηνο για τίτλο στο εξωτερικό
Αν και βρισκόμαστε σε οικονομική κρίσης, οι νέοι της χώρας μας συνεχίζουν να στρέφονται σε ξένα πανεπιστήμια, τα οποία πληρώνουν αδρά, κυρίως για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές, με απώτερο σκοπό την επαγγελματική αποκατάστασή τους μακριά από την Ελλάδα τς ανεργίας. Τα βρετανικά ιδρύματα παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλή, αφού σχεδόν 15.000 Ελληνες ακολουθούν μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές. Περίπου 1.000 πτυχιούχοι ελληνικών ΑΕΙ φοιτούν σε γαλλικά ιδρύματα, τα οποία προσφέρουν κατά βάση σπουδές στο γνωστικό αντικείμενο της Διοίκησης Επιχειρήσεων.
Και τα γερμανικά πανεπιστήμια δέχονται αρκετούς Ελληνες, κάθε χρόνο για την υλοποίηση μεταπτυχιακών και διδακτορικών προγραμμάτων στις Επιστήμες Υγείας και τις Θετικές Επιστήμες. Την ίδια ώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής «χάνουν» μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς επιστήμονες λόγω των υψηλών διδάκτρων και του υψηλού κόστους διαβίωσης. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος για μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές σε χώρες της Ευρώπης δεν πέφτει κάτω από τα 5.000 ευρώ το εξάμηνο, εκτός αν πρόκειται για δημόσια πανεπιστήμια, όπου τα δίδακτρα δεν ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ, αλλά οι θέσεις είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Εύη Πανταζοπούλου
Μ.Η.Τ. 232120