Από την περασμένη Παρασκευή βρίσκονται στο «σπίτι» τους. Στις προθήκες του σημαντικότερου μουσείου της χώρας μας, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Εκεί δηλαδή όπου έπρεπε να είναι εδώ και αρκετές δεκαετίες, αν δεν είχαν παγιδευτεί στα δίχτυα των αρχαιοκάπηλων που τα διοχέτευσαν παρανόμως στη γερμανική αγορά.
Ο λόγος για δύο αριστουργήματα του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού, τα οποία επαναπατρίστηκαν από τη Γερμανία σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο παρουσία εκπροσώπων της ελληνικής και γερμανικής κυβέρνησης. Το πρώτο θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα σωζόμενα μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια, ενώ το άλλο συγκαταλέγεται ανάμεσα στα λιγοστά λίθινα τηγανόσχημα σκεύη που έχουν βρεθεί και αγοράστηκαν το 1975 από το Κρατικό Μουσείο της Βάδης στην Καρλσρούη, όπου και παρέμειναν για 38 ολόκληρα χρόνια. Επειτα από έντονες διαπραγματεύσεις και πιέσεις από την ελληνική Πολιτεία, ο πολιτιστικός οργανισμός αποφάσισε φέτος να δώσει πίσω τα δύο μοναδικά αντικείμενα.
«Ο επαναπατρισμός των αρχαιοτήτων της Πρωτοκυκλαδικής Περιόδου είναι μια επιτυχία για την Ελλάδα και τη Γερμανία» σχολίασε ο κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος λίγο προτού αποχωρήσει από το τιμόνι του υπουργείου Πολιτισμού. «Είναι ακόμη μια νίκη της νομιμότητας και μια ήττα της αρχαιοκαπηλίας, μια νίκη ενός ελπιδοφόρου ευρωπαϊκού μέλλοντος και μια ήττα ενός θολού παρελθόντος».
Μάλιστα, σύμφωνα με τη διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ Μαρία Βλαζάκη, η διαδικασία επιστροφής των εν λόγω αντικειμένων από τη Γερμανία έχει ξεκινήσει εδώ και τρία χρόνια, «όταν το υπουργείο αρνήθηκε να συμμετάσχει σε έκθεση που διοργάνωνε το συγκεκριμένο μουσείο, θέτοντας έτσι το πρόβλημα και ευαισθητοποιώντας την κοινή γνώμη».
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, τα δύο κειμήλια προήλθαν πιθανότατα από τη Νάξο, την Κέρο ή την Αμοργό, όπου υπάρχουν αντίστοιχης τεχνοτροπίας και σημασίας αντικείμενα. Το μαρμάρινο κυκλαδικό ειδώλιο με το ασυνήθιστο μέγεθος 0,89 εκατοστά απεικονίζει όρθια γυναικεία μορφή με διπλωμένα χέρια και παραπέμπει σε λατρευτικό άγαλμα ή ξόανο.
Οσο για το τηγανόσχημο σκεύος που είναι και το μοναδικό από χλωριτικό σχιστόλιθο που έχει βρει η αρχαιολογική σκαπάνη, έχει τριγωνική λαβή και ανάγλυφη διακόσμηση με αλλησυνδεόμενες σπείρες, ένα μοτίβο που συναντάται πολύ συχνά στον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό. «Πιθανότητα συμβολίζει τη θάλασσα ή τον ήλιο» σχολίασε η κυρία Βλαζάκη. «Χρονολογείται στο διάστημα από 2.700-2.400 έως 2.300 π.Χ.»
Και τα δύο σπουδαία κειμήλια που από την Παρασκευή κοσμούν τις προθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου εντάσσονται στη μόνιμη έκθεση των κυκλαδικών αρχαιοτήτων του πολιτιστικού οργανισμού. Μια έκθεση η οποία, όπως τόνισε ο αναπληρωτής διευθυντής του μουσείου Γιώργος Κακαβάς, «αποτελείται από μοναδικά έργα τα οποία έχουν όλα νόμιμη προέλευση. Γνωρίζουμε την ιστορία τους και αυτό μας επιτρέπει να την κοινωνούμε και στους επισκέπτες μας ως μέρος της ιστορίας ενός ολόκληρου πολιτισμού» κατέληξε.
Γιώτα Βαζούρα
Μ.Η.Τ. 232120